آرمین منتظری روزنامهنگار
بعد از گذشت بیش از یک سال از بنبست سیاسی در اسرائیل، درنهایت کابینه رژیم صهیونیستی یکشنبه هفته جاری در چارچوب توافقی میان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر و بنی گانتس رهبری حزب آبی و سفید شکل گرفت. بر اساس این توافق نتانیاهو همچنان در سمت نخستوزیری باقی مانده و گانتس نیز در منصب وزارت دفاع قرار خواهد گرفت. سمتی جدید نیز به نام نخستوزیر جایگزین در کابینه جدید ایجاد شده که این سمت هم در اختیار گانتس قرار خواهد گرفت. براساس این طرح بعد از دوره نخستوزیری نتانیاهو که در تاریخ بیستویکم نوامبر به پایان میرسد، گانتس بهعنوان نخستوزیر جدید جایگزین او خواهد شد.
نتانیاهو و گانتس در بسیاری از موضوعات با هم اختلاف نظر دارند. یکی از این موضوعات نوع رویکرد تلآویو در قبال ایران است. حتی این احتمال وجود دارد که ایران یکی از موضوعات مورد اختلاف و چالشبرانگیز میان این دو در آینده باشد؛ گانتس با رویکرد جنگطلبانه نتانیاهو در قبال برنامه هستهای ایران موافق نیست. در سال 2012 نیز وقتی که بنیامین نتانیاهو با حمله نظامی به ایران بسیار نزدیک شده و روی این مسأله بسیار مانور میداد، گانتس یکی از مناصب امنیتی کابینه تلآویو را در اختیار داشت و به مخالفان نتانیاهو کمک میکرد تا در مقابل این اقدام او بایستند. در آن زمان گانتس معتقد بود هر گونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران، تهران و تلآویو را به جنگ خواهد کشاند. گانتس بهعنوان فرمانده ارتش اسرائیل به صورت علنی علیه رجزخوانیهای ضد ایرانی نتانیاهو سخنرانی میکرد. او در آن زمان بارها ایران را «بازیگری منطقی توصیف کرد که هرگز حاضر نخواهد شد دستاوردهای منطقهای و جایگاهش را در خاورمیانه فدای مسیر پرخطر و بیفایده ساخت بمب هستهای کند».
با توجه به آنچه که ذکر شد، اینطور به نظر میرسد حضور گانتس در سمت وزارت دفاع و همچنین جایگاهش بهعنوان نخستوزیر جایگزین به او این قدرت را میدهد که در مقابل رویکرد جنگطلبانه نتانیاهو در قبال ایران بایستد. از سوی دیگر با توجه به اینکه در کابینه جدید، قدرت نتانیاهو به لحاظ حقوقی و سیاسی تحت نظارت قرار خواهد گرفت، گانتس قادر خواهد بود که دیدگاهایش را در خصوص تحولات منطقه و جهان در کابینه تزریق کند. بنابراین احتمالا در کابینه جدید اسرائیل خیلی سخنی از تهدید مستقیم حمله نظامی به ایران به گوش نخواهد رسید.
علاوه بر این باید به این نکته نیز توجه داشت که در سال 2012 هیچ حزب قدرتمندی از گانتس حمایت نمیکرد اما حالا گانتس آنقدر در کابینه رژیم صهیونیستی قدرت دارد که اگر بخواهد میتواند آن را منحل کند و کشور را بار دیگر به چاله بنبست سیاسی بفرستد. در جایگاه وزارت دفاع نیز قدرت او به لحاظ حقوقی بسیار بیشتر خواهد شد تا جایی که که ارتش اسرائیل نخواهد توانست بدون تأیید او حمله مستقیم علیه مواضع ایران انجام دهد.
البته آنچه گفته شد به هیچوجه به این معنا نیست که گانتس در خصوص ایران کاملا در مقابل نتانیاهو قرار خواهد گرفت. هنوز هم در برخی موارد گانتس و نتانیاهو موضع مشترکی دارند. اسرائیل که پس از روی کارآمدن دونالد ترامپ از حمایت بیسابقه و بیچونوچرای آمریکا برخوردار شده طی سالهای اخیر علیه برخی مواضع گروههای مرتبط و نزدیک به ایران، عراق، لبنان و سوریه حملاتی را ترتیب داده است. اما جو بایدن، کاندیدای دموکرات انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، تا به اینجای کار چندان روی خوشی به اقدامات اسرائیل نشان نداده است. اگر طی ماههای آینده ترامپ در نظرسنجیهای انتخاباتی از بایدن عقب بماند این احتمال وجود دارد گانتس و نتانیاهو به این نتیجه برسند که زمان برای اقدام علیه برنامه هستهای ایران رو به پایان است. بنابراین در چنین شرایطی و با فرض اینکه ایران برنامه هستهای خود را در اعتراض به بیعملی طرفهای برجام توسعه بیشتری دهد، این احتمال وجود دارد که گانتس نیز بر طبل نظامیگری به جای دیپلماسی بکوبد و با نتانیاهو همآوا شود.