حدود يكسال پيش بود كه اعلام شد اطلاعات بخشي از كاربران فيسبوك لو رفته است. بلافاصله پس از تاييد اين خبر ارزش سهام اين شركت سقوط كرد. طي يك هفته ارزش سهام آن 75ميليارد دلار (به اين رقم توجه كنيد كه دو برابر ارزش صادرات نفتي امسال ما است) كاهش يافت. چرا چنين ميشود؟
اعتماد بزرگترين سرمايه يك شركت و شخص است. هنگامي كه از ميان برود، آثارش به سرعت در بخش ارزش پولي آن بازتاب پيدا ميكند. برخي شركتها هستند كه برای آنها شاخص اعتماد اهميت بيشتري دارد. به ويژه در رسانهها، مقوله اعتماد در اوج اهميت است. اگر اعتماد به يك رسانه زايل شود، آن رسانه فاقد ارزش مالي خواهد بود و اگر از بودجه دولتي و عمومي يا رانت استفاده نكند، به سرعت ورشكسته خواهد شد.
توجه كنيم كه بياعتمادي فقط ناشي از تخلفهاي عمدي نيست، اين بدترين شكل از دست دادن اعتماد است، حتي نارساییهای غيرعمدي در یک موسسه و شرکت نيز موجب بياعتمادي ميشود. اگر فيسبوك آگاهانه و از روي عمد از اطلاعات كاربران استفاده غيرقانوني كرده باشد، اعتماد را به كلي از دست ميدهد، ولي حتي اگر بر اثر قصور مدیریتی در آنجا، كساني توانسته باشند چنين سوءاستفادههايي كنند كه ربطي به اراده مدیران فيسبوك نداشته باشد، باز هم اعتماد و اعتبار آن شركت كاهش مييابد.
حالا بياييد به صداوسيماي خودمان بپردازيم كه گاه حتي يك نظرخواهي درست و درمان از برنامههاي خودش را برنميتابد و در نهايت كار به جايي ميرسد كه سعی میشود برنامه محبوب مردم از جايگاه اول انداخته شده و برنامه ديگري جايگزين آن ميشود. دستكاري در پيامكهاي مردم شیوه این تغییر است. توجیهات صدا و سیما برای این موضوع هم قانعکننده نیست و شنيده نخواهد شد، زيرا همه ميدانند كه مسئولان شبكه با برنامه نود اختلاف جدي دارند و در مقابل از آن برنامه ديگر حمايت كامل ميكنند و كسي نميپذيرد كه اين اشتباه تصادفي باشد- حتی اگر واقعا هم تصادفی باشد- شايد اگر عكس ماجرا بود، ميتوانستيم بپذيريم كه مسئوليت آن متوجه صداوسيما نيست. در چنین شرایطی برای بازگشت کمی از اعتماد از دسترفته چارهای جز پذیرش واقعیت و برخورد با عوامل خاطی نیست اما این راهی است که در مملکت ما کمتر سازمان و نهادی حاضر به انجام آن است.
حالا فرض كنيد صداوسيما يك موسسه خصوصي بود كه از بودجه عمومي و مردم بهرهمند نميشد، چه اتفاقي ميافتاد؟ اولا اين كار را نميكردند، چون موسسه خصوصي هيچگاه برنامه مورد علاقه مردم را تضعيف نميكند، چون حمایت از برنامه مورد علاقه مردم براي آن درآمد دارد. دوم اينكه اگر اين كار براي يك موسسه خصوصي رخ ميداد، بلافاصله سهامش به حدود صفر ميرسيد! و ورشكست ميشد، چون هيچ عاقلي پول خود را صرف خريد چنين سهامي نميكند.
ولي الان نه صداوسيما داراي سهام است و نه مشكل مالي دارد، حتي ميخواهند از صندوق توسعه ملي نيز براي آن بودجه تعيين كنند، پس چه باكي از زايل شدن اعتبار و اعتماد. اصلا آنان خواهند گفت که اعتماد نمنه!