رئیسجمهوری اسلامی ایران در سفر قریبالوقوع خود به عراق با آیتالله سیستانی مرجع عالی شیعیان این کشور دیدار خواهد کرد. ایرج مسجدی، سفیر جمهوری اسلامی ایران با اعلام این خبر درباره اهداف سفر رئیسجمهوری ایران به عراق گفته است: «رئیسجمهور محترم ایران با یک هیأت بزرگ سیاسی و اقتصادی به بغداد سفر میکند. این سفر سهروزه خواهد بود و در آن مباحث مختلفی با مقامات و مسئولان عراقی مطرح میشود.» مسجدی درباره مهمترین محورهای مذاکراتی روحانی در سفر به عراق هم گفته: «هدف اصلی که در این سفر دنبال میشود، تقویت روابط در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است.» پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهوری هم ضمن تأیید اهداف سفر، به دیدار رئیسجمهوری و آیتالله سیستانی اشاره کرده است. اهمیت این دیدار وقتی روشن میشود که توجه داشته باشیم آیتالله سیستانی بیش از 5سال است که با هیچ مقام دولتی دیدار نداشته و علاوه براین، روحانی اولین رئیس دولت کشورمان است که با او دیدار خواهد کرد. این درحالی است که رئیس دولت سابق یعنی محمود احمدینژاد از سوی روحانیون عراقی مورد توجه نبود و تمایلی به دیدار با او نداشتند. درعین حال دیدار آیتالله سیستانی میتواند نشانهای از تقویت روابط دوجانبه ایران و عراق باشد، آنهم در شرایطی که ترامپ قصد دارد تا از نفوذ منطقهای و گسترش روابط ایران در کشورهای منطقه جلوگیری کند. به همین جهت دیدار با آیتالله سیستانی به جهت اقبال عمومی بین مردم عراق، میتواند اقدامی باشد در جهت خنثی کردن تلاشهای دولت آمریکا در محدودکردن روابط ایران با سایر کشورها. در همین زمینه سایت «المانیتور» عراق در اهمیت این دیدار نوشته است: «دیدار میان روحانی و آیتالله سیستانی پیام قدرتمندی به سه مخاطب اصلی خواهد داشت: نخست به رهبران عراق که نشان خواهد داد روحانی از قدرت قابل توجهی برخوردار است. دوم پیامی به منتقدان خواهد داشت و نشان خواهد داد که روحانی از سوی یکی از بلندپایهترین و پرنفوذترین مراجع تقلید عراق در کشور کلیدی همسایه (عراق) مورد استقبال قرار گرفته است و سوم پیامی به دولت ترامپ و متحدان عرب آن خواهد داشت، مبنی بر اینکه عراق درهای خود را به روی سایر کشورها ازجمله ایران با هدف تأمین منافع متقابل و مشترک بازمیگذارد.»
چه ملاحظاتی در کار است؟
فریدون مجلسی- تحلیلگیر روابط بینالملل| آیتالله سیستانی نهتنها درعراق مرجع تقلید میلیونها نفر هستند بلکه در ایران هم از این منظر اقبال دارند. ایشان در کشور عراق ملاحظات سیاسی خاصی را باید رعایت کنند؛ ملاحظاتی که از ایجاد تفرقه در کشوری که اقلیت بسیار بزرگ اهل تسنن در آن زندگی میکنند، جلوگیری کند و به اصطلاح دید بیگانهانگاری کسانی که در اقلیت هستند، موجب تزلزل سیاسی در جامعه نشود. آنهم در جامعهای که تقریبا در تمام ادوار، اقلیت اهل تسنن بدون رعایت چنین دیدگاههایی حکومت کرده بودند. اهمیت سفر آقای روحانی در این است که در ایران نوعی دیدگاه نسبتا متفاوت وجود دارد و اکثریت بزرگ شیعه عملا حاکمیت را در اختیار دارد؛ هرچند میکوشد که بیطرفی را در اعمال حاکمیت نسبت به سایر گروههای اقلیتی اعمال کند. با این حال روشی که در حکومت عراق وجود دارد- بهخصوص در عراقی که جنبه فدراتیو دارد و کردها هم در آنجا در اقلیم خودشان از حقوق خاصی بهرهمند هستند- با آنچه که در ایران رواج دارد، متفاوت است. به همین دلیل امید میرود با توجه به سیاستهای اعتدالی آیتالله سیستانی، اولا خواستههای اکثریت مردم عراق که ایشان در آنها نفوذی دارد، شنیده شود؛ خواستههایی که به احتمال قوی در احترام به استقلال و حاکمیت عراق ضمن دوستی ویژه با ایران تعریف میشود. دوم اینکه از طرف ایران امیدواریم منجر به جایگزینی همکاری اقتصادی وسیاسی در شرایط صلح و کاستهشدن از نیاز به جنبههای همکاری نظامی و امنیتی بشود؛ جنبههایی که مورد سوءاستفاده بیگانگان هم قرار نگیرد.