یک کارشناس اقتصادی گفت: «به‌دلیل شفاف‌نبودن گردش مالی و ضعف در پایه‌های مالیاتی، طبقات فرودست حقوق‌بگیر جامعه مشمول حیطه مالیاتی می‌شوند، درحالی که بسیاری از اغنیا مالیات بسیار اندکی پرداخت می‌کنند.»
به گزارش تسنیم، شکاف مالیاتی به‌طور قطع با عدالت اجتماعی که دولت سیزدهم به‌دنبال پیاده‌سازی آن است، در تضاد شدید قرار دارد، ازاین‌رو جلوگیری از این معضل اقتصادی نه‌تنها درآمدهای دولت را به‌طرز قابل‌توجهی بالا می‌برد، بلکه عدالت مالیاتی و به‌دنبال آن عدالت اجتماعی را نیز محقق خواهد کرد.
به‌طور مثال، با وجود اینکه مالیات ابرازی صنف طلا و جواهر در سال گذشته اندکی افزایش یافته است، اما بررسی آمار سازمان امور مالیاتی نشان می‌دهد نزدیک به 70درصد از واحدهای صنفی فعال در حوزه طلا و جواهر در سال 1401، هنوز هم مالیاتی کمتر از 15میلیون تومان می‌پردازند.
نگاهی به آمار درآمدهای مالیاتی در 11ماه سال گذشته نشان می‌دهد که طی این مدت، در مجموع بیش از 74همت از محل مالیات بر درآمد محقق شده است که حدود 70همت از این میزان را قشر حقوق‌بگیر و مشاغل پرداخت می‌کنند و مابقی مربوط به سایر سرفصل‌ها نظیر «مستغلات» و «متفرقه» است.
از مجموع 70هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی مذکور، کارمندان نزدیک به 46هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده‌اند که حدود 20همت آن، سهم کارمندان بخش عمومی (دولتی و حاکمیتی) و نزدیک به 26همت سهم کارمندان بخش خصوصی بوده است. مابقی درآمدهای مالیاتی از این محل یعنی حدود 24هزار میلیارد تومان نیز از بخش مشاغل پرداخت شده است، به‌عبارت دیگر کارمندان نزدیک به دو برابر مشاغل دیگر مالیات می‌پردازند.
«وحید شقاقی‌شهری»، کارشناس اقتصادی، با بیان اینکه مالیات صرفا برای بحث درآمد دولت‌ها نیست، گفت: «مالیات می‌تواند ضمن بازتوزیع ثروت در اقتصاد کشور، از فعالیت‌های غیرمولد نیز جلوگیری کند و براساس نقشه راه از بخشی از فعالیت‌های تولیدی و مشاغل ارزشمند نیز حمایت شود که نظام مالیاتی نتوانسته است هیچ‌کدام از این اهداف را محقق کند، بنابراین یکی از حوزه‌هایی که نیازمند تحول نگرشی است، حوزه مالیاتی است.»
شقاقی‌شهری با اشاره به عدم شفافیت گردش مالی در اقتصاد ایران عنوان کرد: «در دنیا دو پایه مالیاتی «مالیات بر ثروت» و «مالیات بر مجموع درآمد» وجود دارد که با حاکمیت شفافیت گردش مالی، نظام مالیاتی می‌تواند نقش کارآمدی را ایفا کند، اما به‌دلیل ضعف اطلاعات در اقتصاد ایران و ضعف پایه‌های مالیاتی در بسیاری از حوزه‌های کشور فرار مالیاتی دیده می‌شود.»
مقایسه پرداخت مالیات طبقه حقوق‌بگیر جامعه با ثروتمندان
او با اشاره به ناعدالتی در محاسبه مالیات مشاغل ادامه داد: «در طول سال باید مجموع درآمد یا ثروت اصناف گوناگون مانند طلافروشان مشخص باشد تا نظام مالیاتی نیز بر همان اساس مالیات اخذ کند، همچنین نیاز است براساس مجموع درآمد کارگر نیز نرخ‌های مالیاتی متفاوتی تعریف شود و به‌عبارتی براساس مجموع درآمد یا ثروت، هر شغل در دامنه مالیاتی دیگر قرار می‌گیرد، اما در کشور ما به‌دلیل شفاف‌نبودن گردش مالی و ضعف در پایه‌های مالیاتی، طبقات فرودست و حقوق‌بگیر جامعه مشمول حیطه مالیاتی می‌شوند، درحالی که بسیاری از اغنیا مالیات بسیار اندکی پرداخت می‌کنند.»