ماه رمضان در کرمان بهعنوان یکی از استانهای کویری کشور حال و هوای ویژهای دارد و این کویریبودن تأثیر بسزایی روی آیینهای مربوط به این ماه در کرمان گذاشته است. کرمانیها از قدیمالایام در ماه رمضان آداب و رسوم خاصی داشته و امروزه برخی از آنها فراموشی شدهاند و برخی دیگر اجرا میشوند.
کلیدزنی
کلیدزنی یکی از آداب و رسوم مردم کرمان بود که در شبهای ماه مبارک برگزار میشد. در این مراسم که مختص بانوان بود، بانویی یک سینی برمیداشت و در آن یک آینه، یک سرمهدان و یک جلد کلامالله مجید قرار میداد و به در خانه اهالی محل میرفت. این رسم معمولا با تاریکشدن هوا به اجرا درمیآمد و شخص صورت خود را با چادر طوری میپوشاند که شناخته نشود. وقتی هم به در هر خانهای میرسید، با کلیدی به سینی آش میزد تا صاحب آن خانه از حضور او خبردار شود. شخص کلیدزن هرگاه از خانه مذکور صدای «چراغ بیاور» یا «قند و شیرینی بیاور» را میشنید، امیدوار میشد که از درِ آن خانه دست خالی برنخواهد گشت، درغیراین صورت محل را ترک میکرد و به خانهای دیگر میرفت. شخص کلیدزن به هیچوجه با کسی حرف نمیزد. صاحبخانه پس از گشودن در، آینه داخل سینی را برمیداشت و در آن به چهره خود نگاه میکرد، سپس مقداری شیرینی، قند یا پول داخل سینی قرار میداد. در پایان مراسم هم کلیدزن خوراکیها یا پول جمعآوری شده را به مستمندان میداد.
شبهای قدر و مراسم چهل منبرون
رسم چهل منبرون همزمان با شبهای احیا از مهمترین آیینهای ماه رمضان کرمانیهاست. در این رسم روزهداران ۴۰ شمع تهیه میکنند و به در خانههایی میروند که منبرهای کوچکی را جلوی در گذاشته باشند. هر شرکتکننده پای هر منبر شمعی روشن میکند تا حاجتش برآورده شود. این رسم بعد از افطار شروع میشود و تا قبل از سحر ادامه دارد. این رسم همچنان در کرمان پابرجاست. اما باید گفت مراسم چهل منبرون در برخی شهرهای ایران و در ماه محرم انجام میشود. مردم استان کرمان همچنین در شبهای نوزدهم، بیستم، بیستویکم ماه و بیستوسوم رمضان پس از نماز مغرب و عشا در مساجد و تکیهها سینه و زنجیر میزنند. آنان در شبهای قدر شبزندهداری میکنند.
الله رمضونی
از دیگر رسمهای مردم کرمان در ماه رمضان، الله رمضونی بود. این مراسم از شب سوم ماه رمضان شروع میشد و تا پایان این ماه ادامه مییافت. الله رمضونی در اکثر شهرها و آبادیهای استان برگزار میشد. در الله رمضونی عدهای از جوانان هر محله با تشکیل گروههای ۵ تا ۱۰نفره بعد از افطار دور هم جمع و برای اجرای مراسم راهی کوچهها میشدند و به در خانهها میرفتند. هر گروه یک سرگروه و یک انباردار داشت. سرگروه وظیفهاش خواندن شعر ویژه مراسم بود و از صاحبان خانهها کمک طلب میکرد و صندوقدار هم هدایا را دریافت میکرد. هدایا شامل پول یا خوردنیهایی مثل گردو، کشمش، خرما، بادام، قیسی هلو و قیسی زردآلو بود. در پایان این هدایا بین مستمندان هر محله تقسیم میشد.
رسم ابراهیمخانی
کرمانیها مانند سایر مسلمانان در روز عید فطر هم نماز عید فطر بهجا میآورند و با دادن فطریه، نیازمندان را یاری میکنند. آنها در روز عید فطر همچنین به زیارت اهل قبور میروند و غذاهایی مانند شلهزرد توزیع میکنند که به آن «ابراهیمخانی» میگویند.