رجب طیب اردوغان که از زمان تکیهزدن بر مسند ریاستجمهوری اظهارات عجیبی در مجامع عمومی عنوان میکند روز گذشته در استقبالی که از محمودعباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به عمل آورد، باز هم شگفتی آفرید.
مراسم استقبال از محمود عباس، در کاخ ریاستجمهوری تازه ساخت ترکیه انجام شد و اردوغان درحالی با میهمان فلسطینی خود دست میداد که پشت سرش دستهای از نظامیان زرهپوش قرار داشتند که نیزه به دست و شمشیر به کمر ایستاده بودند. انتشار تصویر این 16 سرباز که در دو ردیف روی پلکان ایستاده بودند، واکنش بهتزده و گاهی تمسخرآمیز کاربران شبکههای اجتماعی را در ترکیه به همراه داشت. منابع رسمی در ترکیه گفتهاند که این شانزده سرباز نمادی از 16 حکومت مهم در تاریخ ترکتباران هستند که از امپراتوری هونها در سده دوم قبل از میلاد تا حکومتهای سلجوقیان و گورکانیان و درنهایت امپراتوری عثمانی را شامل میشود. به گزارش خبرگزاری آناتولی، این نخستین بار است که از این گارد در استقبال از رهبران خارجی استفاده شده است.
با این حال، بعضی از کاربران اردوغان را به تلاش برای زنده کردن خاطره شکوه و جلال دوران عثمانی متهم کردند. قدری گورسل، روزنامهنگار شناخته شده ترکیهای در توییتر نوشت: «سیرک عثمانی در کاخ»! گروهی دیگر دست به کار شدند و با دستکاری این تصویر با کمک نرمافزارهایی مانند فتوشاپ، عکس بعضی از شخصیتهای تخیلی فیلمها را به آن اضافه کردند. در یکی از تصاویر دستکاری شده، قهرمانان جنگ ستارگان در کنار اردوغان و مهمانش دیده میشوند. در عکسی دیگر، اردوغان در میان شخصیتهای مجموعه اربابحلقهها قرار گرفته است. حدود ۶۰۰میلیون دلار برای ساخت این کاخ که ۱۱۵۰ اتاق دارد، هزینه شده و اردوغان آن را نماد ترکیه جدیدی میداند که درحال بناست. اما مخالفان آن را تصویر حکومتی میدانند که آن را به حرکت به سوی خودکامگی متهم میکنند. آنها همچنین اردوغان را متهم میکنند که با بزرگ کردن جلوههای دوران عثمانی سعی در تضعیف دستاوردهای حکومت سکولار در ترکیه دارد.
نشانههای عثمانیگری
در رفتار و گفتار اردوغان
از ابتدای ریاستجمهوری اردوغان گمانهزنیهایی در این خصوص که او به دنبال احیای قدرت و شکوه امپراتوری عثمانی در ترکیه امروز است، مطرح میشد. این گمانهزنی زمانی به یقین نزدیکتر می شود که رئیسجمهوری ترکیه اعلام کرد قصد دارد زمینه بازگشت زبان عثمانی و رسمالخط عربی به مدارس ترکیه را فراهم کند. اردوغان در سخنانی اعلام کرد که آتاتورک با حذف زبان عثمانی رگ گردن ترکیه را قطع کرد. این سخنان اردوغان درحالی مطرح شد که مخالفان سکولار نگران سیاستهای عثمانیگرایانه اردوغان هستند. مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار ترکیه نوین زبان عثمانی را در سال ۱۹۲۸ میلادی منسوخ اعلام کرد و رسمالخط لاتین را جایگزین رسمالخط عربی آن کرد. آتاتورک همچنین برای بالا بردن خلوص زبان رسمی ترکیه، دستور حذف واژههای عربی، فارسی و یونانی از این زبان را صادر کرد. مخالفان اردوغان میگویند طرح او برای بازگرداندن زبان عثمانی و رسمالخط عربی به مدارس گامی دیگر در جهت نابودی اصلاحاتی است که آتاتورک در ترکیه ایجاد کرده بود. شورای آموزش ملی ترکیه نیز به اجباری شدن کلاسهای زبان عثمانی در دبيرستانهاي مذهبی و اختیاری شدن آن در دبيرستانهاي معمولی رأی داده است. اکثر اعضای این شورا از حامیان دولت اردوغاناند. استدلال اردوغان برای بازگرداندن زبان عثمانی به مدارس این است که «باید روابطمان را با ريشههايمان تقویت کنیم.» رئیسجمهوری ترکیه همچنین از اینکه اکثر مردم کشور نمیتوانند حتی نوشتههاي روی سنگ قبر نیاکان خود را بخوانند، ابراز تأسف کرد.
اردوغان پیشتر به نهادهای آموزشی ترکیه دستور داد تا سیاست نمایش اسلام در علوم و هنر جهانی ازجمله مسأله کشف قاره آمریکا توسط ملوانان مسلمان ۳۰۰سال پیش از کریستف کلمب را در پیش گیرند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه در مراسم بازگشایی دانشکده مذهبی آنکارا گفته بود: من به صراحت اعلام میکنم که مسئولیت مهمی بر گردن وزارت آموزش و آموزش عالی است. هدف از نگارش تاریخ باید نشان دادن مشارکت شرق و خاورمیانه و اسلام در علم و هنر باشد. بهعنوان رئیسجمهوری نمیتوانم بپذیرم که تمدن ما از دیگر تمدنها عقبتر باشد. اردوغان البته در دیداری که با محمودعباس داشت تلاش کرد اینگونه وانمود کند که ایدههای قدرتطلبانهاش در خاورمیانه، به هیچوجه در تضاد با منافع کشورهای منطقه نیست. شاید از همین جهت بود که او در کنفرانس خبری با محمودعباس شرکت نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در راهپیمایی اتحاد علیه تروریسم در پاریس را به شدت مورد انتقاد قرار داد. رئیسجمهوری ترکیه به شدت از حضور نخستوزیر رژیم صهیونیستی در راهپیمایی پاریس در محکومیت حمله اخیر به پایتخت فرانسه انتقاد و ناخرسندی خود را نسبت به معیارهای دوگانه کشورهای غربی در قبال تعامل با مسائل تروریستی و ربط دادن آن به مسلمانان ابراز کرد. به گزارش الجزیره، رجب طیب اردوغان، گفت: چگونه ممکن است که مردی که 2500 تن را در غزه از طریق تروریسم دولتی به قتل رسانده است دست خود را در پاریس تکان دهد گویی که مردم با اشتیاق بسیار خواهان این بودند که او این کار را انجام دهد. چگونه جسارت رفتن به پاریس را به خود داده است. او اول باید در مورد کودکان و زنانی که آنها را به قتل رسانده است، صحبت کند. وی تأکید کرد: شورای امنیت به مسئولیتهایی که در مقابل عربدهکشیهای اسراییل برعهده دارد عمل نمیکند و شورای امنیت از عمل به مسئولیتهای خود در قبال تعدادی از بحرانها طفره میرود.