[سوگل دانائی] اگر تا امروز تصور می‌کردید موقعیت ستارگان در آسمان اصلا به زندگی ربط ندارد، حالا کسانی پیدا شده‌اند که در مقابل دریافت وجهی قابل توجه می‌گویند خیر؛ موقعیت ستارگان و سیارات بر زندگی خیلی هم اثر دارد؛ مثلا می‌گویند: «اگر خورشید در لحظه تولد شما وضع قدرتمندی داشته باشد، یعنی باید یا در رشته مدیریت تحصیل کنید یا پزشکی تا شکوفا شوید.» نسل جدید طالع‌بین‌ها مدعی‌اند: «وضعیت ستارگان و سیارات در آسمان در لحظه‌ای که متولد شده‌اید، می‌تواند تصویری روشن از آینده شما بدهد. چارت تولد شما شامل چند خانه است که هر کدام از این خانه‌ها به یک بُعد زندگی شما می‌پردازد؛ یکی مختص روابط عاطفی شماست، یکی مختص بیماری‌ها، دیگری درباره ثروت، پول و موفقیت و یکی هم موعد ازدواج کردن‌تان.» سیارات هم نماد یک موقعیت خاصند؛ مثلا ماه، وضع روانی شما را نشان می‌دهد. «قرار گرفتن ماه در خانه‌ها با توجه به مختصاتی که داشته، می‌تواند وضع روحی شما را در آینده مشخص کند؛ مثلا اگر ماه در خانه دوم کنار مریخ باشد، یعنی شما فردی تند‌مزاجید.»
«جیوتیش»، بازمانده علومی که سینه به سینه گشتند
همه چیز از چند کانال تلگرامی و چند پست اینستاگرامی شروع شد. گوینده این پست‌ها جملات بالا را تکرار و ادعا می‌کرد که می‌تواند با استفاده از یک نرم‌افزار به فرد بگوید چه خُلق و خویی دارد، همان‌طور که به هزاران نفر گفته و به هزاران نفر راه موفقیت را نشان داده است. گوینده تکرار می‌کرد که روشش تفاوت عمده‌ای با فالگیری و رمالی یا حتی طالع‌بینی دارد که همه چیز با علم نجوم توجیه می‌شود؛ مثلا ونوس در چارت تولد نشان‌دهنده استعداد فرد در موسیقی، سینما یا عکاسی است و بیشتر کسانی که به‌صورت حرفه‌ای یا حتی آماتور مشغول کار در این حرفه‌ها هستند، ونوس در چارت تولد آنها در بهترین وضع خودش بوده. چند شماره تلفن و آدرس شبکه‌های اجتماعی مشخصات دیگر مجموعه‌ای است که مجری طراحی چارت تولد است. نام مشاوره، جیوتیش است؛ به معنای پرتویی از دانش. می‌گویند از رده علوم ودایی (آوانامه‌ها و نغمه‌نامه‌ها) است؛ 2هزار سال پیش مفاهیمش را فیلسوفی هندی نوشت. مفاهیم زبان سانسکریت بوده، اما سینه به سینه گشته تا به ما رسیده است. حالا حتی نسخه فارسی نرمافزارهای موبایلی آن هم طراحی شده است.
هزینه‌های میلیونی برای چند ساعت مشاوره
صدایی ضبط‌شده می‌گوید برای تعیین وقت مشاوره تنها باید با این شماره تلفن از طریق تلگرام ارتباط برقرار کرد. پاسخگوی تلگرام تنها با چند کلمه به صورت کوتاه پاسخ می‌دهد. آدرس کانال تلگرامی را می‌فرستد و می‌گوید لینک آن هر شب تغییر می‌کند و برای عضویت باید همین الان واردش شد. می‌گوید امکان گفت‌وگوی تلفنی وجود ندارد و پاسخ تمام سوالات در همان کانال تلگرامی است. این شماره هم تنها می‌تواند تعیین وقت انفرادی انجام دهد. تعیین وقت هم به این صورت است که شما باید ابتدا فرمی پر کنید و اگر تأیید شدید، می‌توانید مشاوره بگیرید. می‌نویسد که خیلی‌ها رد می‌شوند، اما به چه علت؟ سکوت می‌کند و چند دقیقه بعد می‌نویسد که این محرمانه است و نمی‌تواند علت رد شدن افراد را بگوید. پکیج‌هایی که برای مشاوره معرفی می‌کند دو گروهند؛ بسته اول نامش «رویال» است و شامل ۱۰۰ دقیقه مشاوره و تحلیل چارت تولد است که قیمت آن ۴میلیون تومان است. پکیج بعدی نامش «الیته» است که مشاور حدود ۹۰ دقیقه با شما تلفنی مکالمه می‌کند که هزینه آن ۲میلیون تومان است. برای چارت تولد چه اطلاعاتی نیاز است؟ می‌نویسد ساعت دقیق تولد، محل تولد و طول و عرض جغرافیایی محل زندگی و نام اصلی. می‌گوید اگر ساعت دقیق تولد را نداشته باشید باید اصلاح زمان انجام دهید، به این صورت که استاد چارت تولدتان را می‌بیند و با گرفتن اطلاعاتی از شما به روش مهندسی معکوس و تطبیق وقایع می‌گوید که ساعت دقیق تولد شما چه زمانی بوده است. این هم البته پولی است و با توجه به زمانی که استاد صرف می‌کند، سنجیده می‌شود. اپراتور می‌گوید پاسخ بیشتر سوالاتی که برایش تایپ می‌شود در کانال تلگرام یا در سایت وجود دارد؛ سایتی که برای باز شدن یک دقیقه فیلترشکن می‌خواهد و یک دقیقه نمی‌خواهد، جیوتیش و نحوه نوشتن چارت تولد را معرفی و خبرهای برگزاری کلاس آموزشی را بارگذاری کرده و در گوشه کادرش هم تصویری از وضع امروز فاز ماه را دارد.
ازدواج و موفقیت، خُلق و خو و مهاجرت
مجموعه‌هایی که مدعی طراحی چارت تولدند، پرتعدادند؛ قیمت‌ها هم متفاوت است. مجموعه دیگری در غرب تهران با ۵۰۰هزار تومان در ۶۰ دقیقه مشاوره، «جیوتیشِ» شما را می‌گوید. مجموعه‌ای که «ترانه» هم به آن مراجعه کرده بود. یکی از آشنایان خیلی دور او مشاور جیوتیش بوده و چارت تولدش را نوشته است: «چهار مورد عشق، ثروت و موفقیت، بیماری و مهاجرت را در زندگی من سنجیدند و گفتند مثلا خانه مهاجرت برای من باز نیست. گفتند من یک شکست بزرگ در زندگی‌ام تجربه کرده‌ام و یک بیماری داشته‌ام که فعلا رو به بهبود است. گفتند بچه هم خیلی دوست دارم که البته این را می‌شد از رفتارم و ویژگی‌های شخصیتی‌ام هم فهمید.» ترانه می‌گوید چارت تولدش را ندیده، تنها دیده که زنی پشت میزی نشسته و با لپ‌تاپی که جلوی رویش باز بوده، با استفاده از لحظه تولد و نام پدر و مادر و محل تولد نموداری به دست آورده و تعدادی سیاره که زن نام‌شان را به زبان می‌آورده و تک‌تک می‌گفته که هر کدام چه تأثیری در زندگی شخصی او دارند. زن گفته بود که هر جای دنیا هم که برود همین اطلاعات را از چارت او استخراج می‌کنند و همین حرف‌هایی را که او به ترانه گفته، می‌گویند.
بازیگران اصلی چارت تولد
نرمافزارهای چارت تولد نام‌های مختلفی دارند. گوینده پست تلگرامی می‌گوید نام نرم‌افزاری که آنها از آن استفاده می‌کنند، کوییک جیوتیش است. نرم‌افزاری که در چارتش 12 خانه دارد. 12 خانه از این رو که خورشید در یک سال یک مسیر فرضی شامل 12 صورت فلکی را طی می‌کند که به آن دایره‌البروج گفته می‌شود. یعنی خورشید هر ماه در یک برج یا صورت فلکی قرار داشته. لحظه تولد هر آدمی هم سیارات و خورشید در یک وضعیتی در آسمان قرار داشته‌اند و در هر یک از این برج‌ها بوده‌اند. گوینده می‌گوید هر سیاره و ستاره و موقعیت قرار گرفتن آنها، از نظر او معنایی دارد.
در ویدیوهای تلگرامی‌شان، صفحه‌ای سیاه‌رنگ به‌عنوان صفحه چارت معرفی می‌شود. مربعی که یک مربع دیگر از آن درآمده 12 خانه چارت را می‌سازد. این خانه‌ها و هفت سیاره و دو سایه یا شبه‌سیاره به نام‌های راهو و کیتو، که در اساطیر هندی هر گاه آنها مشاهده می‌شدند کسوف یا خسوف می‌شده، عناصر و بازیگران اصلی چارت تولد هر فردند.
اما اینکه هرکدام از سیارات هفت‌گانه در کدام برج یا صورت فلکی باشد و مختصات آسمانی‌اش یعنی بُعد و میل‌شان چه بوده، می‌تواند نشان‌دهنده آینده فرد یا حتی تصمیماتش باشد. گوینده می‌گوید ممکن است فردی حسابدار باشد، درحالی که در چارت تولد او سیاره عطارد در خانه‌های مربوط به شغل و موفقیت، مختصات مطلوبی نداشته باشد و به قول او وضعیتش خوب نباشد، حالا فرد هر چقدر هم تلاش کند، نمی‌تواند در این رشته موفق شود، زیرا این وضع عطارد، یعنی فرد به هیچ وجه در ریاضیات استعداد ندارد. گوینده علاوه بر تأسی از نام سیارات به نیمکره چپ و راست مغز هم اشاره می‌کند. او می‌گوید اینکه نیمکره راست مغز فردی قوی است یا نه هم به چینش سیارات هنگام تولدش ارتباط دارد.
مراجعانی از هر سن و‌سال
ترانه می‌گوید زن به او گفته بود که رابطه او در کودکی با مادرش چگونه بوده. می‌گوید یکی از خانه‌ها در چارت زندگی‌اش به ارتباط او با مادرش اختصاص داشته. گفته بوده با پدرش رابطه بهتری داشته، زیرا سیاره‌ای که در خانه مربوط با ارتباط پدر است، بُعد و میل بهتری داشته. ترانه می‌گوید بعد از او هم یک نفر در صف انتظار بوده. او قبل از ورود به اتاق زنی که لپ‌تاپی مقابلش باز بوده، چند دقیقه‌ای انتظار کشیده تا مراجع قبلی خارج شود. هر دو مراجع هم زنانی جوان بودند. گوینده پست اینستاگرامی اما می‌گوید که چارت تولد حتی برای بچه‌های کوچک هم مفید است. ادعا می‌کند که پیشتر توانسته بیش‌فعالی یک کودک را از وضع قرار گرفتن ماه هنگام تولدش درک کند.
بورس‌بازان و آسترولوژی مالی
روش دیگری هم وجود دارد که نامش آسترولوژی مالی است. روشی که میان بورس‌بازان امروزی طرفدار پیدا کرده. کارشناسی که خودش را متخصص علم نجوم معرفی می‌کند، می‌گوید که با توجه به وضع سیاره مشتری در آسمان، تحلیل تکنیکال می‌کند و می‌گوید که بهتر است کدام سهم خریداری و کدام سهم فروخته شود. «در ضرر سهیم نیستیم، چون شرایط بازار را از قبل گوشزد کرده‌ایم. اگر طبق گفته‌های ما پیش بروید، ضرر چندانی نمی‌کنید، اما اگر سود کردید، نیمی از سودتان برای ماست.»
رواج طالع‌بینی مدرن در سال‌های اخیر
سوالات پرتعداد است؛ مثلا اگر دو نفر در یک لحظه متولد شده و در یک طول و عرض جغرافیایی باشند، احتمالا چارت تولدشان یکی است؛ در این‌صورت می‌توان گفت که آینده‌شان یکسان است. اپراتور تلگرامی سکوت می‌کند. می‌گوید همه جواب‌ها در کانال است. در کانال یکی در میان طریقه استخراج چارت و معرفی هر خانه وجود دارد و اینکه هر سیاره نماد چه چیزی است. در یکی از پست‌های قدیمی، نرخ مشاوره‌های قبلی این گروه هم وجود دارد. سال 96، برای 20 دقیقه مشاوره 59هزار تومان نرخ تعیین شده بود و برای 30 دقیقه، 89هزار تومان. نحوه ارتباط هم این‌گونه بوده که ابتدا فرمی پر می‌شده و در هر جای دنیا که بودید با شما از طریق اسکایپ یا واتس‌آپ تماس می‌گرفتند و جیوتیش شما تعریف می‌شده.
آسترولوژی با آسترونومی فرق دارد
ندا جعفری، کارشناس ارشد کیهان‌شناسی ادعاهای این شیوه‌های طالع‌بینی را رد می‌کند. او در نقد این روش‌ها که به غلط «شیوه‌های علمی» خوانده می‌شود، می‌گوید: «می‌گویند اگر فردی در ماه جولای متولد شده، خورشید در آن زمان طبق دایره‌البروج، (نقشه فرضی خورشید در آسمان) در صورت فلکی سرطان بوده است، در صورتی که الان می‌دانیم این مسأله اشتباه است، زیرا خورشید 2هزار سال پیش طبق نقشه فرضی حرکتش در ماه جولای در برج سرطان بوده اما الان به دلیل نوسان حرکت زمین در مدارش که به آن انحراف از مسیر می‌گویند، موقعیت خورشید تغییر کرده و خورشید در این ماه در برج جوزا قرار دارد. این افراد تصور می‌کنند که مسیر ظاهری خورشید از 12 صورت فلکی می‌گذشته، اما الان می‌دانیم که 12 صورت فلکی نیست و 13 صورت فلکی است. این اولین ایرادی است که به چارت دوازده‌خانه‌ای این افراد وارد است.» انجمن آوا استار یکی از انجمن‌های مروج علم است که تلاش می‌کند، بگوید جیوتیش و آسترولوژی با نجوم و آسترونومی تفاوت دارد و اساسا روش طالع‌بین‌ها علمی نیست. جعفری که مدیریت این انجمن را برعهده دارد درباره خطرناک بودن این ادعا می‌گوید: «در گذشته می‌گفتند طالع‌بینی و کف‌بینی، اما این روزها سعی می‌کنند ماجرا را علمی کنند. یک‌سری واژه علمی را شنیده‌اند، سعی می‌کنند آنها را کنار هم ردیف کنند. اتفاقا این، ماجرا را خطرناک‌تر می‌کند، زیرا ممکن است کسی که کمی به این فضاهای نجومی آشنا باشد، پیش خودش بگوید که من این اسامی را شنیده‌ام، پس اینها قطعا درست می‌گویند.»
بر اساس توضیحات جعفری، در علم همه چیز با آزمایش سروکار دارد. پدیده‌های علمی با آزمایش رد یا تأیید می‌شوند، اما در آسترولوژی و طالع‌بینی سروکار همه چیز با شهود است. بنابراین نمی‌توان گفت ما با علم سروکار داریم؛ مثلا اگر مروجان جیوتیش چیزی به تو بگویند و تو آن را نقض کنی، فورا می‌گویند که پیشتر این مسأله روی فرد دیگری جواب داده: «چیزی که امروزه روی آن بسیار تمرکز می‌کنند، این است که به تو می‌گویند در زمانی که متولد شده‌ای مثلا یک مقارنه وجود داشته.» جعفری می‌گوید مقارنه اتفاق عجیب و غریبی نیست و در سال چندبار اتفاق می‌افتد: «چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ ماه به دور زمین دور یک مداری می‌گردد و سیاره مثلا مشتری هم در یک مداری به دور خورشید می‌گردد. ما امروزه می‌دانیم که اگر فاصله بین ماه و مشتری از چشم ناظر زمینی کمتر از 7 درجه باشد، مقارنه اتفاق می‌افتد. حالا سوال اینجاست که این دو جرم فاصله‌های میلیون‌سال نوری از زمین دارند، چطور ممکن است حرکت سیارات در مقیاس چند‌سال نوری و ایجاد پدیده‌ای این‌چنینی که تنها برای ناظر زمینی قابل مشاهده است، روی طالع فرد تأثیرگذار باشد؟» او از قمر در عقرب هم که در ادبیات ما مسأله‌ای بدشگون است، یاد می‌کند و می‌گوید: «مثلا می‌گویند الان قمر در عقرب است، فلان کار را انجام ندهید، شگون ندارد. جالب است بدانید که ستارگان صورت فلکی عقرب چندین‌سال نوری از هم فاصله دارند و در یک سطح قرار نگرفته‌اند. اما به چشم منِ ناظر زمینی اینها در یک سطحند و یک صورت فلکی را تشکیل می‌دهند. ماه به زمین نزدیک‌تر است، وقتی می‌گوییم قمر در عقرب یعنی ماه به چشم ناظر زمینی به صورت ظاهری انگار روی صفحه صورت فلکی عقرب قرار گرفته. این را هم فقط من روی زمین می‌بینم و ممکن است فردی در جایی دیگر آن را نبیند. حالا این مسأله ظاهری با چندین‌میلیون فاصله سال نوری، چطور می‌تواند در تصمیم‌گیری و طالع من موثر باشد؟»
پدیده‌های نجومی علت دارد
«همه اتفاقات نجومی که این افراد از آن برای توجیه آینده‌پژوهی‌شان یاد می‌کنند، توجیه علمی مشخص دارد. شما اگر بخواهید موضوعی را که درباره شخصیت یا آینده شما می‌گویند هم رد و با آن مخالفت کنید، به شما می‌گویند کافی است امتحان کنی، مثلا وقتی ماه در صورت فلکی عقرب بود، فلان کار را انجام بده، ببین برایت خوب است یا نه.» جعفری می‌گوید این افراد در توجیه کارشان خیلی سریع مراجعه می‌کنند به گالیله و می‌گویند همان‌طور که نظریات او آن زمان پذیرفته نشد، چیزهایی که ما می‌گوییم هم در رده علوم ناشناخته است که آیندگان به آن می‌رسند.
طرفدارانی که پرتعداد می‌شوند
اینکه چرا آسترولوژی طرفدار دارد احتمالا به غریزه انسان‌ها برمی‌گردد؛ همین که انسان‌ها متولد هرجا هم که باشند، دوست دارند بدانند آینده‌شان چه می‌شود. جعفری می‌گوید اگر این گفته‌ها رنگ و بوی علمی هم به خودش بگیرد، آدم نسبت به پولی که قرار است پرداخت کند مطمئن می‌شود و به دفعات مراجعه می‌کند: «ممکن است شما یک مسأله را به 10 نفر بگویید، مثلا بگویید در زندگی‌تان شکست تجربه کرده‌اید، یک نفر از آن 10 نفر به صورت تصادفی ممکن است در زندگی شکستی تجربه کرده باشد، همان یک نفر می‌شود مروج و مرید شما. اما آیا این مسأله دلیلی برای اثبات حرفش می‌شود، به هرحال هر کس ممکن است شکستی در زندگی‌اش تجربه کرده باشد.» این روزها روش‌هایی هست که به آدم می‌گوید بهتر است در چه رشته‌ای درس بخواند و کجا سرمایه‌گذاری کند، اما اینکه چقدر این حرف‌ها درست از آب درمی‌آید، مشخص نیست. یعنی برای علم مشخص نیست، زیرا علم وظیفه ندارد خودش را درگیر شهودی کند که برای همه انسان‌ها نتیجه واحد ندارد.