شهروند| اوضاع اقتصادی تعداد زیادی از رانندگان را به فکر گازسوز کردن خودروهایشان انداخته، اما علیرضا نیک آیین رئیس اتحادیه مکانیسین‌ها معتقد است که میزان مراجعه خودروهای دوگانه‌سوز به تعمیرگاه‌ها 2 برابر خودروهای بنزینی است و از رواج پدیده‌ای خطرناک در بین ایرانی‌ها خبر می‌دهد. به گفته او، درحال حاضر در بسیاری از شهرستان‌های کشور مردم در کارگاه‌های زیرزمینی بدون رعایت استانداردهای لازم خودروهای خود را دوگانه‌سوز می‌کنند.
آن‌گونه که این فعال صنفی توضیح می‌دهد: «کپسول‌هایی که در کارگاه‌های غیرمجاز روی خودروها نصب می‌شوند، کپسول‌های تاریخ مصرف گذشته‌ای هستند که خودرو را به یک بمب ساعتی تبدیل می‌کنند و این اتفاق هم‌اکنون جان بسیاری از مردم که اتفاقا از طبقه ضعیف جامعه هستند را به خطر می‌اندازد.» به گفته او، دوگانه‌سوز کردن خودرو در دنیا امری منسوخ بوده و شما هیچ‌یک از غول‌های خودروسازی را نمی‌بینید که خودروی دوگانه‌سوز طراحی و تولید کرده باشد. درحال حاضر بیشتر خودروها در دنیا یا هیبریدی هستند یا بنزینی. در ایران هم خودروسازان تنها‌درصدی از خودروهای درجه 2 و 3 را دوگانه‌سوز می‌کنند و هیچ خودروی درجه یکی را نمی‌بینید که از CNG استفاده کند.
خودروی بنزینی بهتر است یا CNG
همه ما بارها و بارها شنیده‌ایم که گاز CNG و LPG برای خودرو ضرر دارد. اما این حرف تا کجا درست است؟آیا سیستم گاز واقعا به‌صرفه است؟ اما واقعا این گفته چقدر درست است؟ تعمیرکاران خودرو درحالی مردم را از خرید خودروهای دوگانه‌سوز منع می‌کنند که فعالان صنعت خودرو می‌گویند دوگانه‌سوز کردن خودروها براساس استانداردهای مشخص انجام می‌شود و ایمنی و سلامت خودروها را تهدید نمی‌کند.
به گفته فعالان این صنعت، سوخت CNG نسبت به سایر سوخت‌های هیدروکربنی دارای پایین‌ترین نسبت کربن به هیدروژن (۱ اتم کربن در مقابل ۴ اتم هیدروژن) است. به همین دلیل است که سوختن آن کربن کمتری بر جای گذاشته و در خودروهای گازسوز به علت کاهش قابل ملاحظه این رسوبات (کربن) در منطقه احتراق، ورودی سوپاپ‌ها، سرپیستون‌ها و شیارهای رینگ‌ها، امکان گریپاژ کردن قطعات به مراتب کاهش می‌یابد.
همچنین به علت کاهش قابل ملاحظه رسوبات کربن و آلاینده‌های خروجی، روغن موتور و فیلتر آن نسبت به سوخت بنزین تمیزتر باقی مانده و زمان تعویض آنها و در نتیجه هزینه عملیاتی موتور گازسوز نیز کاهش می‌یابد. تمام موارد ذکر شده نشاندهنده افزایش عمر مفید خودرو در هنگام استفاده از سوخت CNG نسبت به سوخت بنزین و همچنین LPG است.
موتور خودروهای گاز سوز خشک کار می‌کنند؟
شاید برخی مهر خشک کار کردن را بر پیشانی موتورهای گاز سوز بزنند. نیک آیین در این باره می‌گوید: «نمی‌دانم این ادعا تا چه اندازه درست است، اما در یک شرایط برابر خودرویی که گاز سوز است، موتورش دو برابر خودروی بنزینی به تعمیر نیاز پیدا می‌کند.»
به گفته او، البته از طرفی خودرو‌هایی که از صفر دوگانه‌سوز هستند، سیستم گاز آنها کامپیوتری و هوشمند است و ضرر کمتری برای موتور دارد، چون ECU گاز طبق شرایط سیستم گاز را تنظیم می‌کند و حتی ایمن‌تر هم است.
رئیس اتحادیه مکانیسین‌های تهران ادامه می‌دهد: «گاز LPG مناسب هیچ‌یک از خودروهای انژکتوری نیست چون علاوه بر موتور به سنسور‌های خودروی شما صدمه می‌زند. وقتی شما خودروی خودرا دوگانه‌سوز می‌کنید در ابتدا به سرسیلند خودرو فشار می‌آید چون سرسیلندر خودروی شما تک‌سوز است. همچنین به سیستم برقی و سنسوری خودرو و سپس به سوزن‌های انژکتور صدمه می‌زنید. تمام این قطعات را ECU گاز مدیریت می‌کند، ولی گاز دستی نمی‌تواند.»
در کل خودروی دوگانه‌سوز کارخانه‌ای بهتر است، اما در هنگام زمان سرد بودن، سربالایی، زمان روشن بودن کولر، سرعت بالا، شتاب‌گیری استفاده از گاز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
البته جاده مخصوص‌نشین‌ها این ادعا را قبول ندارند. به گفته آنها، زمانی که موتور خودرو شما سرد است، بنزین بر روی دیواره سیلندرها تقطیر می‌شود و به پایین یعنی به سمت کارتل روغن سرازیر می‌شود. این مقدار اگرچه بسیار ناچیز و غیرقابل اندازه‌گیری است ولی در دراز مدت باعث خراب شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری روغن می‌شود، درحالی‌که گاز طبیعی حتی در دمای ۱۰ درجه زیر صفر هم تقطیر نمی‌شود و حتی اگر در مجاورت روغن قرار گیرد باعث خراب شدن آن نخواهد شد. پس این نیز دلیل دیگری است که نشان می‌دهد کارکرد خشک موتورهای گازسوز بیشتر یک ذهنیت اشتباه است چرا که تأیید می‌کند روغن موتور خودروهای گاز سوز دیرتر خراب می‌شوند.
چرا مردم دیگر خودروی دوگانه‌سوز
دوست ندارند؟
اما درحالی مکانیک‌ها و فعالان بازار هزینه بالای تعمیرات و عمر کمتر خودروهای دوگانه‌سوز را دلیل اصلی کاهش رغبت مردم به خرید این خودروها می‌دانند که رئیس انجمن جایگاهداران سوخت می‌گوید: «تولید خودروی دوگانه‌سوز کاهش پیدا کرده و به نظر می‌رسد که اقبال عمومی به آن کمتر است.» آن‌گونه که رئیس هیأت‌مدیره انجمن CNG پیشتر اعلام کرده بود، خودروسازان طی سه‌سال گذشته و نیمه نخست امسال جاری استقبال خوبی از تولید خودروهای دوگانه‌سوز نداشتند و طی این مدت شاهد کاهش رشد تولید خودروهای CNG هستیم.
اردشیر دادرس می‌گوید: «درحالی تولید خودروهای دوگانه‌سوز به کمتر از 100هزار خودرو رسیده که طی یک دهه گذشته تا مرز بالای 500هزار خودرو هم رسیده‌ایم. این کاهش آمار تولید به دلیل عدم اقبال و اراده خودروسازان برای تولید خودروهای دوگانه‌سوز است.» به گفته او، باید 25درصد از سبد خودرو به دوگانه‌سوزها اختصاص یابد که‌درصد بسیار مطلوبی است، اما متاسفانه با عدم رعایت این‌درصد توسط خودروسازان درحال حاضر کمتر از 10درصد خودروی دوگانه سوز تولید می‌شود.
گاز سوز کردن خودرو چقدر هزینه دارد
آن‌گونه که مدیر طرح CNG می‌گوید: «هزینه گاز سوز کردن به خودرو و نوع مخزن بستگی دارد، برای گازسوزکردن خودرو باید یک‌میلیون و ٧٠٠هزار تومان تا 2میلیون و ٦٠٠هزار تومان هزینه کرد که ٨٠درصد این مبلغ از طریق وام کم‌بهره جبران می‌شود.»