پریسا اسلام زاده| سوپرمارکت پشت سوپرمارکت در کوچه و خیابان‌های ایران رشد می‌کند و حالا نوع اینترنتی آنها پدیده تازه بازار ایران هستند. سوپرمارکت‌هایی که تنها عکس تزیینی از کالاهای مختلف منتشر می‌کنند و شما بدون آن‌که طعم و مزه و حتی تاریخ تولید و انقضا را بدانید، ناچار به خرید آنلاین هستید. البته به جز فروش آنلاین، برخی مارکت‌های ایرانی مدل دیگری از خرید آنلاین را عرضه کرده‌اند که براساس آن می‌توانید به نزدیک‌ترین سوپرمارکت محلهتان، اینترنتی سفارش بدهید.
حالا سوپرمارکت‌های آنلاین ایرانی درحالی یکی پس از دیگری در فضای مجازی تأسیس می‌شوند که پیش از این سوپرمارکت‌ها با رشد قارچ گونه و عجیب و غریب‌شان در خیابان‌های شهر، صدای همدیگر را هم درآورده بودند. جالب است بدانید اتحادیه سوپرمارکت‌داران تهران اعلام کرده است از آن همه سوپرمارکتی که در کوچه به کوچه پایتخت می‌بینید تنها 500 تا مجوز دارند.
به این ماجرا چیزی حدود 2500 شعبه و حدود 70 برند فروشگاه زنجیره‌ای را هم اضافه کنید. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که سوپرمارکت‌های جهان وضعیتی متفاوت از آشفته بازار آنها در ایران تجربه می‌کنند.
سرنوشت آژانس‌ها در انتظار بقالی‌ها؟
این‌که هر روز سبک زندگی با پیشرفت‌های تکنولوژی تغییر می‌کند، واقعیتی ملموس برای همه ما است. آمدن اپلیکیشن‌های جدید و کاربردی که می‌توانند به تمام نیازهای روزمره ما پاسخ دهند، هم سبک زندگی ما را تغییر داده، هم باعث شده رفع این نیازها راحت‌تر انجام شود. هرچند که این اپلیکیشنها با ورود به زندگی ما بازار کار و کاسبی‌های سنتی را کساد کردند. همان طور که با روی کار آمدن اسنپ و تپسی دیگر کسی سراغ آژانس‌ها و تاکسی تلفنی‌ها در اکثر شهرها نمی‌رود، حالا هم نوبت به سوپرمارکت‌های آنلاین و اینترنتی رسیده که با باز شدن پایشان به تلفن‌های همراه، تهدید بزرگی برای سوپرمارکت‌های شهری باشند. سوپرمارکت‌های اینترنتی ممکن است این ذهنیت را ایجاد کنند که آیا آنها تهدیدهایی علیه بقالی‌های محله و سوپرمارکت‌های کوچه و خیابان‌مان هستند؟ سوپرمارکت‌هایی که می‌توانند بدون معطل ماندن در ترافیک سنگین روزانه، آلودگی‌های صوتی و کمبود وقت خریدهای روزمره را به دست مشتریان‌شان برسانند.
سوپرمارکت آنلاین در ایران جا نیفتاده است
سوپر مارکت اینترنتی اُکالا، هایپرکا، اسنپ مارکت، تزول مارکت که درواقع یک سوپرمارکت آنلاین تبریزی با شعب مختلف در ایران است، ازجمله سوپرمارکت‌های آنلاین معروف هستند.
یک فروشنده سوپرمارکت‌های آنلاین به «شهروند» می‌گوید هنوز خرید از سوپرمارکت‌های آنلاین بین مردم جا نیفتاده است. هرچند برندهای بزرگ فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم سوپرمارکت‌های آنلاین راه انداخته‌اند، اما واقعیت این است که کار خیلی برخلاف تصورشان نگرفته است.
یکی از راه‌هایی که اغلب سوپرمارکت‌های آنلاین برای جذب مشتری انجام می‌دهند این است که حداقل خرید برای مشتریان خود درنظر می‌گیرند تا اگر به آن حداقل مورد نظر برسند، ارسال‌های رایگان داشته باشند. مثلا بعضی از این سوپرمارکت‌ها برای حداقل خرید 30هزار تومان و برخی برای حداقل خرید 50هزار تومان ارسال رایگان دارند. برخی از آنها در طول هفته کالاهای تخفیف‌دار می‌فروشند و برخی به‌طور 24 ساعته فعال هستند و خدمات دارند. در واقع هرکدام از این فروشگاه‌ها روشی مخصوص به خود را در نظر گرفته‌اند تا بتوانند مشتری جذب کنند و در این عرصه رقابت سرسختانهای با هم دارند.
برخی مشتریان سوپرمارکت‌های آنلاین در کامنت‌هایی که گذاشته‌اند، نوشته‌اند که پیش آمده است که اجناس تاریخ مصرف گذشته را از برخی فروشگاه‌های آنلاین گرفته‌اند، برخی دیگر هم به پیک‌های پولی این فروشگاه‌ها انتقاد کرده و برخی نوشته‌اند وقتی می‌شود کالایی را ظرف یک ربع تا 20 دقیقه از سوپرمارکت محله‌مان بخریم، چرا باید 45 دقیقه تا یک ساعت و بلکه بیشتر منتظر گرفتن سفارشهایمان از سوپرمارکت‌های آنلاین باشیم؟
در این میان سوپرمارکت‌های آنلاین برای این‌که مشتریان بیشتری جذب و آنها را وادار کنند به جای خرید از سوپر سر کوچه، به صورت اینترنتی کالاهای مورد نظرشان را سفارش دهند، همیشه تخفیفات ویژه‌ای هم در نظر می‌گیرند، تا مشتریان خود را برای خرید اینترنتی قانع کنند. آنها در تلاش هستند که زمان ارسال سفارش به مشتری چندان هم طولانی نشود و در مجموع رضایت آنها جلب شود.
در واقع تنوع کالا در سوپرمارکت‌های آنلاین بیشتر است و آنها برخلاف سوپرمارکت‌های محله تخفیف‌های بیشتری به مشتریان می‌دهند. البته سوپرمارکت‌داران سنتی هم این موضوع را تایید می‌کنند و می‌گویند به دلیل فضای کوچک نمی‌توانند کالاهای زیادی بیاورند و تخفیف‌های زیاد برای فروشگاه‌های بزرگتر به‌صرفه است. نکته دیگری که سوپرمارکت‌های آنلاین را متمایز می‌کند این است که برخی از این فروشگاه‌ها 24 ساعته فعال هستند.
فقط 500 سوپرمارکت تهران مجاز هستند
با این حال بازار اشباع سوپرمارکت‌ها موجب شده آنها دل خوشی از این وضع نداشته باشند. حالا سوپرمارکت‌ها در خیلی از خیابان‌ها و محله‌های تهران به صورت قارچ‌گونه رشد کرده‌اند. در هر محله و خیابان تهران ده‌ها سوپرمارکت وجود دارد، اما اتحادیه سوپرمارکت‌داران اعلام کرده است که فقط حدود 500سوپرمارکت پایتخت مجوز دارند و بقیه بدون مجوز کار می‌کنند.
سعید درخشانی، رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران به ایسنا می‌گوید حداقل فضایی که برای احداث سوپرمارکت مورد نیاز است، 70 متر است، اما در تهران در هر خیابانی که می‌بینید، 10مکان با عنوان سوپرمارکت مشغول فعالیت است که مجوز ندارند و مساحت آنها بسیار کمتر از 70 متر است.
او توضیح داده که برخورد با غیرمجازها تقریبا غیرممکن است و نه اتحادیه و نه اتاق اصناف با توجه به شمار بالای غیرمجازها توان برخورد با آنها را ندارد.
سوپرمارکت بدون فروشنده در آمازون
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که در خارج از ایران فروش اقلام سوپرمارکتی بیشتر در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ انجام می‌شود و سوپرمارکت‌های محلی اجناسی را می‌آورند که نیازهای فوریتر به آنها وجود دارد. مثلا در سوپرمارکت‌های محلی کمتر مربا و کیک وسایر کالاهای غیر ضروری فروخته می‌شود. البته کارشناسان اقتصادی هم می‌گویند خرید از فروشگاه‌های بزرگتر و زنجیره‌ای به نفع مشتریان است، زیرا آنها با حجم فعالیت‌شان اقتصادی‌تر هستند و علت تخفیف‌های بزرگ‌شان همین موضوع است. جالب است بدانید فروش کاملا اینترنتی کالاهای سوپرمارکتی در سایر کشورهای دنیا هم چندان رایج نیست. براساس اعلام اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای ایران درحال حاضر در کشورهای جهان تنها بین 2.5 تا 5درصد اقلام سوپرمارکتی به صورت آنلاین فروخته می‌شود. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که سوپرمارکت‌های جهان پدیده‌ای فراتر از سوپرمارکت‌های آنلاین آن هم به صورتی که در ایران است، تجربه می‌کنند. حالا چند وقتی است که آمازون سوپرمارکت بدون فروشنده راه انداخته است و شما با تماس گوشی‌تان با درگاه‌های ویژه‌ای اجازه ورود می‌گیرید. اجازه ورود تنها به مشتریانی داده می‌شود که حساب اعتباری کافی دارند و خریدها از دوربین‌ها رصد و فاکتور آن بعدا از حساب اعتباری مشتریان کسر می‌شود.
درباره فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم خوب است بدانید از بین 250برند اول جهان بیشتر از 65 درصد آنها شعبه‌های بین‌المللی دارند و تنها در کشور مادر منحصر نشده‌اند و چیزی حدود یک‌چهارم درآمد آنها از فروش‌های خارج از مرزشان به دست می‌آید.