خلخال یکی از شهرهای باستانی استان اردبیل است. این شهر به خاطر قدمت 4 هزار ساله‌اش، تاریخچه‌ا‌ی با ارزش و طبیعتی تماشایی و بی‌نظیر، همواره در مرکز توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد. فاصله خلخال تا اردبیل ۱۲۰ کیلومتر است و به دلیل جاهای دیدنی فوق‌العاده و هوای مطبوع در بیشتر ایام سال، پذیرای مسافرانی است که از نقاط مختلف ایران و جهان پا به این خطه زیبا گذاشته‌اند. خلخال به دلیل کوهستانی بودن منطقه‌اش، در تابستان‌ها، هوایی معتدل و در زمستان‌ها هوایی بسیار سرد دارد. بهار و تابستان به‌خاطر طبیعت زیبای این شهر، بهترین فصل‌ها برای سفر به خلخال هستند. در این فصل‌ها اوج شکوه و عظمت طبیعت به رخ انسان‌ها کشیده می‌شود.
پوشش گیاهی در خلخال
در دامنه شرقی رشته‌کوه تالش که در شرق خلخال از شمال به جنوب کشیده شده است، پوشش گیاهی متراکم و انبوه دیده می‌شود. این در حالی است که در دامنه‌های غربی آن به دلیل کاهش بارندگی و خشکی هوا پوشش گیاهی چشم‌گیری دیده نمی‌شود. گیاه خار مریم، شقایق وحشی و 600 گونه گیاهی دیگر که مصرف دارویی هم دارند، از جمله گیاهانی هستند که به‌صورت خود‌رو، در دشت‌های خلخال می‌رویند. همچنین چچم، شبدر، علف پشمکی، گل‌گاوزبان، آویشن، خاکشیر، جو، علف گندمی، دم روباه و پونه از جمله گونه‌های مرتعی هستند که در این منطقه دیده می‌شوند.
پوشش جانوری در خلخال
این نقطه از ایران به دلیل داشتن اقلیمی کوهستانی و آب‌وهوایی متنوع، همواره محل زندگی جانوران مختلف است. پازن، آهوی گواتردار ایرانی، جوجه‌تیغی، پلنگ، کل و بز، تشی، رودک، سیاه‌گوش، روباه معمولی، راسو، گراز، شغال و خرگوش از مهم‌ترین گونه‌هایی هستند که این منطقه را برای زندگی انتخاب کرده‌اند و با این شرایط محیطی سازگاری دارند.
پیغو، قرقی، کرکس، عقاب طلایی به زبان محلی قارا گوش داشی، طرلان، دال سیاه، دارکوب، هدهد، انواع چلچله، انواع چکاوک، جغد جنگلی، سبزقبا، زنبورخوار، پرستو، بلدرچین، کبک معمولی، کبک چیل و انواع زاغ پرندگان این زیستگاه طبیعی هستند. سوسمارها، مارمولک‌ها، مارها (زنگی، آتشی، افعی، گرزه مار، یله مار، مار پلنگی) و لاکپشت‌ها به ویژه لاکپشت مهمیزدار هم در خلخال زندگی می‌کنند.
دیدنی‌های خلخال
شاید به جرئت بتوان گفت که نیمی از زیبایی شهر خلخال مدیون جاده گردشگری زیبایی است که اسالم در گیلان را به خلخال در اردبیل متصل می‌کند. این جاده پر پیچ‌وخم و زیبا درست شبیه تابلوی نقاشی بی‌نظیری است که در هر گوشه‌اش تصویری شگرف و بی‌نظیر وجود دارد. گویا جاده خلخال جادوگر چیره‌دستی است که برای هر ثانیه و هر لحظه سفر، یک تردستی جذاب و مهیج رو می‌کند.
ییلاق دشته: در جاده جادویی اسالم که رانندگی کنید، گذرتان به ییلاق دشته هم می‌خورد. این منطقه سبز و زیبا یکی از جاهای دیدنی خلخال است که در گرم‌ترین روزهای سال نیز هوایی خنک و مطبوع به مسافران هدیه می‌کند. از این ییلاق تا شهر زیبای ماسال نیز را چندانی نیست و برخی آن را متعلق به گیلان می‌دانند.
دریاچه نئور: حدود ۴۸ کیلومتر که از اردبیل به سمت خلخال رانندگی کنید، جایی در مرز استان گیلان و جنوب شرقی اردبیل، دریاچه نئور قرار دارد. این دریاچه زیبا حاصل به هم پیوستن دو دریاچه کوچک و بزرگ دیگر است. تصاویر سبز و چشم‌نواز فراوان اطراف دریاچه، یکی از جاهای دیدنی زیبا را پدید آورده است.
آبشار نره‌گر: این آبشار و مناظر اطراف آن که به یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری خلخال تبدیل شده، در شمال روستای اسبو و حدوداً 37 کیلومتری جنوب‌شرقی خلخال قرار گرفته است. آب این آبشار از ذوب‌شدن برف کوه‌هایی تأمین می‌شود که اطراف آن قرار گرفته است. این منطقه به دلیل طبیعت خاص، هوای مطبوع، پوشش گیاهی متنوع و رودخانه پرآبی که در این منطقه جاری است و آب زلال و خنک آبشار که از ارتفاعات به پایین می‌ریزد، مکان مناسبی برای طبیعت‌گردی و تفریحاتی از جمله کوه‌پیمایی و صخره‌نوردی است.
غار یخگان: غار یخگان در 77 کیلومتری شهر خلخال و در دامنه غربی کوهی به نام یخگان داغی یا به قول محلی‌ها بوزخانه داغی واقع شده است. آن چیزی که این غار را به‌عنوان یک جاذبه گردشگری معروف کرده، وجود خاصیت یخچالی در بخشی از غار است به طوری که شرایطی معکوس با طبیعت را ایجاد می‌کند. جالب است بدانید در مواقعی که هوای بیرون از غار گرم است، درون غار انجماد صورت می‌گیرد و با سرد شدن هوای خارج، درون آن نه‌تنها یخ تشکیل نمی‌شود، بلکه یخ‌های موجود نیز به تدریج ذوب می‌شوند و هوای گرم‌تر از محیط اطراف در آن ایجاد می‌شود.