[شهروند] درشرایطی که در تمام روزهای منتهی به اول تیر- و بعد هم تأخیر سهروزه در اکران فیلمهای جدید، رسانهها و تحلیلگران سینمایی پیشبینی میکردند که مخاطبان از بازگشایی سینماها استقبال نخواهند کرد. روز گذشته در اولین روز واقعی بازگشایی خبرگزاریهای نزدیک به سازمان سینمایی یکصدا خبر از استقبال مردم از اکران «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف» دادند و نوشتند که پیشفروش بلیتهای این دو فیلم و بهخصوص «شنای پروانه» با استقبال مواجه شده و بخش قابل توجهی از سانسهای پردیسهای مهم رزرو شده است. با اینکه عکسهایی که خبرگزاریها از اولین روز بازگشایی سینماها منتشر کردند، حکایتی دیگر را روایت میکرد.
اما حتی درصورت استقبال از پیشفروش «شنای پروانه» آیا استقبال از چند سانس یک فیلم در چند پردیس به معنای موفقیت بازگشایی سینماها
قلمداد میشود؟
از همان ابتدا هم معلوم بود که بازگشایی سینماها- درحالی که هراس از کرونا هنوز و همچنان درجامعه وجود دارد و خودِ بیماری نیز نهتنها ریشهکن نشده، بلکه دور دیگری از هجومش را شاهد هستیم- پروژه سادهای نیست و موفقیت این طرح به اما و اگرهای بسیاری بستگی دارد- که همهشان نیز در اختیار مدیریت فرهنگی و مدیران سینمایی نیست و فاکتورهای زیادی در این امر موثرند. از اینرو بود که دستاندرکاران سینمای ایران به اصرار و تأکید میگفتند که باید همه دست به دست هم دهند و این کار را عملی کنند.
جمال ساداتیان البته در اینکه آیا این اتفاق با استقبال مردم مواجه خواهد شد یا نه؛ تردیدهایش را با زبانی صریح رسانهای کرده بود: «معلوم نیست مردم از این ماجرا استقبال خواهند کرد یا نه و درشرایط فعلی این قضیه کمی مبهم است. به هرحال در چنین مواردی میزان موفقیت طرح به فیلمهایی که قرار است اکران شوند نیز، بستگی دارد. ما فیلمهایی داریم که مردم حتی درشرایط عادی هم به تماشای آنها نمینشینند، که اگر قرار باشد این فیلمها برای موعد بازگشایی سینماها انتخاب شوند، از هماکنون تکلیف روشن است».
سجاد نوروزی، مدیر سینما آزادی حتی گامی هم فراتر گذاشته و به دو مشکل مهم یا به قول خودش دو ابهام بزرگ اشاره کرده بود: «که یکیاش میزان استقبال مردم است و دیگری فیلم مناسب. به این دلیل هم هست که ما تصمیم گرفتهایم بعد از بازگشایی سینماها یک هفته فعالیت کنیم تا ببینیم چه میشود».
و حالا شاهدیم با اینکه به باور بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سینمایی فیلمهای درست و خوبی برای موعد بازگشایی انتخاب شده (بگذریم از کشمکشها و تنشهایی که در آستانه اکران «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف» رخ داد و بحثهای پردامنهای را در رسانهها موجب شد) اما حداقل در روزهای اول چندان استقبالی از بازگشایی سینماها نشده و شاهد این مدعای سالنهای خالی و سینماهای هنوز تعطیلی است که به چشم میآیند.
ایسنا در دومین روز بازگشایی سینماها گزارشی در این مورد منتشر کرد، که اطلاعات زیر در آن به چشم میخورد: بیشتر سالنها هنوز بستهاند و بلیتفروشی بقیه نیز به صورت محدود انجام شده است. سینما آزادی بهعنوان یکی از پردیسهای سینمایی پرمخاطب در روز اول بازگشایی فعالیت نداشته. بعضی دیگر از سینماها مثل آفریقا، قدس و استقلال هم بسته هستند، اما برخی دیگر مثل پردیس کورش تعداد معدودی بلیت فروختهاند. دو فیلم «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف» هم در دو روز اول بازگشایی روی پرده نیامده بودند تا مدیران بعضی از سینماها بگویند با یک یا دو فیلم که قبلا هم مخاطب نداشتند، چرا باید سالنهای خود را باز کنند؟!
در حقیقت تصویری که رسانهها از بازگشایی سینماها در دو سه روز اول ترسیم کردهاند، نشان از شکست کامل بازگشایی دارد. اما نکته اینجاست که این شکست تنها و تنها منحصر به ما نیست و سینماهای تمام دنیا با این مشکل درگیر هستند، کما اینکه میبینیم کشورهای دیگر نیز که فرهنگ سینمارفتن در آنها غنیتر و قدیمیتر از ماست، در این امر واماندهاند و خودِ هالیوود نیز کاسه چه کنم دست گرفته که اگر فیلم جدید نولان نتواند پای تماشاگران را به سالنهای سینما باز کند، چه کار دیگری از دستِ هالیوود برای نجات صنعت سینما برمیآید.
روز گذشته هالیوود ریپورتر در گزارشی عنوان کرد که اگرچه در جریان بازگشایی سینماهای آمریکا از 5400 سالن سینمای فعال در این کشور حدود 1100 سالن به نمایش فیلم روی آوردهاند، اما در مروری کلی بر فروش این فیلمها اولین موضوعی که به چشم میخورد این است که فروش 300 درایوین سینمای فعال در آمریکا بسیار بیشتر از 1100 سالن سینمای معمولی است- و این بیشتر و بهتر از هرچیزی این نکته را اثبات میکند که هراس از کرونا و سالنهای بسته هنوز دست از سر مردم برنداشته و حتی اگر مردم خسته از ممنوعیتها و محدودیتهای کرونا بدون ماسک و دستکش به خیابانها بریزند و به بهانه مرگ جورج فلوید به ترامپ فحش دهند، اما همانها وقتی پای سینمارفتن و فیلمدیدن در فضایی بسته پیش میآید، دست و دلشان میلرزد و نمیتوانند خودشان را راضی به این کار کنند.
در گزارش هالیوود ریپورتر به موضوع دیگری نیز اشاره شده بود که آن نیز نشان از مشکلات مشابه هالیوود با سینمای ما دارد- که چیزی نیست مگر نبودِ فیلمهای مناسب برای نمایش در این روزها. به عبارت بهتر، نویسنده هالیوود ریپورتر نوشته بود که در بازگشایی سینماها، تاکنون فیلمهای قدیمی به دادِ سینماهای آمریکا رسیدهاند- که این امر بهخصوص در درایوین سینماها آشکارتر بوده است.
در گزارش هالیوود ریپورتر همچنین آمده بود که سینماهای آمریکا در روزهای بازگشایی اقدام به نمایش فیلمهای قدیمی مانند «پارک ژوراسیک»، «آروارهها» و «ای.تی» کردهاند. براساس این گزارش «پارک ژوراسیک» ساخته استیون اسپیلبرگ در هفته گذشته در سینماهای آمریکا دوباره اکران شد و توانست فروشی بیش از 517هزار دلار در 230 سالن آمریکایی داشته باشد. در کنار این فیلم، اثر دیگر این فیلمساز «آروارهها» نیز در 187 سالن روی پرده رفت و 516هزار دلار فروش داشت. این دو فیلم در روزهای بازگشایی رتبههای اول و دوم فروش را تصاحب کردند و جایگاه سوم و چهارم نیز به فیلمهای «مرد نامرئی» و «تور جهانی ترولها» رسید که به ترتیب 383 و 275هزار دلار فروختند. نکته جالب گزارش اینکه در کنار این فیلمها، فیلم ای.تی نیز به نمایش درآمد تا سومین فیلم اسپیلبرگ باشد که تنور سینماهای آمریکا را در روزهای بازگشایی گرم کند. «ای.تی» توانسته بیش از 126هزار دلار در 100 سالن سینما بفروشد.
روز گذشته دیگر رسانههای غربی نیز به بازگشایی سینماها پرداخته و برخی گفته بودند در آمریکا سینماهایی که اقدام به بازگشایی کردهاند، درحال افزایش است. با این حال، اغلب رسانهها به این موضوع نیز اشاره کرده بودند که مشکل اصلی سینماها در این روزها نبودِ فیلمهای جدید برای اکران است؛ تا جایی که بیشتر سالنها اقدام به نمایش فیلمهای سینمایی قدیمی کردهاند. این امر به این دلیل است که استودیوها عنوان داشتهاند که پیش از اکران فیلم «عقیده» آخرین ساخته نولان دیگر فیلمهایشان را به نمایش نخواهند گذاشت. در واقع تمام استودیوها منتظرند موفقیت یا شکست این فیلم تکلیف اکران دیگر فیلمهایشان را مشخص کند.
محمدحسین فرحبخش، تهیهکننده سینما عقیده دارد که «هنوز برای سخنگفتن از موفقیت یا شکست بازگشایی سینماها زود است». او که در هفتههای اخیر با تمام توان به دنبال بازگشایی سینماها بوده، در این زمینه به «شهروند» میگوید که رسانهها باید با درک اولویت این روزهای سینما جامعه سینمایی را در بازگشایی سینماها حمایت کنند: «مهم نیست کدام فیلم پرفروش میشود. تنها چیزی که مهم است، این است که این اتفاق باید بیفتد و سینماها باز شوند، چون در این شرایط خاص بازگشایی سالنهای سینما میتواند شادی و انگیزه را به جامعه بدهد و این در اوضاع حال حاضر کشور اهمیت زیادی دارد».