|  شهرام ریاحی  |   روانشناس|

 بخشش، عدم کینه‌توزی، پرهیز از افکار منفی و انتقام‌جویانه و دادن فرصت به دیگران برای جبران اشتباهات خود نقش موثری در سلامت روان دارد و افراد با بخشش، سلامت روان خود را تضمین می‌کنند. خود مراقبتی در هر سه سطح پیشگیری و بهداشت مطرح است. سطح اول جلوگیری از بیمار شدن است و در سطح دوم فرد مبتلا به اختلال شده و باید از مزمن شدن آن جلوگیری کند. درواقع فردی که به اختلال مبتلا می‌شود باید هر چه سریع‌تر درمان شود در سطح سوم نیز بیماری مزمن شده و باید تلاش کرد که  توانایی‌ها و مهارت‌های از دست رفته فرد به او باز گردانده شود و مهارت‌های جدیدی را بیاموزد.
بخشش مهارتی است که باید به تمام افراد جامعه آموخته شود. این مهارت در هر دو سطح اول و دوم و حتی در سطح سوم نیز موثر است.
خودمراقبتی، توجه و رسیدگی به خود برای پیشگیری از اختلال است. فردی که به ذهن و روان خود علاقه‌مند است و از آن مراقبت می‌کند ماه‌ها و سال‌ها ذهن خود را درگیر یک موضوع قدیمی   نمی‌کند.
این فرد ذهن خود را از فساد و درجازدگی نجات می‌دهد و از روان خودمراقبت می‌کند. اینجاست که بخشش در خودمراقبتی معنا پیدا می‌کند. بخشش یعنی آزاد کردن ذهن و رها کردن روان از قید و بند و اسارت افکار منفی و انتقام‌جویانه.
بخشش راحت کردن روان از ناراحتی، کشمکش و استرس مزمن است. با بخشش فرد به طرف مقابل لطف نمی‌کند بلکه خود را مورد لطف قرار می‌دهد. ما می‌بخشیم تا خودمان سالم و رها بمانیم. درواقع با بخشش سلامتی را برای خود به ارمغان می‌آوریم. اگر فرد بتواند خود را از ترس، خشم، انزجار و هیجانات منفی رها کند می‌تواند ببخشد و قبل از اینها باید انعطاف‌پذیری داشته باشد. گاهی دیده می‌شود کسی که مدعی عاشق بودن است به جایی می‌رسد که به صورت معشوق خود اسید می‌پاشد. ما باید در تعریف عشق در برخی خرده‌فرهنگ‌هایمان بازنگری کنیم یا انعطاف‌پذیری را در تعریف عشق بگنجانیم. اگر فردی کسی را دوست داشته و عاشق او باشد چطور می‌تواند او را با ناقص‌کردن یک عمر زندانی کند. باید این فرهنگ را به افراد جامعه بیاموزیم که همه افراد در تصمیم‌گیری آزاد هستند و هر انسانی می‌تواند آینده‌اش را انتخاب کند.
اگر فردی اشتباه کند حق نداریم او را مجازات کنیم. می‌توان انعطاف‌پذیری ذهن را تقویت کرد و حق اشتباه و خطا کردن را به طرف مقابل داد همان‌طور که به خودمان حق می‌دهیم اشتباه کنیم باید این حق را نیز برای دیگران قایل شویم. با انعطاف‌پذیری می‌توان افراد را بخشید و انتقام نگرفت. یکی از صفت‌هایی که مقابل بخشش قرار می‌گیرد خودخواهی است این‌که ما خودخواه باشیم و نظرات، نیازها و حقوق دیگران را زیر پا بگذاریم با این‌که خودمان را بخواهیم و مراقب خود باشیم متفاوت است. خودخواهی مذموم یعنی تمایلات خود را بر خواسته‌های دیگران ترجیح دهیم. در صورتی که در مورد مفهوم دوم ما به خود احترام می‌گذاریم و به نیازهایمان آگاهیم اما به خواسته، تمایلات و نظر طرف مقابل هم احترام می‌گذاریم.