علی اکبرزاده – شهروند| زماني كه توليد يك كالا با سیاست صادراتي صورت مي‌گيرد، به نوعي توليدكننده جدا از منافع شخصي خود و واحد توليدي‌اش منافع اقتصادي كشورش را نيز مدنظر قرار داده است. در اين ميان اما توصيه صادرات‌محور نيز نياز به حمايت‌هايي دارد كه از دل قوانين و آيين‌نامه‌هاي مجلس و دولت بيرون مي‌آيد. به تعبيري ديگر صدور يك كالا به بازارهاي خارجي به مثابه يك كار گروهی ميان دولت و بخش خصوصي است. به‌طور مثال بازار فولاد که اکنون درگیر کاهش تقاضا شده است، با وجود تولیدات روزافزون در داخل هنوز نتوانسته بازارهای صادارتی را از آن خود کند، این موضوع حتی به‌زعم تولیدکنندگانی که در این شرایط سخت فضای کسب‌وکار، کارخانه‌های‌یشان را سرپا نگه داشته‌اند، امری واقعی و غیرقابل انکار است. با این همه محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تا 7سال دیگر می‌توانیم 10 تا 20میلیون تن فولاد صادر کنیم؛ این در شرایطی است که نیاز به واردات 11میلیون تنی این محصول به 3میلیون تن رسیده و کارخانه‌های داخلی همچنان در پی رفع نیاز کامل از واردات این کالا هستند. با همه این تفاسیر آمار تولید فولادخام کشورمان (بنابر آمار انجمن تولیدکنندگان این کالا) در پایان سال 1392 به بیش از 15.6میلیون تن رسید که نسبت به سال پیش از آن افزایش 8.8درصدی را نشان می‌دهد.
تأکید دسته‌جمعی روی
صادرات فولاد و چند نکته
شبهات سخنان مسئول درخصوص گسترش بازار فولاد همچون تمامی تولیدات دیگر کشورمان است. در این بازار اما نکته‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد توان صادراتی بازار ایران نیاز به یکسری ضرورت‌ها دارد که با بی‌توجه به آن نمی‌توان به برنامه‌های بالادستی برای صادرات این محصول دست یافت. گذشته از این اما رشد 50درصدی صادرات فولاد کشور در سایه تولیدات حداکثری این کالا در کارخانه‌های داخلی ظرف 2سال آینده نکته‌ای است که از نگاه قریب به اتفاق مسئولان ضروری عنوان شده، اما توجه به این نکته نیز ضروری است که دامپینگ گسترده فولاد از سوی چینی‌ها، محدودیت‌های بین‌المللی، کمبود شدید نقدینگی واحدهای تولیدی و معضل عدم‌تأمین مواداولیه از جمله موضوعاتی است که موجب شده تا کارشناسان رسیدن به میزان هدف‌گذاری شده برای تولید 45میلیون فولاد در سال را بعید بدانند و معتقد باشند در شرایط فعلی در حدود 25میلیون تن بیشتر توان تولید در داخل وجود ندارد. با این همه اما کارخانجات فولادی در ایران سر پا هستند و با وجود این‌که برخی‌شان با 30درصد ظرفیت خود مشغول فعالیت هستند، اما همچنان دلسرد نشده و مشغول کار هستند.
کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش گریبانگیر واحدهای فولاد
در همین خصوص اما بهمن قاسمی عضو انجمن فولاد معتقد است که ایجاد تنوع در سبد محصولات فولادی موجب می‌شود تا سهم بیشتری از بازار این کالا به دست ایرانی‌ها بیفتد. این در حالی است که اکنون بازار جهانی فولاد وضع خوبی ندارد و ما باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنیم. او در ادامه صحبت‌هایش به پیش‌بینی از آینده بازار می‌پردازد و ضمن این‌که سال آینده را سال سختی برای تولیدکنندگان می‌خواند، اضافه می‌کند: با شرایطی که بر صنعت حاکم شده است، وعده دولتی‌ها برای رسیدن تولید فولاد به 45میلیون تن عملی نیست و در خوشبینانه‌ترین شرایط می‌توانیم 20میلیون تن فولاد تولید کنیم، این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی هم‌اکنون با کمبود نقدینگی و تولید با ظرفیت پایین مواجه هستند. او ادامه داد: در حال حاضر اگر مطابق استانداردها، هر کارخانه فولاد باید برای سه ماه آینده خود مواد اولیه داشته باشد، هم‌اکنون برخی کارخانه‌ها تنها برای ۱۰روز آینده خود مواداولیه تهیه می‌کنند، چرا که تأمین مواداولیه نیازمند نقدینگی بالایی است.
کارخانه‌ای که با 30درصد
ظرفیت مشغول تولید است
این عضو انجمن فولاد در ادامه صحبت‌هایش با بیان این‌که رسوب فولادهای وارداتی در گمرک اکنون دیگر وجود ندارد، گفت: واردات فولاد در شرایط فعلی به‌صرفه نیست، مگر این‌که پولشویی اتفاق بیفتد که آن هم داستان دیگری دارد. به‌طور مثال ما در واحد صنعتی خودمان از ابتدای سال تاکنون 280هزار تن تولید فولاد داشته‌ایم و امیدواریم این رقم تا پایان سال به 350هزار تن برسد، اما مشکلات نقدینگی و بازار ما را وادار کرده تا با 30درصد ظرفیت کار کنیم. مدیرعامل کارخانه فولاد آرین افزود: اولین خط تولید این شرکت از کره‌جنوبی و دومین خط تولید میلگرد این کارخانه نیز از کنسرسیومی ژاپن خریداری شده بود که در سال 85 راه‌اندازی و به بهره‌برداری رسیده است. وی ادامه داد: خط سوم تولید نیز در سایت دوم این کارخانه نصب شده و 250هزار تن ظرفیت دارد و خط چهارم هم برای تولید میلگرد به ظرفیت 500هزار تن نصب شده و خط ذوب دوم نیز حدود 150هزار تن ظرفیت دارد که نصب شده است.
سال سخت در انتظار فولادی‌ها
وی در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروند» در مورد میزان استفاده از تسهیلات بانکی در طرح‌های فولادی و همچنین توسعه فاز‌های کارخانه گفت: ما با وجود این‌که بخش زیادی از کارخانه‌مان به بهره‌برداری نرسیده و با طرفیت پایینی مشغول تولید هستیم، اما هیچ‌گاه از تسهیلات بانکی استفاده نکرده‌ایم و با حدود 400میلیارد تومان سرمایه که در مقاطع مختلف تأمین شده است این میزان تولید را پیش برده‌ایم. به نظر می‌رسد سال آتی سال خوبی برای صنایع فولادی نباشد و آنها روزهای سختی را در پیش داشته باشند. او ضمن پیش‌بینی کاهش قیمت‌ها در آینده نزدیک در این بازار گفت: پس از بورس که افت شدیدی را تجربه کرد در میان کالاها رکود باعث شده است تا فولاد نیز به شدت ارزان شود، البته رقابت میان تولیدکنندگان شمش نیز بر این موضوع اثرگذار است. قاسمی در پایان خاطرنشان کرد: امروز این صنعت درگیر رکود شده است و طرح‌های توسعه کاملا متوقف شده؛ افزون بر این استفاده فولاد در کشور افت شدیدی داشته و در صورتی که رشد اقتصادی و ساخت‌وساز رونق گیرد کشور به واردات این محصول نیاز پیدا خواهد کرد. در این شرایط به نظر می‌رسد باید با مراقبت از این واحد‌ها تولید و عرضه این محصول را از حالت سر به سر درآورد.