شهروند| «آثاری که در آریانا ارایه دادهام مروری بر ششسال کار من است. این مجموعه شامل نقاشیهایی از دشت و کویرهای نطنز و کاشان است، من مدتها در این فضاها سیر کردم و اتودهای بسیار از آنها زدم. برداشتم از این فضاها بیشتر سکوت و آرامش است، بنابراین سعی کردم در این کارها که از منظر نقاشانه بسیار خلاصه شدهاند هدف اصلىام، القاى آرامش را به تصویر بکشم، گمانم این است اگر توانسته باشم سکوت و آرامش خاص کویر را در آثارم بازتاب دهم، روح و هویت واقعى این فضا را نشان مخاطب دادهام. بدیهى است در این آثار سعی کردم از رنگهای آرامشبخش بهره بگیرم و بر همین اساس با آنکه رنگها پرقدرتاند و شدت دارند اما وقتی کنار هم مینشینند بیننده را آرام میکنند.»
اینها را جلال شباهنگی درباره جدیدترین مجموعه آثارِ خود گفته است. این روزها دشتها و کویرهای او با حضور چهرههاى شاخص هنرى در گالرى آریانا به نمایش درآمده است؛ آثارى نوستالژیک و شاعرانه از نقاش ٨٠ساله. در این نمایشگاه ٣١ اثر با تکنیک رنگ روغن بر روى بوم و رنگهاى تینرى ماشین روى مقواى سختشده و بوم ارایه شده، آثارِ رنگ روغنِ او ابعادى بزرگ دارند، بدون استفاده از هیچگونه وسیله و ابزارى تنها با دست اجرا شدهاند، اما در آثار دیگر که بر روى مقواى سخت کار شده، آنطور که خودش توضیح داده ابتدا روى مقوا مادهاي به نام وهیکل را زده تا صاف شود و پس از مدتى رنگ را بر روى آن اپلاى کرده است. شباهنگی میگوید: «حدود ٢٠سال پیش این تم را با مجموعه کوچکی در دانشگاه تهران شروع کردم البته آن آثار، تفاوتهای زیادی با کارهای این نمایشگاه داشت، آنها تنیده شده در هم بودند و رنگها و کمپوزیسیونها با هم گرفتاری داشتند. به نظرم خوب است هنرمند در یک تم معناى تازه بیافریند و البته مهم است که جلو برود، البته تکرار بیجهت اشتباه است؛ اما درعین حال تکراری که اشکالات گذشته را حل کند و شما را به یافتههاى نو درباره کارتان برساند، ایرادى ندارد حتى چنین روندى بسیار زمانبر است و نمیتوان خلقالساعه بنشینید و کار کنید و آن اثر سالم و درست دربیاید. بنابراین من تمام این آثار را با صبر و حوصلهای که در کارهای اجرایی دارم کار کردم تا ذهنیت کویر را در بیننده به وجود آورم.» دکتر علیرضا سمیعآذر مدیر اسبق موزه هنرهاى معاصر تهران و مدرس تاریخ هنر در حاشیه این نمایشگاه در اظهارنظرى کوتاه نقاشیهای جلال شباهنگى را با منحنىهاى شاخصش از مناطق کویرى و کوهستانى ایران، استعارهاي از نگاه آکنده از عشق به وطن ارزیابى کرد: «بالغ بر ٢٠سال است که جناب شباهنگى، نقاشىهاى کویر را با کیفیتى کم و بیش مشابه کار ميکند، او در این آثار نگاهش به هستى را از منظرى طبیعتگرایانه با ترکیب منحنىهایى که ما بهطور کلى در مناطق کویرى ایران ميبینیم به تصویر ميکشد. در همه این آثار تلاش هنرمند براى ارایه نگاه خلاصه شده و کمینهگرا وضوح دارد آنسان که این نقاشىها بعضى اوقات به چند منحنى خلاصه ميشود و گاهى تک درختها و در آثار متأخر، ابرها نیز دیده ميشوند اما در مینى مالیستىترین حالت، معمولا چند منحنىاند که به شکل عجیبى از رنگهاى متنوعى برخوردارند، رنگهایى که خیلى واقعگرایانه نیستند بلکه بیشتر کیفیت گرافیکى را نشان ميدهند. بیش از هر چیزى این آثار نوعى نگاه آرامبخش به طبیعت را القا ميکنند. لحظهاي مراقبهگونه سرشار از تمرکز که انسان به نقطهاي از طبیعت خیره ميشود و از انرژى روحى و روانى طبیعت در جهت نیل به آرامش یا مدیتیشن بهره ميگیرد.» به گفته سمیعآذر، این منحنىها که تا اندازه زیادى یادآور مناطق کویرى و کوهستانى ایران است را ميتوان از منظر استعارهاي نگاه به وطن هم قلمداد کرد؛ نگاهى سعادتمند، خوشبین و آکنده از عشق به وطن را در همین منحنىهاى خیلى ساده ميتوان رصد کرد. نقاش، یک کشور کهن را با همه تلاطم، تحولات و مسائل گوناگونش به شکلى خیلى ساده، آرام و عمیق ميبیند مثل پیرى خاموش که جلوههایى ژرف را همچنان در خودش حفظ کرده است. سمیعآذر ضمن اشاره به این نکته که آثار شباهنگی جزو شناختهشدهترین کارهایى است که احتمالا در تمامى این سالها دیده شده، این مهم را تا حد زیادى مرهون پایدارى هنرمند به شیوه خاصش دانست و گفت: «او هیچوقت فکر نکرد که آثارش ميتواند دستخوش تحولات جدى قرار بگیرد. در حدود سه دهه است که این کار را انجام ميدهد. هنرمندان مطرحى در دنیا ميشناسم که در مدت زمانىگاه بیشتر از این، یک الگوى ثابت را مرتبا تکرار کردند و گونههاى کم و بیش مشابهى از آن را پدید آوردند که اکنون در طول تاریخ هنر هم خیلى مورد اشاره قرار ميگیرند؛ در همین راستا، بدونشک در ۵٠سال اخیر هنر ایران هم این طبیعتهاى شباهنگى جزو به یادماندهترین آثار محسوب ميشود.» شایان ذکر است جلال شباهنگی، گرافیست، نقاش و مجسمهساز، متولد ١٣١۴ در تهران است. او دارای درجه کارشناسیارشد طراحی گرافیک از دانشگاه سن هوزه ایالت کالیفرنیا است. وی پس از پایان تحصیلات به عضویت هیأتعلمی دانشگاه تهران درآمد و از سال ۱۳۴۷ به مدت سیسال به تدریس در حوزههای مختلف هنرهای تجسمی مشغول بوده است. شباهنگی در کنار تدریس به ساخت احجام شیشهای نیز پرداخته است. گستردگی نمایشگاه آثار او در داخل و خارج از کشور نشانگر حضور فعال وی در حوزه هنرهای
معاصر ایران است.