«انریکه مورا»، هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات وین درحالی سوت پایان گفت‌وگوها را به صدا درآورد و متن پیشنهادی خود را پیش‌نویس نهایی توصیف کرد که اولا هنوز مسائل باقی‌مانده بطور کامل حل نشده و در ثانی مذاکرات در مرحله‌ای قرار نداشت که از دستیابی به متن نهایی سخن رانده شود.مقام ارشد اتحادیه اروپا روز دوشنبه در جلسه توجیهی با خبرنگاران اعلام کرد که مذاکرات درباره متن پیش‌نویس توافق به پایان رسیده و هیأت‌های مذاکره‌کننده تا ساعاتی دیگر پایتخت اتریش را ترک می‌کنند. او با بیان اینکه مذاکرات برای دست یافتن به متن نهایی پایان یافته است ادعا کرد که متن تولید شده و «آنچه اکنون اتفاق می‌افتد بستگی به پاسخ مشارکت‌کنندگان دارد.»نامبرده درباره ادامه روند گفت‌وگوها تکرار کرد: «چون ما به متن دست‌یافته‌ایم مذاکرات به پایان رسیده است. ما اینجا بودیم که متن (نهایی) را تولید کنیم و اکنون پایتخت‌ها باید تصمیم‌گیری کنند.»او در حالی این اظهارات را مطرح کرد که در چهار روز گذشته مذاکرات فشرده‌ای در خصوص چند موضوع باقی‌مانده برای اطمینان از تامین ملاحظات و نگرانی‌های کشورمان برگزار شد. در جریان این گفت‌وگوها هیأت جمهوری اسلامی ایران مواضع خود را با طرف‌های مقابل به اشتراک گذاشت و در برخی موضوعات نیز پیشرفت‌های نسبی حاصل شد.مورا با توجه به مباحث صورت گرفته طی چهار روز گذشته، چند ایده در مورد برخی موضوعات باقی‌مانده به طرف‌ها ارائه داد و ایران به محض دریافت ایده‌ها، پاسخ و ملاحظات اولیه خود را به او منتقل کرد.البته ایده‌های مطرح‌شده نیازمند بررسی جامع هستند و ایران نظرات و ملاحظات تکمیلی خود را به هماهنگ‌کننده و سایر طرف‌ها منتقل خواهد کرد، اما اعلام پایان مذاکرات به‌نظر ایده پخته‌ای نبود که در این مقطع مطرح شود.
باید دید این متنِ نهایی است یا نه؟
میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین که ریاست هیأت این کشور در گفت‌وگوها را برعهده دارد به خبرنگاران گفت: «دیر یا زود متن باید نهایی می‌شد اما باید دید این متنِ نهایی است یا نه؟» او افزود: «گمان می‌کنم در ماه مارس هم ما یک متن نهایی داشتیم و بعد از آن سه یا چهار اصلاحیه صورت گرفت.»اولیانوف ادامه داد: «ایران باید از نتیجه نهایی راضی باشد چون این کشور بزرگ‌ترین قربانی سیاست فشار حداکثری آمریکاست بنابراین آنها حق دارند که روی مطالبات خود پافشاری کنند.» دیپلمات ارشد روس تصریح کرد که اگر ایران پیشنهادهای دیگری را مطرح کند و جزئیات متن را تغییر دهد روسیه از آن حمایت خواهد کرد.نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در «وین» در خصوص روند مذاکرات گفت که گرچه دلایلی برای احیای برجام وجود دارد اما جزئیات دشوار است.
او در صفحه توییتری خود در این خصوص نوشت: «در حقیقت منظورم این است که تمام دلایل با احترام به تمامی طرف‌های توافق هسته‌ای ازجمله در وهله اول ایران، برای احیای برجام وجود دارد و مثل همیشه دشواری‌هایی در جزئیات وجود دارد.»
اولیانوف همچنین در توییت دیگری در خصوص دور فعلی مذاکرات وین گفت: «این حرف‌ها به نظر حرف‌های نهایی نمی‌آیند. تصمیمات در پایتخت‌های طرف‌های برجام گرفته می‌شود. آنها تصمیم می‌گیرند.».
گفت‌وگوی حسین امیرعبداللهیان و جوسپ بورل
بعد از اعلام پایان مذاکرات، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان و جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تماسی درباره تحولات وین گفت‌‌وگو کردند.وزیر امور خارجه کشورمان در این تماس با تاکید بر اینکه هیأت مذاکره‌کننده ایرانی با اراده و جدیت برای دستیابی به توافق در وین حضور داشته و ایده‌های سازنده‌ای را برای حل‌وفصل موضوعات باقی‌مانده ارائه داد، اظهار داشت: «دیدگاه‌ها و ملاحظات جمهوری اسلامی ایران درباره ایده‌های ارائه‌شده از سوی انریکه مورا به او منتقل شده است و انتظار می‌رود همه طرف‌ها برای دستیابی به متن نهایی توافق از خود اراده و جدیت نشان دهند.»او تصریح کرد که توافق نهایی باید تامین‌کننده حقوق و منافع ملت ایران بوده و رفع پایدار موثر تحریم‌ها را تضمین کند. بورل هم در این تماس گفته است که به تلاش‌های خود برای نزدیکتر کردن دیدگاه‌ها تا رسیدن به نتیجه مطلوب برای همه طرف‌ها ادامه خواهد داد. او در عین حال گفته که معتقد است «در دور اخیر گفت‌وگوهای وین، پیشرفت نسبی حاصل شده است.»برای جمهوری اسلامی ایران اصل بر حراست از حقوق و تامین منافع ملت است. احقاق این حقوق و تامین منافع و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی آمریکا دغدغه جدی تیم مذاکره‌کننده است. از این حیث، هرچند در متن پیشنهادی مورا پیشرفت‌هایی حاصل شده اما واقعیت این است که عدم‌اعتماد به غرب، پاشنه آشیل مذاکرات و رسیدن به خط پایان است؛ بنابراین آنها باید سخت تلاش کنند تا اعتماد ایران را که در نتیجه رفتار غیرقانونی ایالات متحده و همدستی تروئیکا، به شدت مورد خیانت قرار گرفته است، جلب کنند.سیدمحمد مرندی در پیامی توییتری در پایان دور اخیر مذاکرات وین افزود: «ایران به تعامل سازنده با بررسی پیشنهادهای تازه ادامه خواهد داد.»
به نوشته مرندی؛ هرچند نقش هماهنگ‌کننده (انریکه مورا) از اهمیت بسیاری برخوردار است اما طرف‌ها باید در باره متن نهایی آتی تصمیم بگیرند.
چرا سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات وین همچنان منفعل هستند؟
در حالی که همه طرف‌های گفت‌وگوکننده در وین مواضع خود را در مورد گفت‌وگوهای اخیر به روشنی اعلام کرده‌اند، اما سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان که نمایندگان آنها در مذاکرات حاضر نبودند تاکنون هیچ واکنشی در این خصوص نداشته‌اند. ایالات متحده آمریکا نیز با فاصله کوتاهی پس از اتمام گفت‌وگوهای وین در اظهارنظری از قول سخنگوی وزارت خارجه این کشور اعلام کرد: «آمریکا آماده توافق سریع بر اساس متن پیشنهادی اتحادیه اروپاست.»در حالی که نماینده روسیه نیز با اتخاذ موضعی روشن ضمن مثبت ارزیابی کردن گفت‌وگوها نسبت به دستیابی طرفین مذاکرات به توافق نهایی ابراز امیدواری کرد اما سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان که نمایندگان آنها در مذاکرات حاضر نبودند تاکنون هیچ واکنشی نیز در این خصوص نداشته‌اند.به صورت طبیعی تنها زمانی امکان دستیابی به متن نهایی توافق وجود دارد که همه طرف‌های حاضر در مذاکرات ازجمله سه کشور اروپایی ذکرشده آن را تایید کنند اما مشخص نیست که چرا این کشورها که در میانه مذاکرات اقدام به صدور بیانیه‌ای یک‌طرفه کردند که آشکارا حمایت از زیاده‌خواهی‌های آمریکا بود، اکنون مسیر سکوت را برگزیده‌اند؟ اگرچه با توجه به سوابق رفتارهای قبلی انگلیس، فرانسه و آلمان در مذاکرات برجام و پس از آن، می‌توان گمانه‌هایی را در تحلیل چرایی سکوت سه کشور اروپایی مطرح کرد اما به طور قطع طی روزهای آینده و با ارائه جمع‌بندی نظرات کشورهای حاضر در مذاکرات پیرامون ایده‌های مطرح شده از سوی انریکه مورا، نمایه دقیق‌تری در این خصوص به‌دست خواهد آمد.