فاطمه صفری- شهروند| دلار این روزها بی‌توجه به رویدادهای سیاسی، در کانال 12 و 13هزار تومان رفت و برگشت می‌کند و آینده بازار را برای بسیاری از صاحبان ارز مبهم کرده است. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که حالا برخی بانک‌ها سود سپرده‌های ارزی خود را کاهش داده و برخی دیگر سپرده‌گیری ارزی را متوقف کرده‌اند.
بیشترین سود سپرده‌های ارزی درحال حاضر حدود 4درصد است. این درحالی است که بانک‌ها تا پیش از این سودهای 5.5 و 6درصد را نیز به سپرده‌های ارزی اختصاص داده بودند. بانکی‌ها می‌گویند مردم تمایلی ندارند دلارهایشان را به بانک‌ها بیاورند. آنها می‌گویند وقتی سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که بانک مرکزی اسامی خریداران سکه را به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده، بسیاری از صاحبان سپرده‌های ارزی برای پس گرفتن پول و بستن حساب‌هایشان به بانک‌ها مراجعه کردند.
این در شرایطی است که‌سال گذشته و همزمان با التهاب بازار ارز، بانک مرکزی اعلام کرد مردم دلارهای خود را به بانک‌ها ببرند و سپرده کنند و در عوض بانک مرکزی تضمین می‌دهد که هر زمان مشتریان اراده کنند دلارهای آنها را به صورت اسکناس برگرداند. برآوردهای مدیران اقتصادی حاکی از آن بود که چیزی حدود 25 تا 30میلیارد دلار، ارز خانگی در دست مردم است و بانک مرکزی به دنبال آن بود که بخشی از این رقم هنگفت را جذب کند.
مردم دلارهایشان را به بانک‌ها نیاوردند
مردم همچنان تمایل خاصی ندارند که دلارهایشان را به بانک بیاورند. این جمله را بسیاری از متصدیان شعب بانکی به «شهروند» می‌گویند و توضیح می‌دهند که نه سود سپرده‌های ارزی برای مردم جذاب است و نه مشتریان اطمینانی به این روش دارند.
کارمند یکی از شعب بانک ملی به «شهروند» می‌گوید سپرده‌گذاران می‌ترسند با التهاب بازار دلار، سازمان امور مالیاتی به سراغشان بیاید و اتفاقی مشابه خریداران سکه برای آنها رخ بدهد.
این نکته را بسیاری از متصدیان اموربانکی تأیید می‌کنند و می‌گویند تا سال گذشته سود بسیاری از سپرده‌های ارزی به صورت ریالی پرداخت می‌شد که این باعث شده بود مشتریان زیادی از سپرده‌گذاری ارزهایشان در بانک‌ها متضرر شوند. به همین دلیل بانک مرکزی دستور داد که بانک‌ها سود سپرده‌های ارزی را به صورت ارز بدهند و نه ریال. علاوه بر این بانک مرکزی تضمین کرد که در صورت بستن حساب مشتریان، دارایی ارزی آنها را نه به صورت حواله بلکه به صورت اسکناس پرداخت کند.
با این حال هیچ‌کدام از این مشوق‌ها باعث نشد که مردم برای انتقال دلارهای خانگی‌شان به بانک‌ها رغبتی نشان بدهند.
یکی از متصدیان امور بانکی بانک پاسارگاد به «شهروند» می‌گوید در برهه‌ای از تنش‌های بازار ارز در فضای مجازی شایعه شد که حساب‌های دلاری مسدود شده و چون ذخایر دلاری بانک مرکزی پایین است، بانک‌ها حاضر نمی‌شوند سپرده‌های ارزی مشتریان را برگردانند.
این درحالی است که تمام این ادعاها شایعه‌ای بیشتر نبود، ولی این شایعات روی افتتاح سپرده‌های ارزی بی‌تأثیر نیست.
حساب قرض الحسنه دلاری باز کنید!
مجموع این اتفاقات باعث شد که سپرده‌گذاری ارزی نه برای مردم جذابیت آن چنانی داشته باشد و نه برای بانک‌ها. حالا در این شرایط برخی بانک‌ها به مشتریان اعلام می‌کنند که سپرده‌های ارزی ندارند و بسیاری از شعب ارزی بانک سامان هم به «شهروند» می‌گویند که حساب ارزی باز نمی‌کنند. بقیه بانک‌ها نیز سود سپرده‌های ارزی خود را کاهش داده‌اند.
در تماس با یکی از شعب ارزی بانک پارسیان، شرایط و چگونگی سپرده‌گذاری را از مسئول شعبه میپرسم و متوجه می‌شوم که سود سالانه این بانک برای سپرده‌های ارزی 4درصد برای دلار و 4.5درصد برای یورو است. البته برای افتتاح حساب باید حداقل هزار و 100 دلار داشته باشید تا بتوانید در این بانک ارز‌های خود را سپرده کنید. کارمندان بانک پارسیان یک شرط دیگر برای گشایش حساب ارزی دارند و آن این است که یک حساب قرض الحسنه دلاری باز کنید و 100 دلار در آن حساب سپرده کنید. البته آنها به این 100 دلار هیچ سودی نمی‌دهند و سود ارزی تنها به آن حساب حداقل هزار دلاری‌تان تعلق می‌گیرد.
بانک ملت کمترین سودهای ممکن را به حساب‌های ارزی پرداخت می‌کند و البته کارمند یکی از شعب این بانک به «شهروند» توضیح می‌دهد که این بانک از پارسال سود حساب‌های ارزی خود را تغییر نداده است.
بانک ملت برای سپرده‌های ارزی خود سودهای متفاوتی در نظر گرفته است، به‌طوری که برای سپرده‌های 3ماهه یک درصد، 6ماهه 1.5درصد، 9ماهه 2درصد و سپرده‌های یک ساله 2.5درصد سود در نظر گرفته شده است.
بانک صادرات چیزی حدود نیم‌درصد سود سپرده‌های بلند مدت ارزی خود را کاهش داده و سود سپرده‌های کوتاه مدت را یک‌درصد پایین‌تر آورده است. برای سپرده‌گذاری در این بانک به صورت کوتاه مدت یک‌درصد و برای سپرده‌گذاری‌های بلند مدت 4درصد سود در نظر گرفته شده است. البته باید در نظر داشت که برای افتتاح حساب ارزی در این بانک ابتدا باید یک حساب کوتاه مدت به ارزش 200 دلار و یک حساب بلندمدت برای سپرده‌گذاری با ارزش هزار دلار باز کنید.
خوب است بدانید که حساب کوتاه مدت بانک صادرات برخلاف بانک پارسیان هم سود جداگانه می‌گیرد.
با این حال متصدیان شعب ارزی این بانک‌ها در واکنش به کاهش سود سپرده‌های ارزی به «شهروند» می‌گویند مشتریان این نوع حساب‌ها کمتر به دنبال سودهای بانکی هستند و بیشتر می‌خواهند ارزش پول خود را حفظ کنند.
سپرده‌گذاری ریالی به صرفه‌تر است یا ارزی؟
در شرایطی که بانک‌ها سود ریالی را گاهی تا بیش از 20درصد در نظر گرفته‌اند، سود 4درصدی دلاری ممکن است برای خیلی‌ها جذاب نباشد. به این ترتیب اگر فرض کنیم شما هزار دلار سپرده گذاری ارزی کرده‌اید، درواقع با رقم 4درصد معادل 40دلار سود به دست می‌آورید که این عدد با دلار 13 هزار تومانی حدود 520هزار تومان می‌شود.
حالا اگر فرض کنیم هزار دلار معادل 13میلیون تومان در بانک سپرده کنید و سود 20درصد بگیرید در واقع طی یک سال رقمی معادل 2میلیون و 600هزار تومان می‌شود و این رقم یعنی با سپرده‌گذاری ریالی پولتان می‌توانید نزدیک به 5برابر سود دلاری آن به دست آورید.
با این حال آیا منطقی است که دلارهایمان را
بفروشیم و سپرده‌گذاری ریالی کنیم؟
بهاءالدین‌هاشمی، کارشناس بانکی در پاسخ به این سوال به «شهروند» می‌گوید: «سپرده‌گذاری ارزی برای منافع سپرده‌گذار بهتر است، زیرا دلار و یورو از نرخ تورم پایین یا ثابت برخوردارند در صورتی که ریال نرخ تورمی بالایی دارد و دچار نوسان است. اگر چه ممکن است فکر کنید دریافت سود 20درصد ریالی بهتر از سود 4درصدی ارزی است. اما این طور نیست، زمانی‌که سپرده‌گذاری ارزی داشته باشیم، ارزش پولی سپرده‌مان حفظ می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «در جای جای دنیا هم چنین رویه‌ای وجود دارد. کشور‌هایی که ارز محلی دارند برای سپرده‌گذاری از ارز‌های مستحکم استفاده می‌کنند تا درصورت سپرده‌گذاری متضرر نشوند.»