هوشنگ طالع پژوهشگر تاریخ

شهرها بازتابی از اتفاقات مختلف هستند که آنها را به بیرون خود منعکس می‌کنند. این بازتاب ها از عملکرد نظام‌های داخل جامعه سرچشمه می‌گیرد. معمولا شهرها هستند که نظام‌های موردنظر را نسبت به خواسته‌های مردم، شکل می‌دهند. اما امان از زمانی که این نظام‌ها، شروع به ساختن شهر کنند.
 این یکی از آسیب‌های مهم  است. زمانی که نظام‌های شهری، برای شهر تصمیم بگیرند، ناخودآگاه سیلی از بی‌قانونی به جامعه سرازیر می‌شود و ناگاه می‌بینید که 150‌ هزار‌میلیارد تومان، نیست می‌شود. البته به این رخدادها نمی‌شود خرده گرفت زیرا مسائلی هست که حالا، رایج شده است.
اما از این مسائل که فاصله بگیریم بد نیست درباره موضوعات کف شهر هم گپی بزنیم. گاهی در خیابان‌های تهران که قدم می‌زنم با موضوعات مختلفی برخورد می‌کنم، با آدم‌هایی که هرکدام دنبال معیشت و موضوعاتی دخیل در آن هستند. اما در درون و ماهیت این انسان‌ها، مسائلی را می‌بینیم که تا دیروز وجود خارجی نداشت!
ما ایرانیان در سالیان قبل، در کوچه و خیابان با یکدیگر این‌گونه رفتار نمی‌کردیم، یا الفاظی را که این روزها به کار می‌بریم، دیروز در جامعه ما کاربردی نداشت.
 گاهی برخی مدیران اجتماعی، در طراحی و ابراز موضوعات مختلف بر این باورند که مردم، صحبت‌ها و مسائلی که از آنها نقل می‌شود، متوجه یا درک نمی‌کنند، البته مطابق تجربیات نشان داده شده که در جوامع مختلف، خلاف این موضوع صادق است و مردم همیشه زودتر و بهتر از موضوعات پیرامون خود اطلاع می‌یابند و به درک عمیقی از این حیث می‌رسند.
در جامعه ما هر از گاهی موضوعی ذهن مردم را متوجه خود می‌کند. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در این مقطع رایج شده، موضوع مدرک‌های تقلبی است که به وفور یافت می‌شود و هر فرد که توان مالی مناسبی دارد، می‌تواند یکی از این مدارک را در مدت کوتاهی از آن خود و به دیوار خانه‌اش قاب کند. این موضوع باعث سال‌ها عقبگرد جامعه ما شده و می‌شود زیرا شما دیگر نمی‌توانید نیروهای نخبه جامعه را نسبت به افراد معمولی تشخیص دهید.
ایران یکی از آن کشورهایی است که در سالیان و دوران های مختلف، یکی از پیشگامان عرصه تحول اجتماعی و ارتقای آن بوده است. وقتی به ملی شدن صنعت نفت بنگرید، پی به رفتار نخست‌وزیری می‌برید که چطور با مردم و مسائل روز کشورش رفتار می‌کرد. نخست‌وزیری که از خزانه کشورش حقوقی نمی‌گرفت.
این رفتارها همه پیام‌آور تحول مثبت در جامعه بود. پس می‌توان این برداشت را داشت که تحولات اجتماعی در کشور ما در سال‌هایی رو به رشد بوده و افرادی در کشور ما حضور داشته‌اند که از اندیشه والایی در مواجهه با مردم، برخوردار بوده‌اند و در نگاهشان اولویت، مصالح کشور بوده است. فساد سر منشأ تمام تحولات منفی در یک کشور است.
 زمانی که به دفعات در یک جامعه فساد صورت گیرد، اعتماد عمومی از بین می‌رود. تخلف مدیران، باعث دلسردی مردم از حاکمیت و تحقق عدالت اجتماعی در کشور می‌شود.
 یکی از مضرترین موضوعات برای جامعه، فقدان اعتماد مردم نسبت به نهادهای مختلف است. احساس مسئولیت بدون وابستگی، یکی از پارامترهایی است که افراد می‌توانند در مدیریت جامعه سهیم شوند. اما این سطح از مسئولیت‌پذیری و وفاداری به آن، کاری بس مشکل است که این روزها این‌گونه رفتار و نگرش به سختی یافت می‌شود.