آمارها نشان از افزایش پدیده کارتنخوابی در پایتخت دارد. کارشناسان حوزه اجتماعی معتقدند، یکی از اصلیترین عوامل تشدید این پدیده، فقر و مشکلات اقتصادی است. در میان آوارهها و بیخانمانهای تهران، بیماران روانی طرد شده از خانواده یا معتادان هم وجود دارند. براساس پژوهشها، بیشترین متکدیان و کارتنخوابها در مناطق 12، 7 و 16 متمرکزند و اعتیاد ، فراگیرترین آسیب بیخانمانهای تهرانی است.
امروزه در بسیاری از مباحث علمی و دانشگاهی و مباحث مربوط به سیاستگذاریهای اجتماعی در جوامع، عبارت طرد اجتماعی و عبارت بیخانمانی با هم بهکار میرود. آن دسته از افراد جامعه که در خیابانها میخوابند و با عنوان کارتنخواب از آنها یاد میشود، نقطه اوج طرد شدگی اجتماعی بهحساب میآیند. آنان از جامعه رانده شده و از شیوه متعارف زندگی که اغلب مردم آن را برای خود بدیهی تصور میکنند، محرومند؛ لذا در بیشتر کشورها، سیاستهای اجتماعی، به شکلهای مختلف و شدت و ضعف متفاوت، این بخش از جامعه شهری را هدف قرار داده و برای بهبود وضع آنها اقدام میکنند. براساس پژوهشی که مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران انجام داده است؛ بیخانمانی یک مسأله اجتماعی است که منابع زیادی این امر را تأیید میکنند. افراد بیخانمان ممکن است در خیابانها سرگردان باشند یا به علل برخی بزهکاریهای دیگر که معمولا توأم با بیخانمانی آنهاست مثل دزدی، اعتیاد و... در زندانها یا مراکز نگهداری بهسر برند. بر مبنای دیدگاههای مختلف، یکی از نیازهای ضروری در دستیابی افراد و خانوادهها بهرفاه اقتصادی و اجتماعی، دسترسی به سرپناه و مسکن است؛ محلی که فرد یا خانواده بتواند بهواسطه آن بخشی از آرامش و آسایش ذهنی و روحی خود را تأمین کرده و در سایه آن فرصت یافته تا به کارکردهای مطلوب و ارزشمند خود دست یابد. بر این اساس بیخانمانی، یکی از مسائل و مشکلاتی است که در اکثر جوامع و کشورها فارغ از سطح توسعهیافتگی و توسعهنیافتگی آنها وجود دارد. اما چند ماه پیش رحمتالله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران از وجود بیش از ۳هزار کارتنخواب زن در پایتخت خبر داده و همچنين از فراهمشدن مقدمات تأسیس نخستین گرمخانه زنان در تهران خبر اطلاع و خواستار همکاری نمایندگان مجلس برای مرتفعشدن مشکلات قانونی آن شد. همزمان با مطرحشدن این آمار، حرفهای فراوانی از سوی مسئولان بر اهمیت کنترل این پدیده صورت گرفت. پدیده زنان کارتنخواب، آن هم با آمار بالای 3هزار نفر میتواند زمینهساز آسیبهای اجتماعی فراوان باشد، اما برای حل مسأله زنان کارتنخواب چه شد؟ معاون رئیسجمهوری در امور زنان و خانواده گفته است: رسیدگی و ساماندهی زنان کارتنخواب در دستورکار معاونت امور زنان ریاستجمهوری قرار دارد. از سویی دیگر، چندی پیش در حاشیه بازدید معاون رئیسجمهوری در امور زنان و خانواده از سرای مهربانو ویژه زنان آسیبدیده اعلام شد: در تهران 500 زن کارتنخواب وجود دارد و لازم است به امور آنها رسیدگی کنیم درحالي كه 4 سال قبل تعداد زنان کارتنخواب 200 نفر بود اما بهصورت تصاعدی این آمار درحالافزایش است. نمیخواهیم به این نکته اشاره کنیم که این آمار با آن رقم 3هزار زن کارتنخواب در تعارض است، بلکه میخواهیم بگوییم ذکر آمار و بیان این مسأله بهتنهایی نمیتواند راهگشای آن باشد. چنانکه جهانگیریفرد، معاون خدماتاجتماعی سازمان رفاه و مشارکتهای اجتماعی شهرداری تهران گفته بود که در 8سال گذشته عمده آمار زنان بیخانمان و کارتنخواب شهر تهران بهزنان سالمند تعلق داشته است. او با اشاره به اینکه میانگین سن زنان کارتنخواب شهر به ۱۷ و ۱۸سال کاهش یافته، گفت: شاید بهصورت موردی فردی با سن کمتر از ۱۵سال نیز در شهر تهران کارتنخواب شود و این امر نشان میدهد، اگر برای این مسأله نوظهور فکری نشود، میتواند آسیبهای بیشماری را بههمراه داشته باشد. تعداد زنان كارتنخواب تهران 500 نفر باشد يا 3هزار نفر، تفاوتي ندارد زماني كه بهزيستي و شهرداري و معاونت زنان رئیس جمهوری و مجلس، تنها دغدغههايشان را در اينباره بيان ميكنند و شاید امسال سرمای نهچندان زیاد فصل زمستان به کمک این افراد آمد تا فقط به آمار زنان کارتنخواب اشاره شود و نه آمار تلفات ناشی از سرما و كاش تنها با آغاز فصل سرما نگران پديدهاي مانند زنان كارتنخواب، با ابعاد و پيامدهاي متعدد آن نباشيم.