بیش از یک دهه قبل از فیسبوک، کارزارهای ضد واکسیناسیون راه دیگری برای انتقال پیامشان داشتند؛ اعتراض و تظاهرات در سطح شهر با یک تابوت بچه که روی آن نوشته شده بود: «قربانی دیگری از واکسیناسیون». سال 1885 واکسیناسیون در بریتانیا اجباری بود و حدود 100هزار نفر در برخی از شهرهای بریتانیا دست به اعتراض زده بودند. حالا در سال 2019، کارزارهای ضد واکسیناسیون اجباری، جهانی شده است و نگرانیهای آنها به دلایل مختلفی ازجمله مذهبی، باورهای سیاسی و اطلاعات نادرست است، اما مسألهای که پس از 150سال همچنان واکنش شدید آنها را در پی داشته، مخالفت با واکسیناسیون نیست، بلکه مخالفت با واکسیناسیون اجباری است. کارشناسان میگویند، امروزه با رشد پوپولیسم در اروپا و آمریکا، موج جدیدی از بیاعتمادی به واکسیناسیون ایجاد شده است. پدر و مادرهای بریتانیایی در قرن 19 به روند واکسیناسیون، که خیلی هم ترسناک بود، اعتماد نداشتند. در آن زمان با ایجاد خراشهای عمیق روی بازوی بچهها، واکسن را وارد بدن میکردند، اما امروزه شیوههای واکسیناسیون بسیار با آن زمان متفاوت شده است. در آن زمان، آزادیخواهان نیز به گروههای مخالف واکسیناسیون پیوسته بودند و ادعا میکردند که اجباری بودن واکسیناسیون، آزادیهای شخصی آنها را نقض میکند. پروفسور هایدی لارسون، مدیر پروژه «اطمینان به واکسیناسیون» در دانشکده بهداشت و داروی لندن، به سی.ان.ان میگوید: «امروزه که احساسات ضد کنترل دولتی در مردم ایجاد شده است، هنوز این موضوع، یکی از مسائل اصلی جنبشهای ضد واکسیناسیون است؛ خصوصا در زمانی که اعتماد به دولتها کاهش یافته است.» لارسون میگوید که پوپولیسم و جنبشهای ضد واکسیناسیون کاملا به هم وابسته هستند. او اضافه میکند که این «علامتِ نبودن اعتماد اساسی» به نهادهای حکومتی است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیاعتمادی به واکسیناسیون، یکی از بزرگترین تهدیدات جهانی سلامت در سال 2019 است. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است: «واکسیناسیون یکی از راههای مقرون به صرفه برای اجتناب از بیماری است که در حال حاضر میتواند جلوی 2 تا 3 میلیون مرگ را در سال بگیرد و اگر واکسیناسیون پوششی جهانی پیدا کند، از مرگ 1.5میلیون نفر دیگر هم جز این افراد، جلوگیری خواهد شد.» اما تردید به واکسیناسیون یا نپذیرفتن آن یا دستکم بیمیلی به آن، با وجود در دسترس بودن این برنامه، میتواند پیشرفتهایی که در مبارزه با بیماریهای قابل پیشگیری ایجاد شده است را تهدید کند. این تهدیدات در افزایش تعداد گروههای مخالف واکسیناسیون در سراسر آمریکا و بخشهایی از اروپا دیده میشود.
دوربرگردان واکسیناسیون در ایتالیا
در آگوست گذشته، دولت پوپولیست ایتالیا، با برداشتن واکسیناسیون اجباری برای کودکان مدرسهای، موجب حیرت محققان و جوامع بهداشتی شد. جنبش «پنجستاره» ایتالیا و شریک ائتلافیاش، «اتحاد راست افراطی» ادعا کردند که واکسیناسیون اجباری – که در سال 2017 به دلیل گسترش سرخک انجام شد- مدارس را به خطر انداخته است. خبرگزاری آنسا گزارش داد که متیو سالوینی، رهبر اتحاد راست افراطی و وزیر کشور ایتالیا در ژوئن 2018 گفته بود که واکسیناسیون اجباری «در بسیاری از موارد، اگر آسیبزا و خطرآفرین نباشد، بیفایده است». این قانون تنها یک ماه قبل از این سخنان، توسط حزب دموکراتیک، آن هم به دلیل شیوع بیوقفه سرخک که در سال 2017 باعث بیمار شدن 5004 نفر شده بود، ایجاد شده بود. به گفته سازمان کنترل و پیشگیری بیماری اروپا، این بالاترین شیوع سرخک در اروپا پس از رومانی بود. این مرکز اعلام کرده است که ایتالیا دارای 34درصد کل موارد سرخک در بین کشورهای حوزه اروپاست. آندریا گریگنولیو که تاریخ پزشکی را در دانشگاه رم تدریس میکند، میگوید: «با رشد اینترنت و دسترسی مردم به دادهها و اطلاعات، احساس نیاز به دانش تخصصی و علمی در میان آنها از بین رفته است.» حالا دولتها و نهادهای بهداشتی نگران این وضع هستند. با ادامه این وضع و افزایش تعداد افرادی که به دلایل مختلف مخالف واکسیناسیون هستند، نگرانیهای زیادی در مورد آینده بیماریهای قابل پیشگیری در جهان ایجاد شده است.