بیست روز گذشت از زمانی که سیل گریبان مازندران و بعد از آن گلستان را گرفت. آققلا و گمیشان در آب غرق شدند و بعد از آن هم سیل شیراز، لرستان و خوزستان رخ نشان داد. در این میان اما فارغ از قدرت طبیعت و توانش برای ویرانی در کسری از ثانیه، آنچه در تحلیلها و گفتار کارشناسان بیش از هر چیزی وجود دارد، تخطی طی سالیان گذشته و عدم رسیدگی به مواردی بود که میتواند عامل گسترش و افزایش سیل باشد. یک نمونهاش اظهارنظر اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور بود که به برخی از علتهای وقوع سیل در گلستان اشاره کرد و گفت: «پر شدن سدهای «گلستان» و «وشمگیر»، لایروبی نکردن مصب رودخانهها و محدود بودن خروجی آب به سمت دریا ازجمله علتهای وقوع سیل در مناطق مسکونی است.» پس از آن هم رویداد۲۴ در گزارشی خطای انسانی را در این خصوص پررنگ دانست و نوشت «هر سد گنجایش خاصی دارد، طی سالهای گذشته به دلیل خشکسالی و کاهش بارش باران در استان گلستان، چند متری داخل این دو سد را گلولای پر کرده بود، اما در همه این سالها مسئولان نگهداری از سدها اقدامی برای لایروبی آنها نکردهاند. بخش قابل توجهی از گنجایش سدها به واسطه این گلولای پر شده و هنگامی که بهناگاه باران ممتد باریدن گرفته است، ظرفیت این سدها با وجود وضع لایروبی نشده، سریعا پر شده و منجر به سرریز شدن سدها و در نتیجه وقوع سیل شده است.» پس از این گزارشها و در پنجم فروردین شهرام کوسهغراوی، نماینده مردم شرق گلستان در مجلس گفت: «کسانی که در حادثه سیل گلستان اهمالکاری و کوتاهی کردند، حتما باید خطاهای آنها بررسی و با آنها برخورد شود.»
اما نمونه دیگر دستکاری انسان و تاثیرش بر میزان افزایش سیل در شیراز و ویرانی عظیم و کشتههای فراوانی بود که در دروازه قرآن به جا گذاشت. روز گذشته کارگروه بررسی عوامل وقوع این رویداد، عوامل اصلی بروز سیل در دروازه قرآن شیراز را اعلام کرد. مواردی که بیش از هرچیز تاثیر عوامل انسانی در آن وجود داشت. ازجمله این موارد میتوان به تغییر در محیط طبیعی حوضه آبریز (تغییر در پوشش گیاهی، شیب زیاد حوضه آبریز و ساختوسازهای متعدد در مسیر)، وجود نخالههای ساختمانی در مقاطع مختلف مسیرهای اصلی و فرعی منتهی به دروازه قرآن و کمشدن مقطع ورودی کانال به دلیل گرفتگی دریچه زبالهگیر نصبشده در ورودی آن اشاره کرد. مواردی که در این گزارش عنوان شده و البته این موارد در مورد سیل لرستان و خوزستان هم قابل بررسی است.
همین موارد عاملی شد تا روز گذشته ابراهیم رئیسی، رئیس قوهقضائیه بگوید که این قوه از تمام اختیارات دستگاه قضائی برای برخورد با خاطیان سیل استفاده خواهد کرد. او همچنین گفته قانون به صراحت درخصوص اقدامات پیشگیرانه حوادث توضیحات لازم را ارایه کرده که بهعنوان مثال لایروبی رودخانهها و جدارهسازی در سیل یکی از این موارد است و دستگاه قضائی باید اهمال و قصور در این زمینه را پیگیری و از تمام اختیارات قانونی خود استفاده کند.
حال باید منتظر ماند و دید این اقدامات به چه شکلی عملیاتی خواهد شد و آیا مسببان این اتفاقات که شامل سالها اهمالکاری است، با دقت شناسایی و بازخواست خواهند شد یا خیر؟