پریسا اسلام زاده- شهروند| هر خانواده سیل‌زده ایرانی، برای بازگشت شرایط عادی دست‌کم رقمی نزدیک به 100 میلیون تومان نیاز دارد که با کمی اغماض وام‌های پرداخت شده به سیل زدگان می‌تواند جوابگوی نیاز اولیه آنها باشد. البته منظور از بازگشت به زندگی عادی تنها به مفهوم بازسازی خانه‌های تخریب شده و خرید حداقل لوازم خانگی است و در این گزارش از سرمایه‌های به باد رفته مشاغل و سایر آسیب‌های اقتصادی صرفه نظر کرده‌ایم.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که حداکثر وام‌های در نظر گرفته شده برای بازسازی خانه‌های سیل‌زده و خرید لوازم خانگی حدود 85میلیون تومان است که البته به شرط گزارش کارشناسان از میزان خسارت پرداخت می‌شود.
وام‌هایی که به سیل‌زدگان می‌دهند
چقدر است؟
آخرین گزارش‌های منتشر شده، نشان می‌دهد که در سیلاب‌های مهیب بهاری چیزی حدود 153هزار خانه تخریب شده و خانواده‌های زیادی در شرایط اسکان موقت به سر می‌برند. این موضوع در حالی رخ داده که سازمان مدیریت بحران اعلام کرده که اگر خانه‌ها تعمیری باشد، مبلغی به‌عنوان تسهیلات ارزان‌قیمت و مبلغی بلاعوض پرداخت می‌شود و اگر خانه‌ها نیاز به بازسازی داشته باشند، تسهیلات بیشتر پرداخت خواهد شد. طبق اعلام این سازمان برای خانه‌های شهری حدود ۵۰میلیون تومان وام ارزان و با سود کم و ۱۷ تا ۱۸میلیون نیز تسهیلات بلاعوض پرداخت خواهد شد. این در حالی است که برای واحدهای روستایی که صد‌درصد تخریب شدند ۳۵میلیون تومان تسهیلات به همراه سقف ۱۵میلیون تومان تسهیلات معیشتی (خرید لوازم زندگی) تعلق می‌گیرد.
علاوه بر اینها قرار شده برای احیای مزارع و باغ‌ها هم به ازای هر هکتار 5میلیون تومان، برای احیای هر سالن مرغداری 20میلیون تومان و برای بازسازی هر واحد آبزی پروری هم 20میلیون تومان تسهیلات با سود بسیار پایین تعلق خواهد گرفت.
هزینه بازسازی خانه سیل‌زدگان چقدر است؟
قیمت هر متر مربع ساختوساز در ایران به حدود 2میلیون تومان رسیده است. فعالان صنعت ساختوساز به «شهروند» می‌گویند که با توجه به رشد قیمت مصالح ساختمانی که گاهی تا 3 برابر‌سال گذشته می‌رسد و همین‌طور افزایش دستمزد کارگران ساختمانی، برای ساختوساز یک متر مسکونی حداقل باید متری 2میلیون تومان هزینه کرد. بنابراین اگر میانگین مساحت یک خانه سیل‌زده را حدود 100 مترمربع در نظر بگیریم حداقل هزینه ساختوساز یک واحد کاملا تخریب شده 200میلیون تومان است. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که اخبار منتشر شده حاکی از آن است که سقف پرداخت وام بازسازی مسکن به سیل‌زده‌ها حدود 70میلیون تومان است.
ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوهسازان مسکن درباره این‌که آیا وام‌هایی که قرار است به سیل‌زدگان داده شود، می‌تواند کفاف بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده در سیل را بدهد یا نه به «شهروند» می‌گوید: «همه چیز بستگی به این دارد که هر خانه چقدر آسیب دیده است. این‌که بیایند و بگویند به هر خانه آسیب‌دیده فلان قدر وام پرداخت می‌شود، چندان منطقی نیست. چون میزان آسیبی که هر خانه‌ای در سیل دیده یکسان نیست. ضمن این‌که مساحت هر خانه هم با بغل دستی آن متفاوت است. پس نمی‌توانیم قطعا بگوییم که بازسازی هر خانه چقدر هزینه دارد. با این حال اگر تصور کنیم که یک خانه 50 متری به طور کامل ویران شده، قطعا نمی‌توان با 50میلیون تومان آن را از اول ساخت. اما اگر خانه‌ای تا حدودی آسیب دیده باشد می‌توان با برنامه‌ای منظم و با اسکلت‌های از پیش ساخته شده با هزینه‌ای حدود 50 و 60میلیون آن را بازسازی کرد.»
دردسر بیشتر روستاییان
برای بازسازی خانه‌های‌شان
جالب است که وام‌های در نظر گرفته شده برای بازسازی خانه‌های روستایی کمتر از خانه‌های شهری است. این درحالی است که هزینه ساختوساز در تمام نقاط ایران رقم تقریبا یکسانی است و تنها قیمت زمین است که هزینه نهایی را متفاوت می‌کند. ایرج رهبر در این زمینه به «شهروند» می‌گوید: «حتی خانه‌های روستایی را هم نمی‌توان با هزینه‌ای در حدود 20میلیون بازسازی کرد. البته اگر روستاییان بخواهند خانه‌های‌شان را با همان کاهگل و آجر بازسازی کنند رقمی که برایشان درنظر گرفته شده رقم مناسبی است، اما برای تعمیر خانه‌های آنها هم باید طرح‌های کارشناسی و مصالح مقاوم درنظر گرفته شود وگرنه باز هم‌چنین اتفاقات تلخی رخ می‌دهد.»
رئیس انجمن انبوهسازان درباره این‌که باید چه بودجه‌ای برای تعمیر خانه‌های شهری و روستایی در نظر گرفته شود، ادامه می‌دهد: «مسئولان خودشان بهتر می‌دانند که قیمت مصالح هر روز رو به افزایش است و خود این موضوع هم یکی از دلایل افزایش قیمت مسکن است. پس فردی که خانه‌اش در سیل به طور کامل آسیب دیده و ویران شده است، نمی‌تواند با 50میلیون تومان دوباره برای خودش خانه بسازد و دولت علاوه بر وام‌هایی که قرار است به سیل‌زدگان بدهد، باید مصالح مهمی مثل فولاد، سیمان و بتن‌های قوی را با قیمت‌های ارزان در اختیار آنها قرار دهد تا دوباره بتوانند سرپناه مناسبی برای خودشان بسازند.»
درباره منطقه محل سکونت‌تان مشاوره بگیرید
رئیس کانون انبوهسازان مسکن به سیل‌زدگان توصیه می‌کند که قبل از بازسازی خانه‌های‌شان درباره امنیت مکان منزل مسکونی‌شان نظر کارشناسان را بپرسند و دیگر به ساختوساز در مسیر سیلاب اصرار نداشته باشند. او به «شهروند» می‌گوید: «سیل‌زدگان حتما درباره محل ساختوساز خانه‌های‌شان مشاوره‌های تخصصی بگیرند و اگر لازم است که خانه‌ها در ارتفاعات بلندتری ساخته شوند یا این‌که دیگر در آن منطقه هیچ خانه مسکونی ساخته نشود، این اتفاق باید بیفتد.»
او ادامه می‌دهد: «لزومی ندارد که افراد سیل‌زده دوباره در همان مناطق ساکن شوند؛ چون اگر آن مناطق امن بودند که چنین اتفاقی رخ نمی‌داد. حتی اگر لازم باشد که لایروبی رودخانه‌ها انجام شود، این کار باید قبل از بازسازی و تعمیرات خانه‌ها اتفاق بیفتد. اتفاقات رخ‌داده در سیل نشان می‌دهد که هم مردم و هم مسئولان از ساختوساز در حریم‌های خطرناک غافل بوده‌اند. متاسفانه خود مردم هم به هشدارها و خطرناک‌بودن منطقه توجه نکرده‌اند و احتمالا با زور و پارتی‌بازی جواز ساختوساز گرفته‌اند که آخر سر هم خودشان ضرر کردند.»
سیل‌زدگان برای خرید اقلام اولیه
چقدر باید هزینه کنند؟
اگر بخواهیم ارزان ترین و حداقل ترین لوازم خانگی را برای یک خانواده سیل زده در نظر بگیریم دست کم به چیزی حدود 5 تا 5.5 میلیون تومان مورد نیاز است.
در حال حاضر ارزان ترین تلویزیون های موجود در بازار ایران یک میلیون و 600 تا یک میلیون و 700 هزار تومان قیمت دارند. بهای یک دستگاه تلویزیون ایرانی ایکس ویژن 24 اینچ یک میلیون و 600 هزار تومان است.
ارزان ترین یخچال های موجود در بازار ایران هم یخچال های هتلی کوچک و البته از نوع ایرانی هستند. در حال حاضر یک یخچال هتلی 5 فوت امرسان یک میلیون و 300 هزار تومان قیمت دارد و ارزان ترین اجاق گازهای سه شعله ایرانی در بازار ایران حدود 600 هزار تومان قیمت دارد.
برای پوشش کف خانه هم اگر بخواهیم
3 قطعه موکت 9 مترمربع در نظر بگیریم، ارزان ترین موکت ها 60 تا 70 هزار تومان قیمت دارند که هزینه سه قطعه آن حدود 200 هزار تومان می شود. برای سرویس خواب هم اگر بخواهیم 4 بالش و 4 پتوی گلبافت ایرانی در نظر بگیریم حداقل باید حدود 600 هزار تومان هزینه کنیم. برای ظروف پخت و پز و غذاخوری هم حداقل مبلغی که باید برای یک خانواده 4 نفره در نظر بگیریم رقمی حدود 700 هزار تومان برای یک دست ظرف غذاخوری ملامین ایرانی، یک دست لیوان و قاشق و چنگال و چند قابلمه است.
به این ترتیب حداقل بین 5 تا 5.5 میلیون تومان نیاز است که ضروری ترین لوازم زندگی یک خانواده سیل زده با حداقل هزینه تامین شود. اگر بخواهیم به این ارقام وسایل دیگری مانند فرش، فریزر یا لباسشویی را با حداقل قیمت اضافه کنیم، هزینه مورد نیاز به 11 تا 15 میلیون تومان می رسد.