شهروند| ساعت حدود 4صبح روز شنبه بود که قریب به اتفاق تهرانی‌ها با وجود این‌که در خوابی عمیق به‌سر می‌بردند اما به ناگاه با صدای غرش ابرها در آسمان از خواب پریدند. رعدوبرق، باد شدید و در پی آن بارش عجیب و رگبار مانند باران از آسمان هدیه‌ای بود که پایتخت‌نشینان را غافلگیر کرد. بارانی که شبانگاه جمعه آرام آرام شروع شده بود و در نیمه‌های شب و سحر شنبه از نگاه بسیاری از تهرانی‌ها قدری عجیب، غیرمنتظره (با حجم بالا) بود اما خوشحالی ساخت. وزش باد شدید و سرمای شدید هوا چندساعت پس از این ریزش‌ها از جمله پیامدهای باران زمستانی روز شنبه بود. اما اکنون مشخص شده که مائده آسمانی که سهم تهران شد بوده، حاصل تلاش‌های وزارت نیرو در امر بارورسازی ابرها بوده است. هرچند برخی کارشناسان هواشناسی این موضوع را قبول ندارند و معتقد نیستند که بارورسازی موثر افتاده است. احد وظیفه، کارشناس سازمان هواشناسی در این خصوص گفته است که از یک‌هفته قبل این باران پیش‌بینی شده بود اما به گفته مسئولان وزارت نیرو، فعالیت‌ها برای بارورسازی ابرها که از چند روز پیش در تهران آغاز شده بود، نتایج مثبت‌اش به بارش 3روز قبل پایتخت منجر شده است.
اعلام گزارش کامل؛ به‌زودی
خسرو ارتقایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در همین خصوص برای رفع شبهه‌هایی که از سوی یکی از روزنامه‌ها ایجاد شده بود، خبر باروری ابرها در تهران را در گفت‌وگو با فارس اعلام و گفت: باروری ابرها در چند روز گذشته آغاز شده که خوشبختانه ریزش باران در دو شب پیش به خاطر همین باروری ابرها بود و می‌توان گفت که باروری ابرها نتیجه‌بخش و مثبت بود. ارتقایی با اشاره به این‌که گزارش کامل باروری ابرها در تهران از سوی مرکز تحقیقات آب در اختیار ما قرار گرفته و در حال حاضر نیز این گزارش روی میز بنده است، گفت: نتیجه کمی و کیفی این باروری ابرها به‌زودی منتشر می‌شود. به گفته وی، ضخامت ابرها برای باروری ابرها باید 5 کیلومتر باشد اما ضخامت این ابرها چندان زیاد نبود اما خوشبختانه نتیجه داد و دیدیم که ریزش خوبی صورت گرفت.
سابقه بارورسازی ابرها در ایران
اگرچه نتایج بارورسازی ابرها در کشورمان در اواخر‌ سال‌جاری به ظهور رسیده است اما این عمل از ‌سال 1999 به‌طور ناپیوسته در شهرهای مختلف کشور کلید خورده است. از ابتدای انجام این عمل در کشورمان اما موسسه روسی CAO و سپس مرکز باروری ابرهای ایران وابسته به وزارت نیرو کارشان را روی ابرهای کشورمان آغاز کردند که در آن دوره نیز با پروژه‌ای عملیاتی و به صورت هوایی نوع باروری ابرها با سیستم زمستانه و با مواد باروری نظیر یدید نقره و نیتروژن مایع در کشورمان انجام شد. پس از آن آمار دقیق و روشنی از انجام این فعالیت ارایه نشد و تنها درخصوص بودجه 2‌میلیارد تومانی برای هر بار بارورسازی ابرها و البته مشخص نبودن نتایج آن صحبت شد. تأثیر بارورسازی ابرها برای اولین‌بار اما در تاریخ ۱۲جولای‌ سال ۱۹۴۶ در آزمایشگاه تحقیقاتی شرکت جنرال الکتریک آمریکا مشاهده شد. در این آزمایش بلورهای یخ خشک با دمای ۷۸- درجه سلسیوس به داخل ابرهای مصنوعی تولیدشده در اتاقک ابر که حاوی قطرک‌های اَبَرسرد بودند رها شد. طی این عمل قطرک‌های اَبَرسرد از طریق فرایند انجماد به بلور یخ تبدیل شده و به‌صورت برف در ته اتاقک ابر ریزش کرد.
برنامه‌های ایران برای بارورسازی مجدد در شهرها
براساس این گزارش رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا نیز چندی پیش اعلام کرده بود که 12 استان در کشور در برنامه باروری ابرها قرار دارند که تاکنون برای 6 استان این اقدام انجام شده است. او در ادامه افزود: برای امسال 10‌میلیارد تومان اعتبار برای باروری ابرها درخواست کردیم و تاکنون نیز برای 6استان آذربایجان‌شرقی، کرمان، یزد، اصفهان، فارس، چهارمحال‌وبختیاری 9 پرواز عملیات باروری ابرها انجام شده است. وی با اشاره به این‌که 12 استان در کشور در برنامه باروری ابرها قرار دارند، گفت: علاوه بر این 6 استان، آذربایجان غربی، کهگیلویه‌وبویراحمد، تهران، البرز، گیلان و مازندران هم در برنامه باروری ابرها قرار دارند. میدانی با اشاره به این‌که باروری ابرها برای گیلان و مازندران از اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود، گفت: اثر باروری ابرها 10 تا 15‌درصد است اما طبق گزارشی که به دست ما رسیده برای آن 6 استانی که باروری ابر انجام شده موثر بوده است.
بارورسازی ابرها
با روش‌های مختلف در جهان
به اعتقاد کارشناسان هواشناسی، بدون‌شک بهترین روش تعدیل ساختار آب و هوایی یک منطقه، باوری ابرهاست. در این امر باروری ابرها به دو طریق زمینی یا هوایی انجام می‌گیرد که در روش زمینی باوری ابرها به وسیله یک ژنراتور زمینی و با هدف تشکیل و رشد بلورهای یخی در ابرهای سرد و رشد قطرک‌های درون ابرهای گرم و درنتیجه افزایش بارش برف یا باران شکل می‌گیرد. در روش هوایی که به نظر می‌رسد در کشورهای جهان طرفداران بیشتری هم دارد، سیر کار به همان طریق است. البته بسیاری از کشورها این عمل را تنها برای پیشبرد اهداف علمی و تحقیقاتی خود انجام می‌دهند. به‌طور مثال در کشور آمریکا به‌عنوان پیشقراول بارورسازی ابرها در جهان اکثر عملیات‌های این سبکی با اهداف تحقیقاتی و عملیاتی بوده است. روش بارورسازی در ایالات مختلف این کشور هم دو منظوره (ترکیب عملیات زمینی و هوایی) ذکر شده است. پیش از این اما کشورهای دیگری نظیر استرالیا (سال 1947 تاکنون)، چین (1958 تاکنون)، تایلند (1960 تاکنون)، فلسطین (در سال‌های دور و در مقاطع مختلف)، عربستان (2007-2009) و سوریه (1991 تاکنون) رخداده است.