دومین مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر روزهای ۱۲ تا ۱۵مهرماه سال‌جاری در مسکو، پایتخت روسیه برگزار شد. در این رویداد اقتصادی بین‌المللی «میخائیل میشوستین» نخست‌وزیر فدراسیون روسیه، «اسد اف» نخست‌وزیر جمهوری‌آذربایجان، «اسماعیل اف» نخست‌وزیر قزاقستان و «مرادوف» معاون کابینه وزرای ترکمنستان و «محمدمخبر» معاون اول رئیس‌جمهوری حضور داشتند. ریاست هیأت ایرانی برعهده مخبر بود و تعدادی از وزرا او را در این سفر همراهی کردند.
دومین مجمع اقتصادی خزر، فرصت مغتنمی برای هیأت‌های اقتصادی ایران بود تا برای بازاری با حجم و ارزش ۶۰۰ تا۷۰۰میلیارد دلاری برنامه‌ریزی کند و از امکانات این حوزه برای کاهش اثرات تحریم و از پتانسیل‌های منطقه برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کند. ایران به عنوان کریدور شمال به جنوب و مهم‌ترین گذرگاه و نقطه اتصال این کشورها به آب‌های آزاد و آسیای شرقی، به جهت اهمیت ژئوپلیتیکی خود می‌تواند کشورهای حاضر در این مجمع اقتصادی را برای سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل و توسعه ناوگان ریلی و دریایی ترغیب کند.
سی ساعت حضور در مسکو برای محمد مخبر و هیأت همراه او لحظات کاری پرمشغله‌ای بود و دیدارهای معاون اول رئیس‌جمهوری از صبح آغاز و تا پاسی از شب ادامه داشت. گرچه در تمام این دیدارها و نشست‌ها مخبر کوشید مواضع دولت سیزدهم و تغییر نگاه این دولت نسبت به منطقه را شرح دهد، اما مهم‌ترین اعلام موضع جمهوری اسلامی در این اجلاس، در سخنرانی معاون اول رئیس‌جمهوری در مجمع اقتصادی خزر بود، جایی که مخبر پیشنهادات هفت‌گانه ایران را به منظور ارتقای سطح همکاری‌های پنج کشور این حوزه اعلام کرد. گفتنی است نخستین مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر مردادماه سال ۱۳۹۸ با حضور پنج کشور عضو یعنی ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان در منطقه گردشگری آوازه ترکمنستان برگزار شد. رئیس‌جمهوری کشورمان نیز در تیرماه سال‌جاری در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در کشور ترکمنستان شرکت و سخنرانی کرد. اما دستاوردها، دیدارها و سخنان مخبر در این مجمع اقتصادی و حاشیه‌های آن چه بود؟ با هم مروری گذرا بر سفر معاون اول رئیس‌جمهوری به مسکو خواهیم داشت؛
شرکت معاون اول رئیس‌جمهوری در دومین مجمع اقتصادی خزر
چهارشنبه گذشته دکتر محمد مخبر به دعوت «میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین» نخست‌وزیر روسیه برای شرکت در دومین مجمع اقتصادی خزر، در صدر یک هیأت عالی‌رتبه سیاسی-اقتصادی تهران را به مقصد مسکو ترک کرد. وزرای امور اقتصادی و دارایی، نفت و جهاد كشاورزی و تعدادی از معاونان وزرا در این سفر معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان را همراهی می‌کنند.
مخبر پیش از عزیمت به روسیه در گفت‌وگو با خبرنگاران به تشریح برنامه‌های سفر دو روزه خود به مسکو پرداخت و گفت: «این سفر به دعوت نخست‌وزیر روسیه برای شركت در دومین مجمع اقتصادی خزر انجام می‌شود.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینكه روابط جمهوری اسلامی ایران با روسیه نزدیك و صمیمانه است، افزود: «روابط تهران و مسكو خصوصا با راهبرد جدیدی كه دولت سیزدهم برای ارتقا و توسعه مناسبات با كشورهای همسایه و منطقه در پیش گرفته، طی یك‌سال اخیر تحولات جدی و مثبتی را در حوزه تجارت، سرمایه‌گذاری و صنعت داشته است.»
دكتر مخبر با تاكید بر اهمیت دومین مجمع اقتصادی خزر خاطرنشان كرد: «این اجلاس هم به لحاظ حقوقی، هم اقتصادی و هم از نظر مسائل زیست‌محیطی از اهمیت فراوانی برای كشورهای ساحلی خزر برخوردار است.»
او با اشاره به ملاقات رئیس‌جمهوری كشورمان با سران كشورهای ساحلی خزر همچنین حضور دكتر رئیسی در ششمین اجلاس سران کشورهای پیرامون خزر افزود: «یكی از برنامه‌های این سفر پیگیری مصوبات اجلاس سران و همچنین توافقات میان روسای‌جمهوری كشورهای حاشیه خزر است تا اگر موانعی وجود داشته باشد این موانع برطرف شود.»
او افزود: «در این سفر همچنین ملاقات‌های دوجانبه با نخست‌وزیران كشورهای حاشیه خزر انجام خواهد شد تا توافقات و تفاهمات فیمابین مورد بررسی قرار گرفته و اجرای آنها تسریع شود.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به موقعیت جغرافیایی استثنایی ایران برای توسعه ترانزیت خاطرنشان كرد: «كشورهای حاشیه خزر مصمم هستند در حوزه سرمایه‌گذاری، ترانزیت و مناسبات اقتصادی، روابط خود را گسترش دهند كه امیدوارم در این زمینه شاهد توافقات جدی باشیم.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به عضویت رسمی ایران در سازمان همكاری شانگهای تصریح كرد: «با توجه به رویكرد دولت سیزدهم برای توسعه مناسبات با كشورهای منطقه و همسایه باید از فرصت استثنایی عضویت در سازمان همكاری شانگهای به نحو مطلوب استفاده كنیم.»
مخبر به روسیه رسید
دکتر محمد مخبر در رأس یک هیأت‌عالی رتبه سیاسی-اقتصادی وارد مسکو شد و در بدو ورود به فرودگاه بین‌المللی وانکووا مسکو از سوی معاون یکی از وزرای فدراسیون روسیه، سفیر و کارکنان نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه و نمایندگان نهادهای ایرانی مستقر در مسکو مورد استقبال
قرار گرفت.
مخبر در بدو ورود به مسکو در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «توسعه و ارتقای همکاری با کشورهای همسایه از راهبردهای جدی دولت است و در این میان کشور روسیه از جایگاه خاصی برخوردار است و با سفرهای متقابل روسای‌جمهوری دو کشور، پایه‌گذاری خوبی در تعمیق روابط صورت گرفت.»
او با بیان اینکه دریای خزر و کشورهای حاشیه این دریا به لحاظ سیاسی، اقتصادی، امنیتی و محیط‌زیست دارای اهمیت فراوان هستند، تصریح کرد: «ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و همسایگی با 15 کشور و همچنین همجواری با دریای خزر در شمال و خلیج‌فارس در جنوب، جایگاه ویژه‌ای به لحاظ ترانزیت دارد.»
دکتر مخبر با اشاره به توافقات اولین نشست مجمع اقتصادی خزر و همچنین توافقات صورت‌گرفته میان سران کشورهای حاشیه خزر در ششمین اجلاس خاطرنشان کرد: «بخشی از این توافقات اجرایی شده و بخشی نیز نیازمند پیگیری است که باید اجرای این برنامه‌ها را سرعت ببخشیم و امیدوارم مردم ایران و روسیه و سایر کشورهای حاشیه خزر از این ارتباطات به‌خوبی بهره‌مند شوند.»
دیدار با دستیار رئیس‌جمهوری روسیه
محمد مخبر در دیدار «ایگور لویتین» دستیار رئیس‌جمهوری روسیه، بر گسترش همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف تاکید کرد و گفت: «مسیر رشت-آستارا و توسعه همکاری‌های بانکی برای تسهیل فعالیت تجار و بخش خصوصی نقش موثری در ارتقای سطح همکاری‌های تهران و مسکو خواهد داشت.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه سازوکار خوبی برای اجرای توافقات فیمابین فراهم شده است، اظهار داشت: «برای توسعه همکاری‌های بانکی باید برنامه‌ای دقیق و زمانبندی‌شده تدوین شود و با جدیت آن را پیگیری کنیم.»
مخبر همچنین با اشاره به توافقات صورت‌گرفته برای همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی افزود: «توافقات بسیار خوبی در بخش انرژی میان ایران و روسیه حاصل شده، اما باید نسبت به زمان اجرای این توافقات حساس باشیم و با جدیت آن را دنبال کنیم تا شاهد اجرای هر پروژه مطابق برنامه زمانبندی باشیم.»
ایگور لویتین، دستیار رئیس‌جمهوری روسیه نیز در این دیدار با بیان اینکه مدیران بزرگ‌ترین شرکت‌های تجاری روسیه گردهم آمده‌اند تا با هیأت عالی‌رتبه ایرانی برای توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی مذاکره کنند، از اهتمام جدی مسکو برای اجرای توافقات با تهران خبر داد.
او با اشاره به تمایل شرکت‌های فعال در حوزه انرژی برای سرمایه‌گذاری و همکاری در ایران افزود: «رئیس‌جمهوری روسیه بر اجرای توافقات دو کشور تاکید دارد و تمام توافقات گذشته نیز به قوت خود باقی است.»
نشست 3 ساعته با دستیار رئیس‌جمهوری و مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه روسیه
معاون اول رئیس‌جمهوری در نشستی سه ساعته با مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه روسیه فرصت‌ها و چالش‌های توسعه روابط تجاری فیمابین را مورد بررسی قرار داد.
دکتر محمد مخبر در بدو ورود به شهر مسکو برای شرکت در دومین مجمع اقتصادی خزر، با مدیران ۱۵ شرکت عالی‌رتبه روسی در حوزه‌های مختلف انرژی، نفت و گاز، کشتیرانی، محصولات کشاورزی و ... که دستیار ویژه رئیس‌جمهوری روسیه نیز حضور داشت، جلسه‌ای برگزار و ضمن استماع گزارش فعالیت‌ها و مراودات آنها با بخش‌های خصوصی و دولتی در ایران، موانع رفع چالش‌های پیش‌رو و گسترش سطح تعاملات را بررسی کرد.
در این جلسه که وزاری نفت، اقتصاد، جهاد کشاورزی، قائم‌مقام بانک مرکزی و معاونان وزرای خارجه، صمت و راه‌وشهرسازی هم حضور داشتند و تا پاسی از شب به طول انجامید، معاون اول رئیس‌جمهوری، عزم جدی دولت سیزدهم برای توسعه روابط با شرکت‌ها و فعالان اقتصادی روسی را مورد تاکید قرار داد و گفت: «فارغ از مسأله تحریم‌ها، مصلحت اقتصادی دو کشور حکم می‌کند که در اسرع وقت و در بالاترین سطوح روابط اقتصادی تسهیل و گسترش یابد.»
او با اشاره به موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران خطاب به مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه روسی خاطرنشان کرد: «موقعیت جغرافیایی ایران به شکلی است که جدای از مرزهای خویش می‌تواند شرکای تجاری را به کشورهای مختلف دیگر نیز متصل کند و یک شاهراه اقتصادی بین‌منطقه‌ای بسازد.»
معاون اول رئیس‌جمهوری برخی مسائل اداری و سازوکارهای حقوقی را مانعی برای سرعت‌بخشی به کارها در هر دو کشور خواند و تاکید کرد: «برای توسعه روابط باید فراتر از اقدامات روزمره عمل کرد و این امر مهم بدون کار شبانه‌روزی و برنامه عملیاتی دقیق محقق نمی‌شود.»
دکتر مخبر برنامه‌ریزی برای تولیدات مشترک را یکی از زمینه‌های مهم برای توسعه روابط اقتصادی برشمرد و از مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه روسی خواست تا با سفر به ایران و بررسی شرایط از نزدیک، توافقات فعلی را هر چه زودتر عملیاتی سازند.
گفتنی است در ابتدای این نشست دکتر کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه توضیحاتی درخصوص وضعیت مبادلات تجاری دو کشور ارائه داد و سپس مدیران ۱۵ شرکت عالی‌رتبه روسیه فعالیت‌های خود را در زمینه توسعه نفت و گاز، انرژی، فروش محصولات کشاورزی، تامین قطار، ترانزیت، توسعه بنادر و کشتیرانی در خزر و گسترش خدمات فنی مهندسی و ... تشریح کرده و پیشنهاداتی برای رفع موانع پیش‌روی ارائه دادند.
در پایان این نشست مقرر شد در محورهای مورد بحث و با توجه به پیشنهادات ارائه‌شده، جلساتی جداگانه بین هیأت ایرانی با مسئولان متناظر در کشور روسیه هماهنگ شود تا کارشناسان دو طرف هرچه سریع‌تر برای رفع موانع و نهایی‌سازی پیشنهادات به جمع‌بندی عملیاتی و اجرایی برسند.
دیدار با نخست‌وزیر روسیه در حاشیه مجمع اقتصادی خزر
محمد مخبر در نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و روسیه که در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر برگزار شد، گفت: «ایران و روسیه از روابط خوب و رو به رشدی برخوردار هستند و اراده دو کشور برای تقویت همه‌جانبه روابط جدی است.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به دیدار مدیران برخی شرکت‌های عالی‌رتبه روسی با هیأت ایرانی اظهار داشت: «در این دیدار درخصوص سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها در میادین نفتی همچنین در بخش کشاورزی، مالی، بانکی و ترانزیت و حمل‌ونقل گفت‌گو و تصمیماتی اتخاذ و مقرر شد طرفین برنامه زمانبندی برای اجرا ارائه دهند.»
دکتر مخبر با اشاره به برخی تحولات بین‌المللی افزود: «جمهوری اسلامی با هرگونه جنگ مخالف است و عامل اصلی آن را حضور ناتو در منطقه می‌داند.»
معاون اول رئیس‌جمهوری حمل‌ونقل، ترانزیت، انرژی و فعال‌کردن کریدور شمال-جنوب را از مهم‌ترین محورهای همکاری ایران و روسیه برشمرد و گفت: «ایجاد بانک مشترک، برقی‌کردن راه‌آهن گرمسار- اینچه‌برون و سرعت بخشیدن به قراردادهای نفتی و گازی و ایجاد منطقه آزاد مشترک از دیگر زمینه‌های همکاری‌های مورد نظر است که باید با جدیت پیگیری کنیم.»
او با تاکید بر اینکه به دستور رئیس‌جمهوری اسلامی ایران که باید روند توسعه مناسبات با روسیه به‌سرعت دنبال شود، خاطرنشان کرد: «توسعه روابط ایران و روسیه برای دشمنان دارای این پیام است که تحریم‌ها نمی‌تواند مانع از اجرای برنامه‌های ما باشد.»
نخست‌وزیر روسیه نیز در این دیدار با اشاره به روابط دوستانه و حسن همجواری میان دو کشور گفت: «مسکو نسبت به گسترش و تعمیق همکاری‌ها با تهران در تمام عرصه‌ها اهتمام دارد.»
میخائیل میشوستین توسعه و گسترش روابط دو کشور را بهترین پاسخ به تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران و روسیه دانست و افزود: «از حضور و فعالیت شرکت‌های ایرانی در روسیه استقبال می‌کنیم و زمینه فعالیت و همکاری مشترک برای شرکای ما در روسیه فراهم است.»
او افزود: «با وجود تحریم‌ها، شرکت‌های دو کشور در حال همکاری هستند و شرکت‌های روسیه اقدامات خوبی در زمینه سرمایه‌گذاری و همکاری مشترک در بخش انرژی و میادین جدید نفت و گاز انجام داده‌اند.»
دیدار با نخست‌وزیر قزاقستان
دکتر محمد مخبر در دیدار علی‌خان اسماعیل‌اف، نخست‌وزیر قزاقستان اظهار داشت: «در سفر رئیس‌جمهوری قزاقستان به ایران 10 سند در بخش دولتی و ۱۱ سند در بخش خصوصی دو کشور به امضا رسید که نقطه عطفی در روابط دو کشور خواهد بود.»
معاون اول رئیس‌جمهوری از آمادگی ایران برای اعزام شرکت‌های فعال در حوزه معدن به قزاقستان خبر داد و افزود: «تهران آماده همکاری با آستانه در حوزه بندر، سدسازی، احداث نیروگاه برق‌آبی، حوزه دانش‌بنیان و ارائه خدمات فنی و مهندسی است.»
دکتر مخبر بر استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری فیمابین تاکید کرد و گفت: «باید با حسن نیت و اراده جدی در مسیر اراده و خواست روسای‌جمهوری در توسعه مناسبات دو کشور گام برداریم.»
علی‌خان اسماعیل‌اف، نخست‌وزیر قزاقستان نیز در این دیدار با استقبال از پیشنهاد معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان گفت: «بسترهای لازم و ظرفیت‌های دو کشور مهیای ارتقای سطح تبادلات تجاری ایران و قزاقستان و رسیدن به ۳میلیارد دلار در سال است.»
او بر اهمیت ارتقای سطح همکاری‌های تهران-آستانه در بخش‌های سوآپ نفت، صنعت، کشاورزی و علمی و فرهنگی تاکید کرد.
نخست‌وزیر قزاقستان همچنین به موضوع امنیت غذایی و همکاری‌های دو کشور در این زمینه نیز اشاره و تصریح کرد: «منشور سند امنیت غذایی تهیه شده و بسیاری از کشورها آن را تایید کرده‌اند و می‌تواند در تامین امنیت غذایی منطقه اثرگذار باشد.»
دیدار با نخست‌وزیر آذربایجان
مخبر در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر در دیدار علی اسدف، نخست‌وزیر آذربایجان با اشاره به دستور رئیس‌جمهوری کشورمان درخصوص توسعه همکاری‌های حوزه حمل‌ونقل با کشور آذربایجان تصریح کرد: «ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه همکاری‌های دو کشور در بخش حمل‌ونقل وجود دارد و تهران مصمم به تقویت همکاری‌های خود با باکو است.»
معاون اول رئیس‌جمهوری توسعه تجارت ترجیحی برای افزایش حجم مبادلات را از راهبردهای جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد و گفت: «در حال حاضر سطح مبادلات تجاری ایران و آذربایجان متناسب با ظرفیت‌های موجود در دو کشور نیست.»
او افزود: «اشتراکات فرهنگی و دینی ایران و آذربایجان می‌تواند بسترساز تسریع در توسعه مناسبات فیمابین باشد و به تحقق اهداف و نتایج مورد نظر دو کشور در همکاری‌های تجاری کمک کند.»
دکتر مخبر با بیان اینکه جمهوری اسلامی، کشور آذربایجان را برادر خود می‌داند و آماده است همکاری‌های فیمابین را در همه زمینه‌ها گسترش دهد، افزود: «مرزهای کشورهای همسایه برای ایران خط قرمز است و تهدید این مرزها پذیرفته نیست.»
علی اسدف، نخست‌وزیر آذربایجان نیز در این دیدار با اشاره به روابط صمیمانه و دوستانه میان روسای‌جمهوری دو کشور گفت: «این روابط صمیمانه می‌تواند مقوم مناسبات دو کشور و تسریع‌کننده برنامه‌ها برای گسترش روابط باشد.»
او با اشاره به برگزاری جشن ۳۰سالگی روابط دیپلماتیک تهران- باکو در آذربایجان خاطرنشان کرد: «مرز ایران و آذربایجان به مرز برادری تبدیل شده و رئیس‌جمهوری آذربایجان حمایت تهران از مرزهای این کشور را ارزشمند توصیف کرده است.»
نخست‌وزیر آذربایجان همچنین از حمایت ایران برای انتقال گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران قدردانی و بر لزوم پیگیری جدی‌تر روند همکاری‌های فیمابین از سوی کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور تاکید کرد. گفتنی است دومین مجمع اقتصادی خزر با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیران چهار کشور ساحلی دیگر در مسکو درحال برگزاری است.
نشست هم‌اندیشی با استانداران و روسای مناطق فدراسیون روسیه
محمد مخبر در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر در نشست هم‌اندیشی با استانداران و روسای مناطق فدراسیون روسیه، ظرفیت‌های موجود در این مناطق را مفید و سازنده در جهت ارتقای سطح همکاری‌ها ارزیابی کرد و افزود: «گزارش روسای مناطق روسیه نشان می‌دهد که توسعه مناسبات تجاری میان دو کشور امری دست‌یافتنی است.»
معاون اول رئیس‌جمهوری از استانداران و روسای مناطق روسیه خواست متناسب با ظرفیت و مزیت‌های خود، زمینه توسعه همکاری با استان‌های ایران را فراهم کنند و با این استان‌ها که دارای مزیت و ظرفیت متناظر هستند، روابط تجاری خود را گسترش دهند.
دکتر مخبر با بیان اینکه استان‌های ایران و مناطق روسیه از ظرفیت‌های گسترده‌ای برای همکاری برخوردار هستند، اظهار داشت: «ظرفیت‌ها و پتانسیل این مناطق بیش از میزان فعلی صادرات و واردات است و این حد از مبادلات تجاری فاصله زیادی با اهداف و چشم‌انداز روابط دارد.»
او بر گسترش صادرات و واردات و همچنین تهاتر میان تهران و مسکو تاکید کرد و گفت: «ایران و روسیه دو کشور دوست و همسایه هستند و می‌توانند در مبادلات تجاری به‌جای استفاده از ارز بیگانه، از پول ملی خود استفاده کنند که در این صورت با افزایش تقاضا نسبت به پول ملی، ارزش آن ارتقا پیدا خواهد کرد.»
معاون اول رئیس‌جمهوری اظهار امیدواری کرد با فراهم‌شدن زمینه همکاری‌ها بین استان‌های ایران و روسیه، شاهد تحول جدی در حجم مبادلات تجاری میان مناطق دو کشور باشیم.
در این نشست که سفیر ایران در روسیه و وزیر نفت به‌عنوان رئیس طرف ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور نیز حضور داشتند، استانداران و روسای مناطق فدراسیون روسیه هرکدام گزارشی از مزیت‌های صادراتی و حجم مبادلات خود با کشورمان ارائه و بر آمادگی خود برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی فیمابین تاکید کردند. در پایان این نشست مقرر شد موارد و پیشنهادات مطروحه توسط نمایندگان تعیین‌شده از سوی دو طرف بررسی شود و مورد پیگیری قرار گیرد.
نشست با ۱۰۰ نفر از
فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه
دکتر محمد مخبر در دومین روز از سفر خود به روسیه، در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه که در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر برگزار شد، اظهار داشت: «ایجاد مناطق آزاد یکی از راه‌های خنثی‌سازی تحریم‌هاست تا بتوانیم موانع پیش‌روی توسعه تجارت را برطرف و اثرات تحریم‌ها را خنثی کنیم.»
معاون اول رئیس‌جمهوری به منطقه آزاد آستاراخان و ظرفیت‌های گسترده این منطقه اشاره و خاطرنشان کرد: «نباید به حجم مبادلات فعلی در منطقه آزاد آستاراخان اکتفا شود، بلکه باید برنامه‌ای جامع طراحی و زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی فراهم شود.»
او خطاب به فعالان اقتصادی روسیه گفت: «باید از ظرفیت‌های موجود نظیر مجمع اقتصادی خزر، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه ا‌وراسیا به نحوی استفاده کنیم که مردم کشورهای منطقه از این فرصت‌ها منتفع شوند. سیاستگذاران هرچقدر هم که خوب کار کنند تا زمانی که فعالان اقتصادی پای کار نباشند، شاهد رشد و توسعه نخواهیم بود.»
او با اشاره به ظرفیت‌های دریا به‌عنوان بستری مهم برای توسعه و پیشرفت، اقتصاد دریا و سرمایه‌گذاری در این زمینه را مورد تاکید قرار داد و اظهار داشت: «فعالان اقتصادی ایران و روسیه باید سقف پروازی خود را بسیار بالاتر از سطح فعلی در نظر بگیرند و با شناسایی ظرفیت‌ها و مزیت‌های متقابل همچنین تبادل هیأت‌های اقتصادی و تجاری، سطح روابط فیمابین و حجم مبادلات تجاری را ارتقا دهند.»
دکتر مخبر بزرگ‌ترین مانع پیش‌روی صادرکنندگان و واردکنندگان را موانع بانکی، بیمه‌ای و تبادلات پولی دانست و بر لزوم تلاش جدی دو کشور برای استفاده از پول ملی برای رفع این محدودیت‌ها تاکید کرد.
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به موضوع مطرح‌شده در نشست درخصوص همکاری دو کشور در زمینه غذای حلال افزود: «برای توسعه همکاری در این زمینه، گروهی از جمهوری اسلامی ایران و گروهی از روسیه در این‌خصوص مذاکره و توافقات لازم را منعقد کنند تا مبنای فعالیت در این بخش قرار گیرد.» دکتر مخبر از شرکت‌های روسیه خواست گزارشی از نوع فعالیت و ظرفیت‌های توسعه خود به سفارت ایران ارائه دهند تا با احصا و ارائه ظرفیت‌های شرکت‌های ایرانی، شناسایی متقابل از ظرفیت‌های اقتصادی دو کشور حاصل و زمینه گسترش همکاری مشترک فراهم شود.
او بر تبادل هیأت‌ها و رفت‌وآمد شرکت‌های دو کشور تاکید و ضمن دعوت از فعالان اقتصادی برای سفر به ایران خاطرنشان کرد: «با رفت‌وآمد شرکت‌ها و اتحادیه‌های ایران و روسیه شناخت دقیقی از ظرفیت‌های دو کشور ایجاد می‌شود و بستر گسترش تعاملات و مراودات تجاری بیش از پیش مهیا خواهد شد. بنابراین لازم است تمام این شرکت‌ها و فعالان اقتصادی به ایران بیایند و با نیازها و ظرفیت‌های موجود از نزدیک آشنا شوند.» دکتر مخبر با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران و همسایگی کشورمان با ۱۵ کشور افزود: «همکاری و مشارکت با ایران نه‌تنها به تامین نیازهای متقابل منجر می‌شود، بلکه بازاری گسترده در سطح منطقه را برای فعالان اقتصادی دو کشور به ارمغان خواهد آورد.»
گفتنی است وزیر نفت که رئیس طرف ایرانی کمیسیون همکاری‌های دو کشور است نیز در این جلسه به تفاهم‌نامه‌های موجود به ارزش ۴۰میلیارد دلار میان دو کشور اشاره کرد و از آمادگی دولت ایران برای سرمایه‌گذاری فعالان اقتصادی روسیه در بخش و نفت و گاز، مشارکت در میادین، سوآپ فرآورده‌های نفتی و صادرات محصولات پتروشیمی خبر داد.
در این نشست که سفیر ایران در روسیه، وزرای امور اقتصادی و دارایی، جهاد کشاورزی و رئیس سازمان توسعه تجارت نیز حضور داشتند، فعالان اقتصادی حاضر که تعدادشان به حدود صد نفر می‌رسید، از پیشنهاد معاون اول رئیس‌جمهوری در مجمع اقتصادی خزر درخصوص ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک در میان کشورهای ساحلی استقبال کردند و آمادگی خود را برای حمایت از این پیشنهاد ابراز داشتند.
همچنین در این نشست که تا پاسی از شب به طول انجامید و برخی از نمایندگان دومای روسیه نیز در آن حضور داشتند، تعدادی از فعالان اقتصادی روسیه ضمن ابراز تمایل به همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک در ایران، به بیان دیدگاه‌های خود پیرامون همکاری‌های اقتصادی دو کشور پرداختند و پیشنهاداتی برای گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی فیمابین در بخش‌های مختلف ارائه کردند.