شهرداری تهران به گواه اسناد ساواک و دوران پهلوی یکی از فاسدترین سازمان های کشور بود، اما به دلیل حمایت های نخست وزیر کسی نمی توانست شهردار را مورد مواخذه قرار دهد. در اینجا می توانید یک نمونه از اتفاقات پرحاشیه این سازمان را از خلال شکایت یکی از سناتورهای دوران پهلوی درباره احداث بزرگراه فرحزاد بخوانید و به قولِ معروفِ این روزها از «ف» فساد تا خود فرحزاد بروید.
نیک پی که بود؟
حوادث این سند در زمان شهرداری غلامرضا نیک پی رخ داده است. غلامرضا نیک پی، مورد حمایت هویدا بود و در یک رأی گیری فرمایشی به دستور هویدا و تایید شاه شهردار تهران شد. سناتور نمازی در گفتگو با غلامحسین خوش بین که از وزرای سابق دادگستری بود، می‌گوید: به طوری که استنباط می‌شود نیک‌پی شخصی صالح و مفید نیست، خوش بین جواب داد: این موضوع کاملا صحیح و منطقی است، نامبرده شخص کوچک و نالایقی است.به عنوان نمونه بخش 312 ساواک که در حال جمع آوری گزارش های شهرداری بود، نوشته: اینکه شهردار تهران از بدو احراز سمت شهرداری تاکنون طرحی نداشته و عملی انجام نداده صحیح است. اینکه غلامرضا نیک پی به دروغگویی شهرت دارد مورد تایید منابع واقع گردیده است.نیک پی در فساد اقتصادی و رشوه ید طولایی داشت. عطاالله خسروانی می‌گوید: شنیده ام نیک پی در شهرداری با باند دزدهای آنجا همکاری می کند. غلامرضا ایلخانی کارمند وزارت کشور و مدیر مجله دفاع غیر نظامی، دریافت رشوه نیک پی از محل خرید ماشین آلات برای شهرداری از چکسلواکی را برملا کرد. او می‌گوید ما شاهد هزاران کار خلاف از آقای نیک پی هستیم ولی از آنجایی که نخست وزیر از او دفاع می کند، جرات گفتنش را نداریم.همچنین ساواک گزارش نموده، شهردار تهران ۲۰۰ میلیون تومان از صاحبان اراضی غرب و شمال غرب تهران رشوه گرفته است. این اقدامات شهردار در حکومت فاسد پهلوی نادیده گرفته شد و نیک پی در زمان وزارت کشور امیر قاسم معینی، مجدد برای چهار سال فرمان شهرداری تهران را از محمدرضا پهلوی دریافت کرد و چند ماه پس از انتصاب به کره جنوبی سفر کرد. بازگشت او مصادف با شدت گرفتن انقلاب اسلامی بود و باعث برکناری غلامرضا نیک پی از شهرداری تهران و زندانی شدنش شد.
معرفی سند
این سند حاوی شکایت سناتور شمس‌الملوک مصاحب به جعفر شریف امامی نخست وزیر از تخلفات و کارشکنی‌های شهرداری تهران در اجرای طرح بزرگراه فرحزاد است. با ایجاد انحراف در مسیر بزرگراه مزبور بنابر مصلحت ها و فعالیت‌های اشخاص صاحب نفوذ، جاده به جای عبور از مسیر مستقیم، از جاده انحرافی عبور کرده است و منزل مسکونی شاکی را که در کوچه چهارم امیرآباد شمالی قرار داشته، در برگرفته است. در این شکایت آمده است که شهرداری به دلایل واهی و بدون انجام هرگونه کارشناسی مبلغ 4٬226٬880 ریال حق مرغوبیت ملک نامبرده را به ناحق از او مطالبه کرده است. با اجرای نیمه کاره طرح ساختمان‌ها و بناهای واقع در کوچه مذکور را به صورت مخروبه به حال خود وانهاده و ساکنان آنجا را بدون پرداخت خسارات مکفی و قانونی و یا تدارک محلی برای سکونت آواره کرده است، مامورین شهرداری درمراجعه به محل ادامه کار را منوط به پرداخت رشوه های گزاف و خرید اتومبیل برای آنها کرده اند و این کار در حالی انجام شده که همه ساختمان‌ها و بناهای اداری و دولتی واقع در همان محل بدون هیچگونه دستکاری کماکان مورد استفاده ادارات قرار گرفته اند.
بازخوانی یک نامه اعتراضی
حق مهاجرت ندارید!
اوضاع مملکت در ابتدای پادشاهی محمدرضا شاه پهلوی آنقدر خراب بود که خیلی ها هوس مهاجرت از کشور به سرشان می زد. از همین رو دولت اقدام برای مهاجرت را محدود کرده بود و همین موضوع گلایه های زیادی را ایجاد کرده بود. هر کسی حتی اگر قصد سفر عادی داشت هم می بایست از شهربانی و نخست وزیر اجازه می گرفتند. در میان نامه هایی که در اعتراض به شرایط صدور گواهی سفر و دریافت پاسپورت در آن دوران موجود است، این مرقومه بلند بالا در تاریخ 16/12/1326 می تواند جالب توجه و تامل باشد.