زندان اوین شامگاه شنبه، ۲۳ مهرماه، شب ناآرامی داشت. ساعت ۲۱:۳۰ شامگاه شنبه، تصاویری از وقوع آتش‌سوزی در زندان اوین تهران در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. طبق اعلام قوه قضائیه، ماجرا از این قرار بود که در پی درگیری بین تعدادی از زندانیان محکومیت مالی و سرقت، یک کارگاه خیاطی کارآفرینی زندان اوین دچار حریق شد.
بلافاصله پس از بروز درگیری و آتش گرفتن کارگاه خیاطی بند زندانیان محکومیت مالی و سرقت، انتظامات زندان برای کنترل درگیری وارد عمل شد و ایستگاه آتش‌نشانی مستقر در زندان نیز بلافاصله عملیات اطفای حریق را آغاز کرد و آتش‌سوزی مهار و خاموش شد.
فوت چهار زندانی بر اثر استنشاق دود در آتش‌سوزی زندان اوین
بنا به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، در آتش‌سوزی زندان اوین چهار زندانی بر اثر استنشاق دود فوت کردند. همچنین ۷۰ زندانی نجات پیدا کردند و ۶۱ نفر مجروح شدند. 51 نفر از مجروحان حادثه آتش‌سوزی در زندان اوین به صورت سرپایی درمان شدند و ۱۰ نفر در بیمارستان بستری هستند.
بر اساس این گزارش، هر چهار زندانی فوت‌شده جزو محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی می‌کردند.
این گزارش می‌افزاید اکثر زندانی‌های مجروح‌شده به صورت سرپایی مداوا شدند و تنها ۱۰ نفر از آنان در مراکز درمانی بستری هستند که حال چهار نفر وخیم گزارش شده است.
در این گزارش تاکید شده پس از ورود به موقع دادستان تهران، رئیس سازمان زندان‌ها در محل زندان اوین با همکاری مسئولین زندان، نیروهای انتظامی، آتش‌نشانی و اورژانس بیش از ۷۰ زندانی که در معرض خطر آسیب‌دیدگی بودند نجات پیدا کردند.
در جریان درگیری و آتش‌سوزی زندان اوین، تعدادی از زندانیان جرایم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذ شده موفق به فرار نشدند.
هویت زندانیان فوت‌شده نیز به اطلاع خانواده آنها رسیده و اسامی درگذشتگان متعاقبا و پس از دستور مقام قضائی منتشر خواهد شد.
امکان تماس با خارج از زندان برای زندانیان اوین
پس از وقوع حادثه، علی صالحی، دادستان تهران، اعلام کرد: «درگیری شنبه، ۲۳ مهر ۱۴۰۱ زندانیان هیچ ارتباطی با اغتشاشات اخیر ندارد و اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده، جداست و با آن فاصله دارد. هم اکنون اوضاع زندان اوین آرام شده و آرامش برقرار است.
در شرایطی که خانواده زندانیان نسبت به سلامت عزیزان خود نگران شده بودند، مسئولان زندان، امکان تماس تلفنی شبانه زندانیان با خانواده‌ها را فراهم کردند. این تصمیم باعث شد نیمه‌شب گذشته صف‌های تماس با خانواده در زندان اوین تشکیل شود که تا نزدیک صبح ادامه داشت و از صبح یکشنبه، ۲۴ مهرماه نیز طبق روال معمول امکان تماس زندانیان با خارج از زندان فراهم است.»
آتش چگونه مهار شد؟
بعد از وقوع حادثه، سید جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران، درباره عملیات آتش‌نشانی در پی حریق رخ داده در بخشی از زندان اوین گفت: «در ساعت ٢١:٢٩ شنبه، یک مورد حادثه آتش‌سوزی داخل زندان اوین به سامانه ١٢۵ سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران اطلاع داده شد که با توجه به اینکه حدود ١٠ سال است یک ایستگاه آتش‌نشانی در محدوده زندان مستقر است، این ایستگاه در مدت زمان حدود یک دقیقه در محل حاضر شد. همزمان نیز پنج ایستگاه آتش‌نشانی به همراه تانکر آب و تجهیزات اطفای حریق از سوی ستاد فرماندهی اعزام و در فاصله کوتاهی در محل حاضر شدند. تانکرهای آب و خودروهای پشتیبانی نیز در محل حاضر شدند.»
ملکی با اشاره به حضور آتش‌نشانان در محل زندان افزود: «محل حادثه یک ساختمان دو طبقه بود که کارگاه‌های آموزشی در آن برگزار می‌شد. حریق نیز در قسمت خیاطی این ساختمان در طبقه فوقانی رخ داده بود. آتش‌نشانان هم از طریق نردبام هیدرولیکی و هم از طریق نفوذ به داخل، عملیات اطفای حریق را انجام دادند. آتش با عملیات سریع آتش‌نشانان خاموش و از گسترش آن به اطراف جلوگیری شد.»
ملکی اضافه کرد: «در محدوده‌ای که آتش‌نشانان عملیات خود را انجام دادند، هیچ‌گونه خسارت جانی مشاهده نشد و عوامل آتش‌نشانی پس از اطفای حریق محل را به عوامل مربوط تحویل دادند. عوامل اورژانس نیز در محل حضور داشتند.»
او درباره علت وقوع این حریق نیز گفت: «علت این حریق باید از سوی عوامل مربوط بررسی و اعلام شود.»
آرامش در مجموعه زندان اوین پس از وقوع حادثه
محسن منصوری، استاندار تهران، در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت ۲۳ و درباره حادثه زندان اوین، از داخل محوطه زندان اوین اعلام کرد: «هم اکنون (ساعت ۵ دقیقه بامداد یکشنبه، ۲۴ مهر)، ما حدود یک‌ساعت و نیم، دو ساعتی است که خدمت عزیزان‌مان از مجموعه‌های انتظامی و امنیتی در داخل زندان اوین هستیم. همان‌طور که مستحضر هستید، اتفاقاتی در داخل این مجموعه (زندان اوین) افتاد و یک‌مقدار داخل بخشی از بندهایی مثل بند ۷ و ۸ شلوغ شده بود، منتها مساله اصلی در بندی بود که اراذل و اوباش آنجا حضور داشتند. با حضور سریع مجموعه نیروی انتظامی، یگان امداد و یگان ویژه، مشکل خاصی نیست و وضعیت زندان کاملا تحت کنترل بوده و آرامش در مجموعه زندان برقرار است.»
منصوری ادامه داد: «مساله اصلی در حقیقت ایجاد حریق و آتش‌سوزی بود که توسط بعضی از این اغتشاشگران و زندانیان در مجموعه زندان اتفاق افتاده بود که آن هم با حضور عوامل آتش‌نشانی و انتظامی کنترل و مهار شد. به دلیل شرایط امنیتی، خیابان‌های اطراف زندان در حال رصد و تحت کنترل است.»
او از مردم خواست که به فراخوان‌ها و شایعه‌پراکنی‌های رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه توجه نکنند و در عین حال گفت که در ارتباط‌های بعدی جزییات مسائل را بیشتر اعلام خواهد کرد.نهایتا پس از برقراری آرامش در اوین، حشمت‌الله حیات‌الغیب، مدیر کل زندان‌های استان تهران در گفت‌وگو با شبکه خبر اعلام کرد: «خانواده‌های زندانیان می‌توانند با آنها تماس بگیرند و آرامش در زندان حاکم است.»
تکذیب خبر انفجار مین در اوین
همچنین درباره اتفاقات در اوین، یکی از خبرگزاری‌ها اعلام کرد: «در میانه آتش‌سوزی و درگیری با نیروهای حفاظت، تعدادی زندانی اقدام به فرار کردند. آنها در ضلع شمالی زندان که کوه وجود دارد، وارد میدان مین شدند. گفته می‌شود که صداهای انفجار شنیده شده مربوط به همین موضوع بوده است.»
این در حالی است که یک منبع مطلع در سازمان زندان‌ها ضمن تکذیب خبر انفجار مین در زندان اوین تاکید کرد: «در جریان اتفاقات شنبه‌شب، هیچ زندانی وارد محوطه نشده و خبر روی مین رفتن زندانی‌ها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتی‌ها رخ داده و مربوط به بخش زندانیان امنیتی نبوده است.»