شهروند| پیشنهاد نبش قبر میترا استاد، اصرار محمدعلی نجفی بر غیرعمد بودن این قتل جنجالی و درخواست مجدد نماینده دادستان مبنی بر اشد مجازات متهم از مواردی است که در آخرین جلسه دادگاه آقای شهردار مطرح شد. محمدعلی نجفی همچنان، تمام آنچه را در حمام خانه همسرش رخ داد، خارج از اراده خود می‌داند و ادعا می‌کند با نیت ترساندن همسرش با اسلحه وارد آنجا شده است. این درحالی است که هفته آینده رئیس دادگاه سرنوشت این پرونده جنجالی را تعیین خواهد کرد.
جلسه با آخرین دفاعیات متهم پرحاشیه و جنجالی این روزها آغاز شد؛ دفاعیاتی که باز هم بر غیرعمد بودن این قتل تأکید داشت: «این حادثه ابهامات و پیچیدگی‌های زیادی دارد که همین‌ها ایجاب می‌کند مطالب با جزئیات کامل مطرح شود تا اصل ماجرا روشن شود. اینکه من و وکلایم اصرار به روشن شدن قضیه داریم به دلیل اهمیت و حساسیت موضوع است. کارشناسان در جلسه قبلی تقریبا بر این نکته اتفاق نظر داشتند که با توجه به محل حادثه و پراکندگی اصابت گلوله، درگیری وجود داشته و اصابت گلوله غیر ارادی و در حالت کشمکش رخ
داده است. به هم ریختگی صحنه حادثه نیز نشان‌دهنده غیرعادی بودن آن اتفاق است. اما در عین حال توضیحات کارشناسان بعضی از مسائل را مبهم
گذاشته است. کارشناسان گفتند در حین کشمکش، مقتول عقب‌عقب رفته و سپس درون وان افتاده و بعد گلوله‌ای شلیک شده است. در صورتی که اگر مقتول ابتدا در وان افتاده و بعد من اسلحه را تا ۵ سانتی‌متری برده‌ام، چرا مستقیم به سینه‌اش شلیک نکردم و گلوله به دست او خورده است. بنابراین این نظریه درست نیست و در اصل زمانی که گلوله آخر شلیک شد، مقتول دستم را رها کرد و بعد داخل وان افتاد.»
مسأله دیگری که نجفی در دفاعیاتش مطرح کرد، موضوع زاویه گلوله و نحوه ورود آن به بدن مقتول بود؛ مسأله‌ای که بسیار سرنوشت‌ساز است و عمد یا شبه‌عمد بودن این قتل را مشخص می‌کند. نجفی در این‌باره گفت: «مشخص است که نقطه ورودی و خروجی گلوله در دست، یکی نیست و نقطه خروج به مچ نزدیک‌تر است. حال آنکه نقطه ورودی گلوله به بدن مقتول نیز در پایین پهلوی سمت راست بود. بنابراین می‌توان دو نتیجه گرفت؛ یا دو گلوله شلیک شده، یکی به دست و دیگری به پهلو یا اگر یک گلوله وجود داشته، همانی است که به دست خورده و بعد تغییر مسیر داده و به سینه کمانه کرده است. مسأله دیگر، تغییر شکل گلوله است. کارشناسان درباره کاسته‌شدن سرعت گلوله در بدن به نحوی که از آن طرف بدن خارج
نشده است، پاسخ دادند که گلوله به جسم سختی برخورد کرده که آن جسم جناق سینه بوده است و تیر به واسطه برخورد با جناق سینه به چنین وضعی دچار شده است. اما در هیچ کجا ذکر نشده که استخوان بالای سینه آسیب دیده است. درحالی که اگر این گلوله به آهن هم می‌خورد حداقل یک خط به آهن می‌انداخت.»
درخواست نبش قبر
در ادامه، قاضی از کاهانی، کارشناس پزشکی قانونی خواست اظهارات خود را بیان کند و درباره مسیر گلوله و تغییر شکل آن در بدن توضیح دهد. کاهانی در این‌باره با پیشنهاد نبش قبر، چنین توضیح داد: «در مورد آسیب‌دیدگی استخوان جناق از یکی از کارشناسان پرسیدم که گفتند با توجه به حجم زیاد خون در بدن نمی‌توانستیم آسیب‌دیدگی جناق را به‌صورت دقیق مشخص کنیم، اما بعید نیست استخوان جناق نیز ترک خورده باشد. بنابراین به نظر من می‌توان نبش قبر کرد و دید آیا آسیبی به استخوان جناق وارد شده است یا خیر. به هر حال، نظر من این است که گلوله به‌صورت غیرمستقیم وارد بدن شده و گلوله به صورت دِفرمه در بدن قرار
گرفته است.»
نجفی مستحق هیچ تخفیفی نیست
بعد از صحبت‌های کارشناسان، گودرزی و عقبایی، وکلای متهم، از موکل خود دفاع کردند و از محضر دادگاه خواستند به سال‌ها خدمت این مرد به نظام جمهوری اسلامی و شخصیت رئوف او نیز توجه شود. در ادامه، اختیاری به‌عنوان نماینده دادستان، بار دیگر برای نجفی خواستار اشد مجازات شد. او به هیأت قضائی گفت:«هیچ حُب و بغضی در مراحل رسیدگی به این پرونده در دادسرا وجود نداشته است. آقای نجفی می‌گوید بالش را برای پنهان کردن اسلحه داخل حمام برده است، در صورتی که می‌توانست سلاح را داخل لباسش پنهان کند. به همین دلیل برای دادسرا محرز است که متهم قصد قبلی برای قتل داشته است. آقای نجفی و وکلای او با ارایه بحث دِفرمه‌شدن گلوله سعی می‌کنند بگویند این تغییر شکل ناشی از برخورد گلوله با دست بوده، اما استخوان کف جناق، استخوان سختی است و دِفرمه شدن گلوله می‌تواند ناشی از آن باشد. تمام رسانه‌های داخلی و خارجی به سوابق آقای نجفی در گذشته اشاره کرده‌اند. آقای وکیل! آیا تضمین می‌دهید که آقای نجفی در صورت در اختیار گرفتن مجدد سلاح، دوباره این اتفاق را رقم نزند؟ من به‌عنوان نماینده دادستان تقاضای اِعمال بند ماده 215 قانون مجازات اسلامی را برای نجفی دارم و موکداً و قویاً برای سه مورد اتهامی آقای نجفی درخواست اِعمال اشد مجازات دارم. معتقدیم آقای نجفی مستحق هیچ‌گونه تخفیفی نیست و جرمی که او انجام داده آثار مخرب اجتماعی و فرهنگی در جامعه داشته است.»
در نهایت این دادگاه نیز پس از گذشت سه ساعت و نیم به پایان رسید. در حاشیه دادگاه، قاضی محمدی کشکولی با بیان اینکه مسأله نبش قبر هیچ ضرورتی ندارد، از صدور حکم تا یک هفته آینده خبر داد.
نحوه شلیک گلوله و قتل غیر عمد میترا استاد
نورالله عزیزمحمدی، وکیل دادگستری با اشاره به برخی ابهامات احتمالی درباره پرونده قتل میترا استاد به «شهروند» گفت: «نخستین موضوعی که باید به آن توجه کرد، حکم صادرشده دادگاه درباره این پرونده است. قتل عمد و قصاص حکمی بود که چند ماه پیش هیأت قضائی رسیدگی‌کننده در دادگاه صادر کرد. اما توافق طرفین پرونده و درنهایت گذشت اولیای دم از قصاص، باعث شد روند پرونده تغییر کند. بعد هم خبر آزادی به قید وثیقه آقای نجفی اعلام شد. البته این آزادی تا زمان برگزاری دادگاه صدور حکم از جنبه عمومی جرم بود. هرچند پس از آن آقای نجفی مجددا بازداشت شد. به نظر من این بازداشت مربوط به همان دو سال محکومیت حبسی است که به دلیل حمل و نگهداری غیر قانونی سلاح از سوی قاضی پرونده صادر شده بود.»
عزیزمحمدی که سال‌ها پرونده‌های جنایی زیادی را در دادگاه کیفری پایتخت قضاوت کرده، از ورود به جزئیات این پرونده خودداری می‌کند: «درحال حاضر نمی‌توان به جزئیات این پرونده پرداخت و آن را از منظر حقوقی نقد و بررسی کرد، چراکه به هرحال در رسیدگی قضائی خلل ایجاد می‌کند.»
این قاضی بازنشسته معتقد است جلسات دو دادگاه اخیر آقای نجفی برای تعیین تکلیف نوع قتل است: «به هر حال باید برای دادگاه مشخص شود قتل مرحوم استاد، عمد یا غیرعمد بوده است.» دیوان‌عالی کشور در بررسی پرونده حکم را نقض کرد. درواقع براساس نظر دیوان‌عالی کشور تحقیقات در پرونده ناقص است و باید نظر کارشناسی درباره نحوه شلیک گلوله‌ها اخذ شود. عزیزمحمدی با اشاره به نقض حکم در دیوان‌عالی می‌گوید: «این موضوع درواقع تعیین‌کننده عمد یا غیر عمد بودن این جنایت است که می‌تواند احکام کاملا متفاوتی را از جنبه عمومی جرم برای آقای نجفی به دنبال داشته باشد.»
تلاش برای اثبات قتل غیرعمد
وقتی در اواخر تابستان امسال، خبر گذشت اولیای دم میترا استاد از قصاص شهردار منتشر شد، بسیاری گمان کردند که کار این پرونده به پایان رسیده است. اما نباید فراموش کرد که هر قتلی جدا از شاکی خصوصی، ماجرای قصاص، دیه و گذشت که همگی آنها در اختیار اولیای دم است، جنبه عمومی هم دارد که همواره قضات با توجه به نوع قتل و البته موارد دیگری چون سابقه متهم احکامی را در این خصوص صادر می‌کنند. این همان نکته‌ای است که حسین‌پور، بازپرس سابق جنایی تهران درخصوص این پرونده به آن اشاره می‌کند: شاید در باور عموم با گذشت خانواده استاد از قصاص نجفی کل ماجرا پایان یافته بود. اما واقعیت این است که عمد یا غیرعمد بودن آن حادثه بسیار مهم و تأثیرگذار است و حاضر بودن یا نبودن اولیای دم در روند رسیدگی قضائی به این بخش از جرم تأثیری ندارد.» قتل غیرعمد همان موضوعی است که حمیدگودرزی، وکیل مدافع نجفی در جلسات دادگاه سعی داشت به نوعی آن را مطرح کند. او حتی در دادگاه به زاویه ورود گلوله و نحوه اصابت آن به پیکر میترا استاد هم پرداخت. اما رأی قاضی چیز دیگری بود.
اما در دو جلسه آخر دادگاه همین مسأله کلی اهمیت پیدا کرد. درواقع تلاش وکیل مدافع نجفی برای اثبات غیرعمد بودن قتل است. موضوعی که به گفته حسین‌پور می‌تواند بسیار مهم باشد:«از منظر حقوقی تفاوت زیادی بین قتل عمد و غیرعمد وجود دارد. این تفاوت حتی در مجازات صادر شده از سوی قاضی هم وجود دارد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد قتل عمد به‌عنوان یک سابقه سنگین کیفری در پرونده افراد ثبت می‌شود. درحالی‌که قتل غیرعمد چنین شرایطی ندارد.»