تاریخ مشروطه مشحون از اتفاقات و شخصیتهایی است که به نظر میرسد با گذشت بیش از 115سال از آغاز این جنبش، هنوز نمیتوان در برابر آنها موضعی روشن اتخاذ کرد. یکی از این شخصیتها یپرمخان ارمنی است که براساس مکتوبات به جا مانده از تاریخ مشروطه کارنامهاش مملو از شجاعتها و شناعتهاست! یپرمخان که ازجمله انقلابیون و رهبران سرشناس جنبش مشروطه به شمار میرود از ارامنه شهر گنجه بود که در جریان انقلاب مشروطه، فرماندهی فوج مجاهدان ارمنی و قفقازی را برعهده داشت و در جریان فتح تهران همراه با سپهدار تنکابنی از رشت عازم پایتخت شد. یپرمخان پس از فتح تهران وظیفه حفظ امنیت شهر را برعهده گرفت و به گواه تاریخ خیلی خوب از پس این کار برآمد، اما از سویی اتهاماتی چون صدور حکم اعدام شیخ فضلالله نوری، برخورد خشن با ضد انقلابیون و دست داشتن در ماجرای خلع سلاح خونین ستارخان به او نسبت داده میشود. 107سال پیش در چنین روزی، برابر 29 اردیبهشت 1291 خورشیدی، یپرم خان در نبرد با سپاه سالارالدوله (پسر مظفرالدین شاه) کشته شد.