لیلا مهداد| گلایه دارند اما دم نمی‌زنند و تحصن نمی‌کنند. طاقت‌شان که طاق شود و اعتراض داشته باشند، فقط استعفا می‌دهند. استعفا برای رفتن از بخش اداری و ایستادن پای تخته‌سیاه. به دریافتی و وضعیت معیشت‌شان اعتراض دارند، اما دم نمی‌زنند. «نیروهای اداری خوزستان حجب و حیا دارند برای همین رفتارشان متفاوت است و با صدای بلند اعتراض نمی‌کنند.»
«فرشاد» همیشه در آموزش‌وپرورش بوده، زمانی مدیر مدرسه، زمانی معلم و حالا در بخش اداری. «حقوق کارکنان اداری از معلم‌ها کمتر است. به شخصه وقتی از مدرسه به بخش اداری برگشتم، حقوقم یک‌پنجم کسر شد.» حق مدیریت، سختی کار، بدی آب‌وهوا و … مزایایی‌اند که فیش حقوقی معلمان را کمی پربارتر می‌کنند. مزایایی که هیچ سهمی در فیش حقوقی کارکنان اداری ندارند. «کارکنان اداری فوق‌العاده ویژه دارند که به معلمان تعلق نمی‌گیرد.» قانون خدمات کشوری که اجرایی شد، میانگین چیزی حدود 500 تا یک‌میلیون‌ونیم به فیش حقوقی معلمان اضافه شد. قانونی که کارکنان اداری عایدی از آن نداشتند. «بعد از اجرایی‌شدن قانون خدمات کشوری بسیاری از نیروهای اداری استعفا دادند و رفتند مدرسه.» استعفای کارکنان اداری یک معنی بیشتر ندارد، خالی‌ماندن آن پست. کار سنگین و دریافتی کم خیلی‌ها را ترغیب به استعفا کرده؛ استعفاهایی که اغلب موافقت نمی‌شود. «با مزایا و دریافتی پایین نیروی جایگزین خیلی سخت پیدا میشود.»
اضافه‌کاری 65ساعته‌ای که به 26ساعت رسیده
«دریافتی‌ام با هم‌سابقه‌ام در مدرسه یک‌میلیون و 600 تا دومیلیون تومان تفاوت دارد.» کارکنان ادارات حسرت آزادی عمل و تعطیلات طولانی معلمان را به دل دارند. و اما اضافه‌کاری که از پنج‌سال گذشته از 65ساعت به 26ساعت در ماه رسیده است. «به نظرم این توهینی است به نیروی اداری.»
باسابقه‌ترین اداری با 30سال تجربه، اضافه‌کاری‌اش به 30ساعت می‌رسد. «نهایتا یک‌میلیون میشود و برای منی که سابقه کمتری دارم به 500هزار تومان می‌رسد.» ماجرای اضافه‌کاری‌های مناطق با ادارات کل و وزارت متفاوت است. «اداری وزارتی‌ها 120ساعت اضافه‌کاری می‌گیرند و اداری‌های اداره کل هم 80ساعت.»
آموزش‌وپرورش خوزستان 41منطقه به خود می‌بیند. مناطقی که حکم‌شان با اداره کل است، اما اضافه‌کاری‌شان منطقه‌ای حساب میشود. «60درصد تایم روز را سرکاریم بدون هیچ‌گونه مزایا.» حجم کارشان بالاست و هرکدام مسئولیت چند پست را برعهده دارند، البته با دریافتی یک پست. «گاهی اوقات طی ماه 100ساعت اضافه کار می‌کنیم، اما فیش حقوقی فقط 26ساعت را می‌دهد.» «فرشاد» باید حواسش به ضبط و ربط سه پست باشد. «اداره ما کمبود نیرو زیاد است.» امور بخش مالی، بخش اموال و نقش کارپرداز بیمه به عهده «فرشاد» است. پست‌هایی که در ادارات دیگر هر کدام یک بخش را به خود اختصاص داده‌اند. البته شرایط برای همکاران دیگر هم خیلی مساعد نیست، چون کارشناس بهداشت، سلامت و تربیت بدنی هم یک
نفر است.
سختی و دوری کار مدارس عشایر در نهایت تن‌دادن به کار در بخش اداری
خوزستان؛ استانی که نزدیک به 800 مدرسه عشایری به خود می‌بیند در حدود 14 شهرستان. مدارسی که امید 15هزار دانش‌آموزی است که یا کوچ را بارها و بارها تجربه می‌کنند یا یک‌جانشین شده‌اند. «صالح» 15سال پای تخته‌سیاه همین مدارس ایستاد و درس داد. روزگاری که هفته‌ها دور از خانواده درس زندگی را برای دانش‌آموزانش مشق می‌کرد. «پنج سالی است به بخش اداری منتقل شده‌ام؛ مسئول خدمات پشتیبانی.» دوری از خانواده «صالح» را به بخش اداری رساند. «پیشنهادات مختلفی داشتم و درنهایت کارشناس اداری شدم.» تمام ارتباطش با بخش نوسازی مدارس است. «کار اداری با مدرسه خیلی متفاوت است. کار اداری شبانه‌روزی است. باید از خانواده و زمان استراحتت بزنید برای مسئولیتی که قبول کردید.» کار در مدارس عشایر یعنی سختی بیشتر به جان خریدن. نقطه‌ای آب به خود نمی‌بیند و منطقه بعدی برق ندارد. آنتن‌دهی هم ماجراهای خودش را دارد در مدارس عشایری، اینترنت هم که به جای خود. «کیلومترها را باید رفت و برگشت بدون یک ریال حق ایاب و ذهاب. معلم عشایری تنها مستخدم دولتی است که همه‌چیزش به عهده خودش است.»
کارکنان اداری که چشم به راه اجرایی‌شدن طرح رتبه‌بندی معلمان هستند
«صالح» با این تجربه حالا کارشناس بخش اداری است. بخشی که به قول خودش گاهی مجبوری تا صبح پای کار بایستی و وقت بگذاری. «تعداد پرسنل خیلی کم است.» تصمیم به چابک‌سازی ادارات که شد ماجرای کمبود پرسنل شروع شد. «وقتی طرحی ناقص اجرا میشود، نتیجه این میشود که یک نفر مسئولیت چند پست را به عهده می‌گیرد.» ماجرای افزایش مسئولیت کارکنان اداری آموزش‌وپرورش خوزستان از همان 8-7سال پیش شروع شد با چابک‌سازی دولت. «اغلب ادارات این مشکل را دارند، اما در حوزه آموزش‌وپرورش کار کمی سخت‌تر و وقت‌گیرتر است.» طرح رتبه‌بندی معلم‌ها که به شکل واقعی اجرا شود، بی‌شک دبیران دوباره هوس تدریس در مدارس را خواهند کرد. «موضوع رتبه‌بندی اجرایی شود، کسی در اداره باقی نمی‌ماند.» رتبه‌بندی قبلی هم که اجرایی شد، خیلی از کارکنان اداری به مدارس برگشتند. «یکی از همکارانم برگشت مدرسه. دریافتی‌اش یک میلیون اضافه شد.» بسیاری از کارکنان اداری چشم به راه اجرایی‌شدن طرح رتبه‌بندی معلمان هستند برای برگشت به مدرسه. «اگر برای اداری‌ها اجرایی نشود، قطعا برمی‌گردم.»
آموزگاری با 18سال سابقه مشغول در بخش خدمات آموزش‌وپرورش!
هجده سال عمرش را در مدارس عشایر گذرانده. خیلی‌ها پای کلاس‌هایش خواندن و نوشتن را یاد گرفته‌اند و آرزوی معلم‌شدن کردند. «محمود» معلمی که حالا یک‌سالی است به بخش خدمات اداری آموزش‌وپرورش منتقل شده است. «خود آموزش‌وپرورش منتقلم کرد. پست خالی نداشتند، گذاشتنم خدمات.» نه شرایط اقتصادی و نه شرایط کاری بخش اداری را قبول ندارد، اما مجبور به ادامه کار است. «دوران آموزگاری 10میلیون و دویست، سیصدهزار تومان دریافتی داشتم.» اما یک‌سالی که کارمند بخش اداری شده حقوقش حدود 2میلیون کمتر از قبل شده است. «از هفت‌ونیم صبح می‌آیم تا زمانی که کار تمام شود هستم.» دوران آموزگاری برایش خوش‌تر بود. «کار اداری تمام وقت‌مان را می‌گیرد. در دوران تدریس زمان بیشتری داشتم.»
دریافتی آموزگاری که حریف مخارج زندگی نمی‌‍‌شد، تدریس خصوصی و شغل دوم می‌آمدند پای کار تا چرخ زندگی بچرخد. «کارمند اداری بودن سخت و وقت‌گیر است دیگر وقت شغل دوم نمی‌ماند.
کارمندانی به دنبال فرصت برای برگشت به مدرسه
بی‌تاثیر بودن طرح رتبه‌بندی برای بخش اداری کام‌شان را تلخ کرده. «من یک سال است آمدم، این رویه ادامه پیدا کند صددرصد استعفا می‌دهم می‌روم مدرسه.» این روزها دغدغه «محمود» وام 100میلیونی است که باید با 52میلیون سود پرداخت کند. «هشت میلیون حقوق می‌گیرم که بیشترش را باید قسط بدهم.» تعدد کارها هم هست تا کار کردن در بخش اداری را سخت‌تر کند. «نیرو کم داریم برای همین باید همه جا باشیم و هر کاری انجام دهیم.» زمانی راننده میشود. یک روز کار تخلیه بارها به دوشش می‌افتد. خرابی جایی هم گزارش شود باید برود پای کار. «من آموزگارم با 18سال سابقه کار، باید تجربه و انرژی‌ام اینجا تلف شود؟!» کار زیاد و پایین‌بودن دریافتی خیلی از کارکنان اداری را فراری داده است. «خیلی‌ها نماندند برای همین پستی خالی میشود یکی را آموزش‌وپرورش می‌فرستد آنجا.»
پست‌ها در شهرستان‌ها ترکیبی است
هر کسی در رده استخدامی‌اش فعالیت می‌کند. «امکان ندارد معلم را در بخش خدمات به کار بگیریم. اگر موردی هست برای پیگیری اطلاع بدهید.» مدیرکل آموزش‌وپرورش معتقد است امکان ندارد فردی با سابقه معلمی در بخش خدمات فعالیت کند. کوروش مودت معتقد است دریافتی‌ها تفاوتی ندارند، اگرچه ساعات اضافه‌کار کم شده و این انگیزه بخش اداری را پایین آورده است. «اداری‌ها 25ساعت اضافه‌کار می‌گیرند. اداره کل و بقیه ندارد، کلا ساعات اضافه‌کاری کم شده.» مودت معتقد است معلم‌ها حق‌التدریس می‌گیرند و اداری‌ها اضافه‌کار. «قبلا بالای 125ساعت اضافه‌کار می‌گرفتیم، الان کم شده است.» او خودش را مثال می‌زند. اینکه شبانه‌روز سرکار است و حتی روزهای جمعه و پنجشنبه. مدیرکل ساعت کارش گاهی تا 9شب هم طول می‌کشد. «اضافه‌کاری که به من تعلق می‌گیرد مگر به تناسب وقتی است که می‌گذارم؟ نه یک‌پنجاهمش هم نیست.»
به اعتقاد مدیر کل آموزش و پرورش خوزستان اداری‌ها در همه‌جا چنین شرایطی دارند. «کمبود نیرو نداریم عده‌ای چون اضافه‌کاری‌ها پایین آمده، گلایه دارند.» مودت در پاسخ به اینکه چرا چند پست به عهده یک نفر است هم می‌گوید بعضی از پست‌ها ترکیبی است. «در شهرستان‌ها یکی دو پست ترکیبی است. این را خودشان زمان استخدام می‌دانند. ما هنوز هم برای بخش اداری متقاضی داریم.»