[ادامه از صفحه اول] ملاقات بیماران در بیمارستان کامکار قم ممنوع شده است. این تصمیم دانشگاه علوم پزشکی قم است. رئیس این دانشگاه صبح دیروز همراه با رئیس اورژانس کشور (به نمایندگی از وزیر بهداشت) و رئیس مجلس از این بیمارستان بازدید کرد. براساس اعلام یک منبع آگاه در بیمارستان کامکار، بیمارستان پس از مراجعه فراوان مردم، در شرایط آرامی قرار گرفته و رفتوآمد در سطح شهر عادی است. آنقدر عادی که حرم حضرت معصومه(س) بهعنوان یکی از مراکز تجمعی، نهتنها تعطیل نیست بلکه روز گذشته همزمان با برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس، یکی از شعبههای گرفتن رأی بوده است. همه اینها در شرایطی است که وزارت بهداشت پیشنهاد محدودکردن موقت رفتوآمد به حرم حضرت معصومه(س)، مسجد جمکران و سایر اماکن زیارتی و مکانهای تجمعی در قم را داده بود. بیتوجهی به موضوع محدودیت تردد در این استان، واکنش مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت را به همراه داشت. او در حساب توییتریاش با انتشار تصویر حفاظ فلزی اطراف ضریح حضرت معصومه(س) نوشت: «این به اصطلاح تمهیدات! در حرم، زیارتگاهها و بقاع متبرکه شهر قم و مسجد جمکران، کمکی به محدودیت انتشار و قطع زنجیره انتقال نخواهد کرد و سادهانگاری است. از محدودیت موقت رفتوآمد به حرم و جمکران و تعویق تجمعات و همایشها گریزی نیست.» محدودیت تردد در این اماکن و لغو اردوهای سیاحتی و زیارتی دانشجویی و دانشآموزی، همچنین برگزارنکردن سمینارها و همایشها در قم، تا اطلاع ثانوی جزو درخواستهای وزارت بهداشت و نتیجه اولین نشست ستاد مقابله با کرونا بود؛ نشستی به دستور رئیسجمهوری و به ریاست وزیر بهداشت. در این جلسه که روز پنجشنبه برگزار شد، ساختار پیشگیری، شناسایی و مدیریت این بیماری و همچنین آمادگی مراکز فوریتهای پزشکی و تیمهای واکنش سریع، آمادگی تختهای بیمارستانی و آموزش همگانی مورد بررسی قرار گرفت. تعطیلی امروز مدارس قم هم ازجمله نتایج این جلسه است. برای تشخیص سریع موارد ابتلا، صبح دیروز چهارمین محموله کیتهای تشخیص اختصاصی کووید 19 وارد ایران شد. این محموله، تحویل انستیتو پاستور ایران شد. با اینکه ایران در تلاش برای مهار ویروس است، اما خبرهایی از رسانههای چینی به گوش میرسد که شمار مبتلایان رشد دوبارهای داشته است.
در بیمارستانها چه خبر است؟
وزارت بهداشت در تلاش برای آرامسازی فضاست و با گذشت سهروز از انتشار خبر تأکید میکند که در اعلام افراد مبتلا به کرونا پنهانکاری نمیکنند. کیانوش جهانپور در توضیح این موضوع گفته که بدون گرفتن جواب آزمایش نمیتوان هیچ مورد ابتلایی را قطعی اعلام کرد. نتیجه قطعی آزمایشهای تشخیصی کووید_19 از زمان ارسال نمونه ٤٨ساعت زمان میبرد. نورانینژاد، مرد 40ساله ساکن قم، هم یکی دیگر از قربانیان است. او روز پنجشنبه به دنبال ابتلا به کرونا در قم جانش را از دست داد. «حسین نورانینژاد»، پسرعموی او جزئیات این اتفاق را در حساب توییتریاش منتشر کرده است: «پزشکان در ساعتهای اولیه مرگ، موضوع را از خانوادهاش پنهان میکردند اما درنهایت به آنها اعلام کردند که فوت کرده است. خانواده متوفی، حال خوبی نداشتند و از طرفی هم اجازه نداشتند دور هم جمع شوند و عزاداری کنند. پس از مرگ، جواب آزمایش را اعلام کردند که مثبت بوده است. دیگر اعضای خانواده او هم نشانههای مشابهی با متوفی داشتند و یکیشان تب هم داشت و پس از دو روز از طرف بیمارستان موضوع پیگیری شد. به خانواده متوفی گفتهاند که هر اقدامی ازجمله قرنطینه، نیاز به پروتکلهایی دارد، اما پروتکلها بهشدت سهلگیرانه است. خانواده متوفی نباید به حال خود رها میشدند.»
به گفته پزشک معالج یکی از فوت شدگان در بیمارستان کامکار قم که فایل صوتی اظهاراتش در اختیار«شهروند» قرار گرفته و در کانال تلگرامی «پزشکان طرح» منتشر شده، عکسی که از سینه بیمار فوت شده گرفتند، با عکس سایر بیماران مبتلا به آنفلوآنزا تفاوت داشت و ریه بهطور کامل تخریب شده بود، با این حال بیمار هوشیار بود: «بیماری بهطور برقآسا پیش رفت و بعدازظهر روز دوشنبه، بیمار پس از یکساعتونیم احیا، جان داد.» او کرونا را ویروس عجیبی توصیف کرد که رفتارهای غیرعادی دارد.
بدون پروتکل مشخص، بدون نیرو
از برخی بیمارستانها خبر قرنطینهکردن تعدادی از بیماران مشکوک به کرونا میرسد. یکی از پرستاران بیمارستان ولیعصر(عج) در ونک، که اخباری از قرنطینه بیماران در آن منتشر شده، به «شهروند» میگوید: «تا آنجا که اطلاع دارم، یکنفر در بخش اورژانس بیمارستان در قرنطینه است که از قم به اینجا منتقل شده. البته هنوز جواب آزمایشهای او درباره ابتلا اعلام نشده.» این پرستار که نمیخواهد نامش در گزارش بیاید، درباره شرایط قرنطینه این بیمارستان هم توضیح میدهد: «این قرنطینه در اورژانس از سهروز پیش آغاز شده است. اما دستورالعمل خاصی به این بیمارستان داده نشده است. فکر نمیکنم مدیریت آن هم چندان توجیه شده باشد. با فرض اینکه این بیماری تا دوهفته دیگر به صورت اپیدمی دربیاید، نیروی کافی هم نداریم.» اینطور که او میگوید، شبجمعه یک بیمار با علایم مشکوک به کرونا به این بیمارستان آمده اما او و همراهانش را قرنطینه نکردهاند. »
تعداد مبتلایان اعلام شده، 5درصد مبتلایان واقعی است
وزارت بهداشت به صورت قطره چکانی، اطلاعرسانی میکند. مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا و متخصص بیماریهای عفونی است. او به «شهروند» میگوید که از نظر اپیدمیولوژیست، آمار اعلام شده از تعداد مبتلایان تنها 5درصد واقعیت است، یعنی اگر تعداد مبتلایان اعلام شده 10 نفر است، 100 نفر مبتلا شدهاند. به گفته او، این بیماری نه واکسن دارد، نه درمان و تنها راه پیشگیری از ابتلا رعایت بهداشت فردی و اجتماعی مثل شستوشوی مکرر دستهاست. مردانی به مردم توصیه میکند، مسافرتهای نوروزیشان را لغو کنند، کمتر به میهمانی و دید و بازدید بروند و در مجالس پرجمعیت مثل ترحیم و عروسی و ... شرکت نکنند: «مسئولان کشور باید وسایل حفاظت و مراقبت از کادر درمان را فراهم کنند، پرسنل بیمارستانها و مراکز اورژانس و آمبولانسها به شدت در معرضاند که باید سلامتی آنها تأمین شود. بهویژه افرادی که در بیمارستانهای پذیرنده مبتلایان به کرونا فعالیت میکنند. آمارهای چین نشان میدهد 1700 نفر از کادر درمان این کشور مبتلا به ویروس شدهاند.» به گفته این متخصص بیماریهای عفونی، تعطیلی مراکز گردشگری و زیارتی و تجمعی، میتواند به جلوگیری از انتشار این ویروس کمک کند. حالا شهرداری تهران هم دست به کار شده و قرار است هر روز در ساعتهای مشخصی،اتوبوسها،واگنها و متروی تهران در بعضی ایستگاهها ضدعفونی شوند. چرا که گفته میشود ویروس کرونا دو تا سه روز روی سطوح میماند.
کوچ اجباری
بعد از مشاهده نخستین موارد بیماری کرونا در قم، این شهرِ شلوغ، خلوت شده است. هراس از گرفتار شدن به بیماری و گیرافتادن در قرنطینه، باعث شده بعضی از شهروندان بهطور موقت از شهر خارج شوند. الهه احمدی، یکی از آنهاست: «همین که متوجه تلفات کرونا در قم شدیم، شال و کلاه کردیم و آمدیم تهران. بعضی اقوامم میگویند دیگر برنگرد. خیلیها شبیه من و همسرم، از قم رفتند تا اوضاع آرام شود.» حسین شهروند دیگری است که به محض شنیدن خبر، راهش را کج کرد و از قم رفت به ویلایی دور از شهر. او از مشاهداتش از شهر میگوید: «خیابانها سوتوکور شده و رفتوآمدها بسیار کم. با اینکه رستورانگردی تنها تفریح اهالی قم است و آنها اغلب دوست دارند غذایشان را بیرون از خانه بخورند، بعد از این ماجرا رستورانها خلوت شده است. در فضاهای خانوادگی هم جو سنگینی حکمفرماست. دستدادن و روبوسی را به کل قطع کردهاند. کسانی را هم میشناسم که چند روزی است از خانه بیرون نیامدهاند.»
فاطمه پرنیان هم از سه روز پیش به تهران آمده: «وقتی آخر شب سهشنبه خبر رسید که کرونا آمده، راهی تهران شدیم. میخواستیم از طرف حوزه به مشهد سفر کنیم و ترسیدیم که با این شرایط، شهر را قرنطینه کنند و گیر بیفتیم. آمدیم تهران اما دیدیم اینجا هم بیماری است. کلاسهای همسرم در حوزه علمیه تعطیل شده است.»
نیاز به راههایی غیراز حفظ آرامش فردی
مهدی صابری، روانپزشک که این روزها اخبار مربوط به کرونا و واکنشهای مردم را به آن پیگیری کرده به «شهروند» میگوید که عموم مردم با بیاعتمادی خاصی با خبرهای مربوط به کرونا برخورد میکنند و برگرداندن اعتماد به آنها راهکاری بلندمدت میطلبد: «با توصیهها و حرفهای ما اعتماد به مردم برنمیگردد، این موضوع به برنامههای بلندمدت فرهنگی نیاز دارد و امیدواریم دراینباره فکر ی جدی شود، چرا که در مواقع بحران، چیزی مشابه آنچه حالا با آمدن کرونا به ایران شاهد آنیم، نوع مواجهه مردم با موضوع مهم است و بنابراین باید فکری به حال نوع اطلاعرسانی به مردم و جلب اعتماد آنها کرد.» او میگوید حجم بالای توصیههای بهداشتی از طرف افراد مختلف در این روزها مردم را گیج کرده است.این روانپزشک ادامه میدهد: «سالهایسال در ایران شاهد بودهایم که در مواقع بحران، چند روزی هیاهو بوده و بعد مشمول زمان شده و همه چیز عادی شده است، این درحالی است که در یک بحران اجتماعی، بهداشتی یا اقتصادی باید از قبل برنامهریزی برای مداخله فوری و اطلاعرسانی و پیشگیری وجود داشته باشد و مسئولان در زمان بحران، نتیجه بررسیها و اطلاعات را صادقانه به مردم بگویند. به گفته او حفظ کردن آرامش، مهمترین راهکار فردی در این روزهاست اما این از مسئولان مربوطه برای ایجاد این آرامش سلب وظیفه نمیکند.
معضل ماسک
انتشار نخستین خبرها از شیوع کرونا در قم مردم را به سمت داروخانهها کشاند. آنها ماسک میخواستند: «ماسک موجود نیست، لطفا سوال نفرمایید.» این نوشته روی شیشه بسیاری از داروخانهها چند ساعت پس از انتشار خبرها بود. داروخانهداران علت کمبود ماسک را تقاضای بالای مردم اعلام کردهاند و حالا در این بازار داغ، برخی قیمتها را چند برابر کرده و ماسکهای معمولی هزار تا سههزار تومان و ماسکهای فیلتردار بیش از 20هزار تومان به فروش رفتند. همین هم شد تا دادستان قم به متخلفان هشدار برخورد بدهد. در این شرایط، محمدرضا قدیر، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم این اطمینان را به مردم داد که بهزودی 400هزار ماسک در داروخانههای قم توزیع میشود. از آن طرف هم معاون اول رئیس جمهوری، اعلام کرد که کارخانجات تولید ماسک باید سه شیفت تولید داشته باشند. معضل ماسک به تهران هم رسید، گزارش میدانی«شهروند» حکایت از کمیاب شدن ماسک در داروخانههای منطقه 10 تهران دارد. داروخانه شبانهروزی تقاطعهاشمی- رودکی به مراجعهکنندگان میگوید که درباره ماسکهای تنفسی نپرسند، چون فعلا ماسک موجود نیست و مشخص نیست چه زمانی تأمین بشود. در این داروخانه ژلهای بهداشتی شستوشوی دست هم پیدا نمیشود و تنها بطریهای دو لیتری الکل وجود دارد که با قیمت 50هزار تومان فروخته میشود.
در داروخانه شبانهروزی تقاطع امام خمینی(ره) و رودکی اوضاع به مراتب بدتر است. یک صف طولانی برای خرید الکل و ساولن تشکیل شده است. پدهای الکلی هم به سرعت فروخته شده و به مراجعهکنندگان گفته میشود که یکی- دو ساعت بعد برای خرید پدهای الکلی به داروخانه بیایند تا جنس مورد نظر از انبار تأمین شود. پدهای الکلی 100 تایی 15هزار تومان فروخته میشود و در اینجا هم خبری از ماسک نیست.