پولاد امین| این روزها شاید بشود گفت که مهمترین موضوعی که در سینمای ایران درباره‌اش صحبت می‌شود، اکران نوروزی است؛ اکرانی ویژه از این رو که تقریبا فیلم‌های اکران نوروز از موفقیت تضمین‌شده‌ای بهره‌مند می‌شود، خواستاران فراوانی دارد و پخش‌کنندگان پرشماری در پی نمایش فیلم‌هاشان در این برهه زمانی پرطرفدار هستند.
در شرایطی‌که دیروز علی سرتیپی اعلام کرد که هنوز تصمیمی درباره فیلم‌های اکران نوروز گرفته نشده، اما گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای حکایت از احتمال بیشتر اکران شماری از فیلم‌ها می‌کنند. یکی از این فیلم‌ها زندانی‌هاست؛ ساخته جدید مسعود ده‌نمکی که حتی به‌رغم ثبت‌نام در جشنواره فیلم فجر در این جشنواره حاضر نشد تا شانس بهتری برای نمایش در ایام نوروز داشته باشد. در روزهای جشنواره گفته شد که ده‌نمکی با اعتقاد به این‌که برخی آثار و بویژه آثار کمدی، فیلم اکران هستند نه جشنواره؛ تصمیم گرفته که از حضور در جشنواره انصراف دهد تا شانس حضور در اکران نوروزی فیلم زندانی‌ها را بالا ببرد.
حالا گفته می‌شود زندانی‌ها شانس زیادی برای اکران در روزهای نوروز را دارد. فیلمی با بازی هدایت هاشمی، هومن برق‌نورد، بهنام تشکر، برزو ارجمند، بهاره افشاری، بهنوش بختیاری، اصغر نقی‌زاده و امیر نوری در سبک و سیاق دیگر فیلم‌های ده‌نمکی؛ درباره دانشجوی جوانی که برای پایان‌نامه‌اش روی تعدادی زندانی تحقیق می‌کند. ده‌نمکی که مایل به گفت‌گو نبود، درنهایت با گفتن این جمله که «من برایم الان جنبه تبلیغی گفت‌وگو مهم است وگرنه این‌که من مطرح شوم، چندان اهمیتی ندارد» راضی شد به پرسش‌های «شهروند» پاسخ دهد.
آقای ده‌نمکی خیلی‌ها می‌گویند که مسعود ده‌نمکی فقط بلد است یک‌جور فیلم بسازد.
یعنی چه‌جوری؟ این را درباره فیلم‌های اولم اگر می‌گفتند یک چیزی ولی حالا که اخراجی‌ها، رسوایی‌ها و معراجی‌ها این همه با هم تفاوت دارند، باز هم چنین چیزهایی گفته می‌شود؟
منظور این است که در فیلم‌های شما پیام کلی فیلم مقدم است بر ساختار آن؛ زبان کمیک فیلم هم که در همه فیلم‌هاتان هست دیگر.
خب این را که خیلی از فیلم‌ها دارند. این همه فیلم پیام‌محور کمدی در تاریخ سینما ساخته شده است.
اصلا بیایید از این‌جا آغاز کنیم که برای این‌که خوانندگان چشم‌اندازی کلی درباره جدیدترین فیلمتان زندانی‌ها به دست آورند، می‌توانید کمی درباره حال‌وهوای فیلمتان صحبت کنید؟
درباره زندانی‌ها در حال حاضر تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که این فیلم یک مفهوم اخلاقی را در قالب طنز روایت می‌کند.
این‌که خیلی کلی شد؛ مفهوم اخلاقی یعنی چه؟
فیلم زندانی‌ها روی هم‌رفته به مفهوم انتظار می‌پردازد؛ درواقع برای اولین‌بار این فیلم در داستانی که روایت می‌کند، نیم‌نگاهی هم به مقوله نیمه‌شعبان دارد.
پس دلیل اصرارتان روی اکران عید این است که در ایام شعبانیه هم روی پرده باشید؛ درست است؟
قطعا؛ به هر حال وقتی فیلمی به مفهومی چون انتظار می‌پردازد، طبیعی است که فکر کنیم اگر این فیلم در حال‌وهوا و روزهای مرتبط با موضوعش روی پرده آید، ارتباط بهتری با تماشاگرانش می‌تواند بگیرد دیگر.
آقای ده‌نمکی درباره کیفیت فیلم‌های شما ممکن است مناقشه وجود داشته باشد؛ اما در این موضوع که مردم تقریبا از تمام فیلم‌های شما استقبال کرده‌اند، شکی وجود ندارد. زندانی‌ها را هم به نیت رکوردشکنی و فروش چند میلیاردی ساخته‌اید؟
با این‌که هر فیلمسازی مشتاقانه از استقبال مخاطبان از فیلم‌هایش استقبال می‌کند و درواقع فروش بالای فیلم هر فیلمسازی را خوشحال می‌کند، اما حداقل برای من استقبال تنها تا این حد اهمیت دارد.
بگذارید این‌گونه بپرسم که فکر می‌کنید زندانی‌ها هم مثل دیگر فیلم‌هایتان توانایی حضور در جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های سال را دارد؟
اول باید بگویم که من با خودم رقابت ندارم.
یعنی چه؟ یعنی از موفقیت فیلمتان خوشحال نمی‌شوید؟
یعنی من برای رکورد شکستن فیلم نمی‌سازم. فرض کنید حتی اگر هم زندانی‌ها بیاید و مثلا از نظر تعداد تماشاگر رکورد اخراجی‌ها را بشکند، هنری نکرده است؛ چون این رکورد از ابتدا هم دست خودمان بوده و حالا این فیلم اگر بیاید و رکورد خودش را بشکند، خب چه اتفاق مهمی افتاده است؟ معنای حرف من این بود نه این‌که فروش فیلم مرا خوشحال نمی‌کند.
حالا اصلا فکر می‌کنید زندانی‌ها می‌تواند بیاید و با فروش فیلم‌های خودتان رقابت کند؟
خیلی سربسته و تنها در این حد می‌توانم بگویم که اگر امکانات برابر باشد و سالن‌های سینما با عدالت به فیلم‌ها اختصاص یابد، بی‌شک زندانی‌ها موفق خواهد بود و مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
جالب است که حتی مسعود ده‌نمکی هم با تردید از موضع عادلانه حرف می‌زند.
به هر حال تعداد سالن‌ها بیشتر شده و سینماها بیشترشان چندسالنه شده‌اند. در این شرایط طبیعی است که انتظار عدالت در پخش فیلم‌مان را داشته باشیم؛ چون در این شرایط فیلم‌ها احتمال بیشتری برای موفقیت اقتصادی دارند. البته جز فیلم‌هایی که کشش ندارند و صدها سالن هم که در اختیارشان قرار داده شود، توانایی ارتباط برقرار کردن از یک حدی بیشتر را ندارند.
برای این تعجب کردم که یادم آمد یک زمانی دیگر فیلمسازان از این گلایه داشتند که وقتی پای فیلم‌های ده‌نمکی وسط باشد، عدالتی وجود ندارد و تمام امکانات در اختیار او قرار می‌گیرد.
وقتی ما سینماگران در مسائل مربوط به پخش فیلم‌ها دخیل نیستیم، من چه بی‌عدالتی ممکن است در این میان کرده باشم؟ کسی که چنین چیزی می‌گوید بی‌شک از بدیهیات سینما نیز اطلاعی ندارد و نمی‌داند که این چیزها بر عهده پخش‌کنندگان و به‌عبارت بهتر شرکت‌های پخش فیلم است.
یعنی قبول ندارید که در مواردی حمایت‌های ویژه‌ای از شما شده است؟ حتی آن دوره‌های قبل را مثال می‌زنند که از بس به حمایت‌ها عادت کرده بودید که وقتی فیلمتان جایزه نگرفت، عصبانی شدید و زمین و زمان را به هم ریختید.
اگر هم کسی از من حمایت کرده، مردم بوده‌اند. درواقع تنها حامیان من مردم بوده‌اند و این برای من اندازه ده‌ها سیمرغ می‌ارزد.
شما همیشه جوری حرف زده‌اید انگار که تنها و مستقل جلوی اکثریتی ایستاده‌اید و در موضع مظلومیت قرار دارید.
البته نمی‌گذارم به من ظلم شود؛ اما این را کسی نمی‌تواند کتمان کند که انواع و اقسام حمله‌های جورواجور در این سال‌ها به من شده است؛ مثلا همین موضوع عدالت اکران. شما گفتید آن روزها اعتراض می‌کردند و می‌گفتند اکران عادلانه نیست؛ اگر حتی به فرض حق با آنها باشد، آن افراد امروز دیگر چرا اعتراض نمی‌کنند؟
یعنی می‌گویید که اعتراض‌ها نه به بی‌عدالتی، بلکه به مسعود ده‌نمکی بوده؟
قطعا؛ وگرنه آنهایی که آن وقت‌ها اعتراض می‌کردند، الان کجایند؟ با مشاهده این شرایط می‌بینید که حق دارم اگر می‌گویم آن گروه با اخراجی‌ها و مسعود ده‌نمکی مشکل داشتند.
اصلا چرا همه با شما مشکل دارند؟
چون کاری که انجام می‌دهم تاثیرگذار است. اینهایی که مشکل دارند هم از این تاثیرگذاری می‌ترسند؛ دلیل این همه تخریب هم همین است. اینها عصبانی می‌شوند وقتی می‌بینند که مستند می‌سازم، مردم از رویش ده‌ها میلیون کپی می‌کنند. وقتی فیلم سینمایی می‌سازم رکوردشکن می‌شود. وقتی سریال می‌سازم در زمان خودش پربیننده‌ترین سریال می‌شود.
می‌توانید ادعا کنید که زندانی‌ها هم به چنین موفقیت‌هایی خواهد رسید؟
من از این چیزها عبور کرده‌ام. الان دیگر برایم مهم این است که مردم با مفهوم فیلم ارتباط برقرار کنند؛ وگرنه چیزهای دیگر چندان برایم مهم نیست. حالا امیدوارم همه فیلم‌ها بفروشند هم فیلم‌های طنز و هم جدی.
آقای ده‌نمکی اگر بخواهید درباره اصلی‌ترین ویژگی زندانی‌ها یک جمله بگویید، چه خواهید گفت؟
به نظرم ویژگی اصلی زندانی‌ها این است که جزو معدود فیلم‌هایی است که آن را می‌توان با خانواده دید؛ در حقیقت بستر طنز زندانی‌ها جوری طراحی شده که تمام اعضای خانواده کنار هم بتوانند از فیلم لذت ببرند، بدون این‌که که آدم از خانواده‌اش خجالت بکشد.
این حرف به این معناست که دیگر فیلم‌هایی که روی پرده می‌آیند را نمی‌توان با خانواده دید. شما واقعا چنین عقیده‌ای دارید؟
من تنها دارم درباره خودم و فیلم خودم حرف می‌زنم و اطمینان خاطر به خانواده‌ها می‌دهم؛ سعی نکنید بین من و بقیه دعوا راه بیندازید!