شهروند| بدون‌شک اکنون داغ‌ترین بحث محافل اقتصادی کشور، تنزل بهای نفت‌خام در بازارهای مختلف است که پیوندی ناگسستنی را با موضوعات سیاسی در کنار خود می‌بیند. این روند اما با نزول قیمت نفت به حدود 50دلار بیشتر اوج گرفته است. حال خانه اقتصاد ایران با وجود این‌که چند صباحی بیشتر از عمر تأسیس آن نمی‌گذرد اقدام به برگزاری نشستی در این خصوص با حضور کارشناسان نام‌آشنای اقتصادی و فعالان این حوزه کرده است. جلسه بررسی اثرات کاهش قیمت نفت بر بودجه سال آتی در حالی در خانه اقتصاد ایران برگزار شد که کارشناسان در کنار فعالان اقتصادی، اقدام به اظهارنظر‌های خود درخصوص تاثیرات کاهش قیمت بر اقتصاد کشورمان و همچنین فرصت رخداده در این برهه زمانی را تشریح کردند. در این نشست که با حضور ابراهیم جمیلی، رئیس خانه اقتصاد ایران و همچنین مسعود دانشمند دبیرکل این تشکل برگزار شد، مسائلی نظیر تبعات بودجه نفتی و همچنین کالاهایی که امکان جایگزینی برای تأمین درآمد دولت را دارند نیز از جانب کارشناسان تحلیل و بررسی شد.
کاهش قیمت نفت، سیاسی است
مسعود دانشمند در سخنانی در این‌باره گفت: وقتی ارز زیادی در اختیار دولت قرار می‌گیرد و دولت با آن اقدام به واردات می‌کند نتیجه این می‌شود که تولید داخلی و تولید‌کننده آرام آرام به حاشیه رانده می‌شوند و مردم به سمت مصرف‌گرایی سوق پیدا می‌کنند. یعنی دیگر در کشور تعمیرکار وجود ندارد بلکه تعویض‌کار وجود دارد. دبیرکل خانه اقتصاد افزود: همان‌طور که رئیس‌جمهوری اشاره کردند دلیل کاهش قیمت نفت، سیاسی است زیرا منبع انرژی جدیدی در دنیا به‌وجود نیامده که جایگزین نفت شود، بنابراین سقوط قیمت نفت، سیاسی است. وی با بیان این‌که قیمت نفت اکنون ۳۰درصد از قیمت پیش‌بینی شده در بودجه کمتر است؛ گفت: اکنون برخی کشورها نفت خود را با تخفیف می‌فروشند تا بازارها را از آن خود کنند. این رقابت منفی همچنان ادامه دارد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که قیمت نفت به ۳۰دلار در هر بشکه برسد. اگر این اتفاق بیفتد اولین قدمی که دولت برمی‌دارد این است که سهم صندوق توسعه ملی را قطع می‌کند. بعد از آن اگر بازهم درآمد‌ها محقق نشود طبیعی است که دولت به سمت پروژه‌های عمرانی می‌رود و سهم بودجه پروژه‌های عمرانی را کاهش می‌دهد، زیرا امکان کاهش بودجه جاری وجود ندارد.
نفت، اثرگذاری خود را از دست داده است
در ادامه این جلسه عباس وطن‌پرور عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروند» مبنی بر این‌که ارزیابی شما از رفتار دولت در قبال کاهش قیمت نفت چیست؛ گفت: واکنش دولت با واقعیت‌های داخل جامعه فاصله دارد. در زمان جنگ قیمت ۸دلار را هم برای نفت تجربه کردیم. آن زمان کشور رشد ۷/۶درصدی و تورم ۲درصدی را تجربه می‌کرد و از نظر ذخایر مالی و کالایی نیز مشکلی نداشتیم. اما امروز میزان ذخایر مالی و ارزی کشور کاهش پیدا کرده است و به دلیل عملکرد چالشی دولت قبل حدود ۱۰۰میلیارد دلار از پول کشور را نتوانسته‌ایم پس بگیریم. وی خاطرنشان کرد: چنانچه کاهش قیمت نفت را فقط سیاسی قلمداد کنیم درواقع به علم اقتصاد جفا کرده‌ایم. باید بپذیریم که نفت کم‌کم موجودیت و اثرگذاری خود را در جهان از دست می‌دهد. دنیا به سمت عدم‌استفاده از هیدروکربن‌ها می‌رود. برای همین است که می‌بینیم آمریکا برای اولین‌بار اقدام به صادرات نفت خود می‌کند. مشکلات ناشی از افزایش قیمت نفت فقط مربوط به ما و روسیه است. واقعیت این است که عربستان از کاهش قیمت نفت ضرر نمی‌کند زیرا قیمت تمام‌شده آن ۵۰دلار نیست. وطن‌پرور با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر ارزش پول ملی را به نفت گره زده‌ایم؛ اظهار داشت: نتیجه این شده که امروز با کاهش قیمت نفت ارزش پول ما هم کاهش پیدا کرده و با وجود ارزان شدن قیمت نفت مواد نفتی و به‌خصوص بنزین گران است.
فرصت امروز را نادیده نگیریم
کوروش رحمانی از دیگر فعالان حوزه نفت و انرژی و مدیرعامل شرکت راهبردسازه هم اظهار داشت: می‌توان کاهش قیمت نفت را به چشم یک فرصت نگاه کرد نه تهدید. اگر به گذشته برگردیم می‌بینیم زمانی اقتصاد کشور با نفت زیر ۱۰دلار چرخیده و با شرایط سخت به فعالیت خودش ادامه داده است. درست است که کاهش قیمت نفت روی بودجه اثر گذاشته اما فرصت‌هایی که از این اتفاق به‌وجود آمده بیشتر از تهدید‌هاست. زیرا می‌توانیم بودجه کشور را از نفت جدا کنیم و به سمت توانایی‌های دیگر برویم. پیشنهاد می‌کنم نشست‌هایی درخصوص این‌که چه مواردی را می‌توانیم جایگزین نفت کنیم برگزار شود.
دولت زیرمجموعه خود را واگذار کند
در پایان این نشست 2ساعته مسعود دانشمند در پیشنهاداتی به دولت گفت: بودجه‌ای که توسط دولت مطرح شده در حدود 873هزار‌میلیارد تومان است که 591هزار‌میلیارد تومان آن برای شرکت‌ها و نهاد‌های وابسته به دولت است. دولت باید به اصل خود یعنی اصل 44 برگردد این بدان معنی است که شرکت‌های دولتی توسط دولت به بخش خصوصی واگذار شوند؛ مثلا اگر شرکت ایران‌خودرو متضرر می‌شود چرا از بودجه دولت به آنها کمک می‌کنند. به نظر من دولت بیاید تمامی شرکت‌های زیرمجموعه را واگذار کند با اجرای اصل 44 حدود 591هزار‌میلیارد تومان از بودجه دولت باقی می‌ماند و دولت کوچک و چابکی ایجاد می‌شود که بهتر عمل می‌کند.