| دکترآرش کردی | عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی قزوین|
مهم‌ترین علت تشکیل سنگ‌های کلیه، مصرف کم مایعات است. مصرف مایعات به میزان زیاد، چای کمرنگ و دوغ کم‌نمک یا بی‌نمک در جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه موثر است.
مصرف میوه‌جات تازه به علت دارا بودن فیبر نیز به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند.
عوامل ارثی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف بیش از حد موادغذایی مانند نمک، گوشت قرمز، شکلات، اسفناج، گوجه‌فرنگی، حبوبات و چای پررنگ و کاهش حجم ادرار به علت تعریق شدید در آب‌وهوای گرم و خشک از عوامل ایجاد سنگ کلیه است.
بیماری‌های زمینهای مانند دیابت، نقرس و چاقی، بیماری‌های کلیه مانند کیست‌های کلیه، انسداد و عفونت‌های ادراری، مصرف برخی از داروها و سوء مصرف الکل از سایر علت‌های ایجاد سنگ‌کلیه است.
سنگ کلیه، ذراتی کوچک و سخت است. این سنگ‌ها منفرد یا متعدد هستند که در یک یا هر دو کلیه تشکیل شده و گاهی به داخل حالب‌ها انتقال پیدا می‌کنند.
معمولا مردان و زنان بالای ۳۰سال به سنگ‌کلیه مبتلا می‌شوند که در مردان جوان شایع‌تر است. همچنین این بیماری در کودکان شیوع ندارد و اگر کودکی دچار سنگ‌کلیه شد باید این موضوع، سریع پیگیری شود. مهم‌ترین نشانه این بیماری درد شدید و پیچشی به فاصله هر چند دقیقه است. بیمار به‌طور معمول، درد یک‌طرفه و ابتدا در ناحیه پهلو و سپس در مسیر حرکتی سنگ احساس می‌کند که با تهوع، استفراغ، ادرار خونی و تعریق شدید همراه است.
در این مواقعی که اندازه سنگ بزرگ است، دردی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و به‌طور خاموش، باعث نارسایی کلیه می‌شود. اگر سنگ کلیه علامت داشته باشد، تشخیص آن کار سختی نیست و با انجام آزمایش کامل ادرار، عکس شکم و سونوگرافی کلیه تشخیص داده می‌شود و البته در برخی از موارد، انجام سی‌تی‌اسکن، ضروری است.
در صورت کوچک بودن سنگ بدون عارضه انسداد و عفونت، ممکن است به درمان خاصی نیاز نباشد، اما در سنگ‌های بزرگ احتیاج به سنگ‌شکن است و برای درمان سنگ‌های بزرگتر از روش‌های لیزر استفاده می‌شود. برای حذف سنگ‌های بزرگتری که خود به خود دفع نشده و باعث ایجاد عوارض، عفونت یا درد شدید می‌شوند، انجام اقدامات درمانی لازم است.