امان‌الله قرایی‌مقدم جامعه‌شناس
جامعه پویا یا جامعه دینامیک جامعه‌ای است که در آن حرکت جامعه در تمام زمینه‌ها شتابنده، متغیر و متحرک است و درواقع تمام ساختار جامعه در همه نظام‌های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و آموزشی به‌دنبال نوآوری، نوخواهی و نوجویی و نوگرایی است. درواقع ساعت جامعه پویا، زمانی را نشان می‌دهد که همواره شتابنده است. نمونه چنین جوامعی را می‌توان در کشور‌های کره و ژاپن مشاهده کرد. میزان فعالیت و کارایی در این کشورها بالاست و مردم از خود توقع دارند که به بهترین نحو کار کرده و بالاترین کارایی را داشته باشند. شاید نقطه مقابل این جوامع، جوامع‌روستایی باشند که متاخر هستند و ارزش‌های گذشته بر آن حاکم است. کار بر گردن فرد گذاشته می‌شود و روحیه کار جمعی در آن کمتر دیده می‌شود. حتی در شهرهایی که پویایی چندان دربین مردم جایی باز نکرده، زمان پاندولی برقرار است. به این معنا که هنجارها بین گذشته و آینده در نوسان است. اگر به شهری مثل تهران دقت کنید متوجه می‌شوید که همه مردم آن درحال دویدن و عجله هستند. همه یک شتاب درونی دارند برای این‌که زودتر به کارهایشان برسند. اینگونه زندگی اگرچه دلهره‌آور است اما تا حدودی مقدمات به وجود آمدن یک جامعه پویا را فراهم می‌کند. در یک جامعه پویا افراد نوعدوست و نوخواه هستند و به هر وضعیتی راضی نمی‌شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های جامعه پویا این است که سازمان‌های آن با یکدیگر در ارتباط هستند و تحرک در آن موج می‌زند. به‌طور مثال در
آموزش و پرورش تنها معلم به درس دادن مشغول نمی‌شود بلکه شاگردان نیز در این روند شرکت دارند و تک‌بعدی عمل نمی‌کنند.
در جامعه پویا کسی به‌دنبال قهرمان نیست که بیاید و وضع موجود را تغییر دهد، بلکه هرکس قهرمان زندگی خود است که می‌تواند مشکلاتش را حل کند و با آینده‌نگری بر سر میراث گذشتگان گریه نکند. این گفته گوردون چایلد که می‌گوید در جامعه پویا انسان خود را می‌آفریند نشان‌دهنده این است که قهرمان‌های خیالی در این جامعه جایی ندارند. هر فرد با تکیه بر توانایی‌های خود می‌تواند عامل توسعه شود و در راه توسعه کشور قدم بردارد. وقتی این تفکرات در یک جامعه رشد پیدا کند، کم‌کم جامعه به سمت پیشرفت سوق پیدا می‌کند، خودخواهی‌ها کمتر می‌شود کسی درمورد آسیب‌های اجتماعی و مشکلات کشور مدام نمی‌گوید: «به من مربوط نیست» و با این جمله از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمی‌کند. جامعه پویا از امروز به فکر آینده است و کار امروز را به فردا نمی‌اندازد و زندگی مدام درحال تحول است.