محمد باقرزاده روزنامهنگار اجتماعی
«من پس از عمری روزنامهنگاری به این نتیجه رسیدهام که در کشورهایی مانند ایران روزنامهنگار دو بار باید زندگی کند و بار اول نه، بلکه بار دوم به روزنامهنگاری روی آورد. برای اینکه در کشور ما علوم بهویژه درسهای تاریخ بهدرستی به دانشجویان و دانشآموزان منتقل نمیشود و جوانها معمولا از تاریخ و گذشته و بیش از آن از زیر و بم زمانه و نقشهای عجیب روزگار بیاطلاع هستند و کسی که از تاریخ بیاطلاع است، نمیتواند داوری درستی درباره وقایع روز داشته باشد و اگر همهچیز را کج و معوج نبیند، بیتردید آرمانگرایانه خواهد دید و درباره حال و آینده درست نخواهد اندیشید»؛ این ایده یکی از یادداشتهای «سیروس علینژاد» را من به شیوهای کاریکاتورگونه زیستهام، یعنی حالا که امکان دوباره زندگیکردن وجود ندارد، همین زندگی را دو بخش کردم و بخش اول را به هرچیزی غیر از خبرنگاری اختصاص دادم. کاریکاتورگونه، چون بخش اول ربطی به پیشنیازهای زندگی خبرنگاری ندارد و به سختی میتوان کوچکترین ارتباطی بین مهندسی مکانیک و روزنامهنگاری پیدا کرد. حالا که بحث به اینجا رسیده و روز خبرنگار هم هست و از من هم دیگر سنی گذشته است، اجازه دهید خاطرهای هم تعریف کنم: «همین پارسال برای کار خبری به زاهدان سفر کردم و بعد از مدتها سری به دانشگاه محل تحصیلم زدم. استاد پایاننامهام در همان اتاق کوچکش نشسته بود و دانشجویی هم دقیقا روی همان صندلیای که من دوسال آزگار را نشسته و یادداشت میکردم، نشسته بود.
خلاصه اینکه بعد از تعارفات همیشگی، استادم با همین روحیه استادی پرسید که حتما آن درسی که اینجا خواندی به کارت هم کمک میکند و چنین و چنان و من هم نه گذاشتم و نه برداشتم و گفتم هیچ ارتباطی ندارد و کمکی نمیکند، بلکه تاثیر منفی هم دارد. گفتم پیر شدم، ولی حالا که به این جواب نگاه میکنم، انگار هنوز اثری از جوانی هم هست!»
سرتان را درد نیاورم، ولی یکی از پرسشهای همیشگیام در این حرفه، این است که آیا در دوره یکهتازی شبکههای اجتماعی هنوز هم کار خبرنگار و روزنامهنگار میتواند تاثیرگذار باشد؟ اگرچه پاسخ شخصیام سالبهسال و حتی ماهبهماه تغییر میکند، اما خلاصهاش این است که بله ولی به پیششرطها و توضیحات. هنوز که هنوز است خبرنگاران و روزنامهنگاران افراد ناشناسی را بزرگ میکنند، به صدر اخبار مینشانند و تحولی در زندگیشان ایجاد میکنند و ممکن است بزرگانی را هم به خاک بنشانند و این قدرت، حساسیت این حرفه را مدام هشدار میدهد. یکی دیگر از موارد تاثیرگذاری به نظرم تاثیر پیشینی است؛ یعنی مسئولان و افراد تصیمیمگیری، کار یا تصمیم نادرستی و حتی گاهی درست را انجام نمیدهند، چون از پیش با واکنش خبرنگاران آگاهند و همین، یکی دیگر از جنبههای تاثیرگذاری است. علاوهبراین احتمالا در زندگی خاطرات هر خبرنگاری، اثری از تاثیر گزارشها و نوشتههایش وجود دارد؛ تاثیری که اگرچه از طرف مردم و مسئولان به فراموشی سپرده شود، اما به راحتی از ذهن خبرنگار پاک نخواهد شد.