[ ملیحه محمودخواه] بیش از 100 روز از اعلام اولین فوتی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا می‌گذرد. پس از آنکه این ویروس در کشور شیوع پیدا کرد، موضوع قرنطینه خانگی جدی شد. فروشگاه‌ها، پاساژها و درهای اماکن مذهبی که محل تجمع مردم بود، به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا بسته شد. بسیاری از مشاغل به حالت نیمه‌تعطیل درآمد و برخی از مراکز دولتی ترجیح دادند کارمندان‌شان از دور و از خانه وظایف خود را انجام دهند. هم‌زمانی تعطیلات نوروز با شیوع کرونا به کاهش رفت‌وآمدها کمک کرد و همین موضوع سبب شد آمار بالای شیوع کرونا در کشور تا حد قابل‌ملاحظه‌ای کاهش پیدا کند. اما پس از تعطیلات کم‌کم فعالیت‌های اجتماعی با رعایت اصول فاصله‌گذاری اجتماعی از سر گرفته شد و تردد با وسایل نقلیه عمومی افزایش پیدا کرد. همین موضوع و رعایت نکردن برخی اصول بهداشتی سبب شده است بسیاری از کارشناسان از دور دوم و سوم بیماری کووید- 19 خبر دهند؛ این درحالی است که رعایت کردن برخی اصول بهداشتی خطر ابتلا به کرونا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
حضور در هر اجتماعی می‌تواند خطر درگیری با ویروس کرونا را افزایش دهد؛ فرقی ندارد این تجمع در اتاق انتظار پزشک باشد یا اتوبوسی که مسیر مشخصی طی می‌کند، زیرا این ویروس راه انتقال به دیگران را به خوبی می‌داند؛ به راحتی با لمس سطوح به دست شما می‌چسبد و از راه دهان و بینی وارد بدن می‌شود. پس از آنکه فعالیت‌های اجتماعی بعد از پایان تعطیلات نوروزی شروع شد، بحث فاصله‌گذاری اجتماعی مطرح و براساس آن رعایت فاصله 1.5 متری با افراد دیگر در هر مکانی الزامی شد تا با حفظ این فاصله امکان انتقال ویروس کرونا کاهش پیدا کند.
در حال حاضر فعالیت مساجد در 132 شهری که وضع سفید دارند و مطب‌های دندانپزشکی از سر گرفته شده است، اما این به معنای اتمام خطر کرونا نیست. به گفته مریم نخ‌ساز، مدیر آموزش کمک‌های اولیه معاونت آموزش جمعیت هلال‌احمر باید تمامی موارد بهداشتی برای حضور در اماکن عمومی رعایت شود، زیرا مدیریت کرونا به معنی تمام شدن آن نیست و مردم باید اصول فاصله‌گذاری اجتماعی، بهداشت فردی و عمومی را رعایت کنند تا از شیوع دوباره آن جلوگیری شود.
دندانپزشکی و رعایت اصول بهداشتی
دندان‌درد از آن دردهایی است که به‌شدت شما را کلافه می‌کند و مصرف انواع مسکن هم گاهی نمی‌تواند فرد را آرام کند؛ تنها مراجعه به دندانپزشک است که آبی بر آتش دندان‌درد می‌ریزد. به اعتقاد مریم نخ‌ساز، در مرحله نخست با رعایت بهداشت دهان و دندان تلاش کنید به این مرحله درد نرسید، اما اگر با وجود آن، به دلیل دندان‌درد ناچار شدید به مراکز درمانی مراجعه کنید، بدانید که همه دندانپزشک‌ها درحال حاضر خدمات ارایه نمی‌دهند. در تهران 110 مرکز دولتی و 237 مرکز خصوصی خدمات دندانپزشکی، آن هم برای موارد اورژانسی، فعال هستند. در مناطقی که وضع کرونا در آنها سفید اعلام شده است، از روز پانزدهم فروردین خدمات غیر اورژانسی نیز در دندانپزشکی‌ها ارایه می‌شود. نخ‌ساز می‌گوید: «در بیشتر دندانپزشکی‌ها موارد بهداشتی رعایت می‌شود، به همین دلیل زیاد دغدغه بهداشتی بودن وسایل را نداشته باشید، زیرا این مراکز بر اساس دستور‌العمل وزارت بهداشت عمل می‌کنند و داشتن مطب استاندارد و استرلیزه از دغدغه‌های هر دندانپزشکی است. اما اگر دندان‌درد شما را وادار به رفتن به مراکز دندانپزشکی کرد، از یاد نبرید که حتما از ماسک و دستکش استفاده و فاصله 1.5 متری خود را با افراد مراجعه‌کننده و پرسنل مرکز بهداشتی حفظ کنید. توجه کنید که پنجره‌ها باز باشد یا از وسایل تهویه هوا در فضای انتظار استفاده شود. براساس پروتکلی که وزارت بهداشت به مراکز دندانپزشکی ارایه داده است، پرسنل و کادر درمان باید حتما از ماسک، دستکش و شیلد استفاده کنند، گان استریل و روپوش مخصوص به تن داشته باشند و وسایل ضدعفونی‌کننده را در اختیار مردم قرار دهند تا از آن استفاده کنند.»
به اعتقاد او، فاصله زمانی بین معاینه هر بیمار یک ساعت است، زیرا پس از خروج هر بیمار باید محیط و سطوح داخل مطب پزشک ضدعفونی و استریل شود، به همین دلیل در هر مرکز درمانی پذیرش بیمار محدود است. تلاش کنید همان ساعتی که وقت گرفته‌اید در مطب حاضر شوید. این را هم به یاد داشته باشید که به مجلات و روزنامه‌هایی که روی میز قرار دارد دست نزنید، زیرا ممکن است همین مجلات سبب انتقال ویروس کرونا به شما باشد.
رعایت نکات بهداشتی در مساجد
مساجد و اماکن مقدس ازجمله مکان‌هایی است که به دلیل تجمع در زمان شیوع کرونا بسته شد. از پانزدهم اردیبهشت‌ماه فعالیت مساجد در برخی شهرها که آمار ابتلا به کرونا در آنها کم شده بود، آغاز شد. طبق برنامه‌ریزی برای حضور مردم در این مکان‌های مقدس، نمازگزاران می‌توانند یک ربع قبل از اذان در مسجد حاضر شوند و پس از اقامه نماز جماعت نیز بلافاصله مسجد را ترک کنند. فاصله اجتماعی نمازگزاران باید حفظ شود و از انجام مصافحه و دست‌دادن خودداری کنند تا این کار سبب انتقال بیماری نشود. بهتر است نمازگزاران در خانه وضو بگیرند و اگر به وضوخانه مسجد مراجعه کردند حتماً دست‌ها را با آب و صابون به مدت 20 ثانیه بشویند.
مدیر آموزش کمک‌های اولیه معاونت آموزش جمعیت هلال‌احمر گفت: «متولیان مسجد باید در ورودی و داخل مساجد مایع ضدعفونی‌کننده دست و پد الکلی قرار دهند تا نمازگزاران از آن استفاده کنند. وجود سطل آشغال دردار پدالی و دستمال کاغذی در وضوخانه و ابتدای صحن مسجد ضروری است. همچنین دفع ایمن زباله‌ها و پسماندها در صحن مسجد و وضوخانه هم موضوعی است که باید به آن توجه شود. اما با رعایت تمام این موارد خود نمازگزاران نیز باید از ماسک و دستکش یک‌بارمصرف استفاده کنند و اگر امکان دارد با خودشان سجاده و جانماز شخصی به مسجد ببرند تا از مهرهای عمومی استفاده نکنند.»
او با تأکید بر اینکه مسئولان بسیج و متولیان مسجد باید تمام نقاط و مکان‌های عمومی مسجد را ضدعفونی کنند خاطرنشان کرد: «تمامی مکان‌های تجمع افراد در مسجد قبل و بعد از هر نماز با استفاده از مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده، ضدعفونی شود و مکان و وسایل وضو مرتب تمیز و ضدعفونی و در دفع بهداشتی پسماندها دقت کافی انجام شود. اشیای لمس شده مانند جاقرآنی، جای مهر و نرده پله‌ها، درهای ورودی و... را با مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده تمیز کنید و از توزیع افطاری در شب‌های ماه رمضان در این مکان مقدس خودداری تا از شیوع این بیماری جلوگیری شود.»
نخ‌ساز تأکید کرد: «هنگام عطسه و سرفه با دستمال یا آرنج خود جلوی بینی و دهان خود را بپوشانید و اگر فردی در نزدیکی شما عطسه و سرفه کرد با پوشاندن دهان و بینی خود از آن منطقه دور شوید و جای خود را عوض کنید. یادتان باشد بعد از خروج از مسجد حتماً دست‌های خود را بشویید و ضدعفونی کنید و تا قبل از آن از زدن آنها به چشم و دهان و بینی بپرهیزید.»
رعایت نکات بهداشتی را در اتوبوس‌ها جدی بگیرید
یکی از مکان‌هایی که وزارت بهداشت به‌عنوان عامل اصلی شیوع بیماری کرونا معرفی کرده، وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و مترو است. پس از شروع مجدد فعالیت مشاغل در کشور، استفاده از این وسایل افزایش پیدا کرد و به همین دلیل افرادی که با این وسایل رفت‌وآمد می‌کنند باید بیش از دیگران نکات بهداشتی را رعایت کنند تا خود را از ابتلا به این بیماری مصون نگه دارند. اگر اتوبوسی شلوغ است از سوار شدن بپرهیزید زیرا دیر رسیدن بهتر از بالا بردن ریسک ابتلا به کروناست. منتظر اتوبوسی با جمعیت کمتر بمانید. استفاده از ماسک و دستکش را مانند کیف و لباس‌تان مهم بدانید و هیچ وقت آنها را فراموش نکنید مخصوصا وقتی که می‌دانید ناچارید مسیری را با وسایل عمومی طی کنید. ترجیحا مواد ضدعفونی‌کننده بر پایه الکل به همراه داشته باشید. حفظ فاصله یک‌ونیم‌متری در اتوبوس و مترو بسیار اهمیت دارد. با توجه به اینکه در مترو ممکن است این فاصله حتی برای لحظاتی کمتر از یک‌ونیم متر شود، توصیه به استفاده از ماسک تأثیر بسیار زیادی برای پیشگیری از انتقال ویروس دارد. ممکن است مسافر مترو، ناقل خاموش و مبتلا به کووید- ۱۹ باشد اما در دوره نهفتگی ویروس بوده و هیچ علامتی از ابتلا نداشته باشد. این توصیه نه فقط برای مترو، بلکه برای تمام فضاهایی که رعایت فاصله حداقل یک‌ونیم‌متری امکان‌پذیر نیست، ضروری و در کاهش انتشار ویروس بسیار موثر است. باید در نظر داشت که استفاده از ماسک نباید به هیچ‌وجه ضرورت رعایت بهداشت دست را کمرنگ کند چون این امر برای پیشگیری از انتقال ویروس از اجبار به استفاده از ماسک هم مهم‌تر است. در واقع تأثیر ضرورت استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و اجتماعات و فضاهایی که رعایت فاصله یک‌ونیم متری ممکن نیست، قابل توجه است اما باید توجه داشت که افراد به صرف استفاده از ماسک، نباید الزام و ضرورت شست‌وشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون را نادیده بگیرند. توجه به این نکته بسیار مهم است که دست زدن به ماسک و مثلا جابه‌جا کردن آن روی صورت باعث آلودگی دست می‌شود. بنابراین در صورت دست زدن به ماسکی که بر صورت دارید، به هیچ‌وجه تا پیش از شست‌وشوی دست‌ها، دهان، بینی و چشم‌تان را لمس نکنید.
مدیر آموزش کمک‌های اولیه معاونت آموزش جمعیت هلال‌احمر گفت: «مهم‌ترین ارزش استفاده از ماسک برای افراد عادی در مواجهه با افراد مبتلای بدون علایم که شاید حتی خودشان هم از ابتلای خود بی‌خبر باشند، بسیار چاره‌ساز است. ماسک‌های خانگی تا حد قابل توجهی از انتقال ذرات تنفسی آغشته به ویروس که همراه با عطسه و سرفه ممکن است از دهان فرد بیمار خارج شود، به سایر افراد جلوگیری می‌کند. بنابراین، انواع ماسک حتی آنهایی که در خانه ساخته یا در برخی شبکه‌های اجتماعی هم آموزش داده شده، در حد و اندازه خودش می‌تواند مانع انتشار ویروس شود.
او توصیه کرد: «از تماس دست‌ها با چشم، دهان و بینی بپرهیزید و در طول مسیر در صورت امکان پنجره‌های خودرو را باز بگذارید. از تماس و لمس سطوح داخلی خودرو مانند نشیمن صندلی‌ها، دسته‌های صندلی، پشتی صندلی و نگهدارنده‌ها بپرهیزید و فاصله خود را با بقیه مسافرها حفظ کنید. اگر فردی در نزدیکی شما عطسه و سرفه کرد با پوشاندن دهان و بینی خود از آن منطقه دور شوید و جای خود را عوض کنید. بعد از خروج از اتوبوس هم حتما دست‌های خود را بشویید و ضدعفونی کنید یا حتما دستکش‌تان را عوض کنید.»
نخ‌ساز همراه داشتن کارت بلیت را در این روزها بسیار مهم دانست و گفت: «پول نقد از آلوده‌ترین وسایل ممکن است و یکی از عوامل مهم انتقال ویروس است. به همین دلیل برای استفاده از اتوبوس و مترو حتما از کارت بلیت استفاده کنید و بعد از آنکه به خانه رسیدید آن را ضدعفونی کنید.»
اگر سفر اجباری برایتان پیش آمد و ناچارشدید با اتوبوس سفر کنید، حتماً قبل از نشستن روی صندلی آن را با محلول الکلی ضدعفونی کنید. همچنین در طول سفر برای تماس با دستگیره‌های صندلی یا دیگر سطوح از دستکش یک‌بارمصرف استفاده کنید.
مدیر آموزش کمک‌های اولیه معاونت آموزش جمعیت هلال‌احمر گفت:«یک اصل را مدام با خود تمرین کنید و آن‌هم اینکه سعی کنید دست‌‌تان در حد امکان با چشم و دهان و بینی‌تان تماس پیدا نکند. در نمازخانه‌های بین راهی از مهر و سجاده شخصی استفاده کنید و از دست زدن به کتب ادعیه و وسایل مشترک ازجمله چادر، سجاده و نظایر آن جدا خودداری کنید. از خوردن غذا در محیط‌ها و رستوران‌های عمومی بپرهیزید و از غذاهای آماده تا حد امکان اجتناب کنید، اما اگر ساعت ناهار در مسیر سفر هستید حتماً از خانه مواد غذایی بردارید تا
مجبور نشوید برای برطرف کردن گرسنگی از غذای رستوران‌های بین‌راهی استفاده کنید.