شهروند| جاده‌های ایران بحران‌سازند. خودروهایی هم هستند که آن‌طور که باید ایمنی لازم را برای سرنشینان فراهم نمی‌کنند و در نهایت، خطاهای انسانی، منجر به وقوع حوادث ناگوار میشود. اما در این بین می‌توان با رعایت نکاتی از وقوع حوادث جاده‌ای جلوگیری یا در صورت وقوع حوادث به خود یا افراد آسیب‌دیده کمک کرد؛ نکاتی که رعایت‌کردنشان آنقدر‌ها هم سخت به نظر نمی‌رسد. برای دانستن‌شان خواندن این صفحه را از دست ندهید.
اقدامات ایمنی قبل از وقوع حوادث جاده‌ای
قبل از آغاز سفر، خودروی خود را بررسی و از کارکرد صحیح قسمت‌های مختلف وسیله نقلیه اطمینان حاصل کنید.
فشار باد تایرهای خودرو را کنترل کنید. اختلاف فشار باد تایرها کنترل خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد و حتی باعث بروز حادثه میشود.
اگر به هر علت در جاده به‌ویژه در بزرگراه‌‌ها ناچار به توقف هستید، با قرار دادن علایم ایمنی (مثلث شب‌رنگ) رانندگان دیگر را از حضور خود مطلع کنید.
سیستم برق خودرو شامل سیم‌کشی‌ها، مدارهای برقی، فیوز و باتری باید مرتبا بازرسی و کنترل شود تا از سالم بودن کارکرد آنها مطمئن شوید.
هنگام رانندگی از توجه به مسائل و افکاری که سبب بر هم خوردن تمرکز شما پشت فرمان میشود، خودداری و همه حواس خود را متوجه رانندگی کنید.
برای حفظ ایمنی و پیشگیری از بروز حوادث رانندگی همواره با سرعت مطمئنه رانندگی کنید. سرعت غیر مجاز یکی از عوامل اصلی ایجاد حوادث رانندگی و بروز صدمات جبران‌ناپذیر ناشی از آن است.
رانندگی ایمن نیازمند احتیاط زیاد و رعایت اصول و قواعد صحیح در رانندگی است.
برای توانایی در مهار و کنترل موقعیت‌های خطرناک خودرو، همواره فاصله ایمن را با خودروی مقابل رعایت کنید.
فراموش نکنید که هر عکس‌العملی از شما در رانندگی، مسئول جان سرنشینان وسیله نقلیه خواهد بود.
پس از هر دو ساعت رانندگی، از خودرو پیاده شوید و با انجام حرکات نرمشی از بی‌حس‌شدن اعضای بدن جلوگیری کنید.
کمربند ایمنی را ببندید، زیرا وسیله کارآمدی است که نقش مهم آن در کاهش ضایعات نخاعی و آسیب‌های ناشی از حوادث رانندگی به اثبات رسیده است.
قبل از حرکت کمربند ایمنی خود را ببندید و بستن آن را به همراهانتان یادآوری کنید.
لازمه رانندگی ایمن انجام شایسته‌ترین و مطلوب‌ترین عکس‌العمل‌ها در برابر رفتارهای ناخوشایند دیگر رانندگان است.
راننده ماهر باید به همه جوانب دید داشته باشد و با کمک همه حواس خود رانندگی کند تا خطای دیدش کم شود.
در شرایط بیماری، استرس، نگرانی، عصبانیت و خواب‌آلودگی برای حفظ جان خود و همراهانتان به هیچ عنوان رانندگی نکنید.
هنگامی که قصد رانندگی دارید، از مصرف داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور خودداری کنید.
در جاده‌های خلوت به شگردهایی که سارقان خودرو برای فریب شما به کار می‌برند، آگاه باشید.
برای حفظ ایمنی خود و اعتلای فرهنگ رانندگی، اصول و قوانین رانندگی را بدانید و به نحو شایسته به آن عمل کنید.
تفاوت زمان رسیدن به مقصد با سرعت غیر مجاز و سرعت ایمن، کمتر از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است؛ برای این فرصت زمانی ناچیز حق زندگی را از خود و دیگران نگیریم.
شدت حوادث ناگوار رانندگی و خسارات ناشی از آن رابطه مستقیمی با سرعت غیر مجاز خودرو دارد.
سرعت بالای خودرو، حرکات جانبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد (چرخ‌های عقب) و سبب غیر قابل کنترل‌شدن خودرو میشود.
توجه دقیق راننده به نکات ایمنی، حافظ جان خود و سرنشینان خودرو است. از انجام رفتارهای پر‌خطر (نقض قوانین، سهل‌انگاری، خستگی، عدم تمرکز و خواب‌آلودگی، سبقت بی‌جا، صحبت و بحث با سرنشینان، پاسخگویی به تلفن همراه) خودداری کنید.
رانندگی کاری پرهیجان، پرمخاطره و غیر قابل پیش‌بینی است. اگر سابقه بیماری قلبی دارید برای حفظ ایمنی و سلامت خود و دیگر همسفران، از رانندگی خودداری کنید.
در رانندگی کمبود زمان را با افزایش سرعت جبران کردن، روشی خطرناک، غیر اصولی و بی‌احتیاطی بزرگ و جبران‌ناپذیری است.
قدرت بینایی انسان در شب، یک‌ششم روز است. از مهم‌ترین اصول اساسی در رانندگی، دقت در صحیح‌دیدن و دیده‌شدن است.
برای آمادگی و حفظ ایمنی خود و عزیزانتان، خودروی خود را مجهز به «جعبه کمک‌های اولیه و کپسول اطفای حریق» کنید.
نحوه صحیح خروج مصدوم از داخل خودرو را فرابگیرید و در مواقع حادثه به همان شیوه عمل کنید.
در صورتی که می‌خواهید از سرعت خود بکاهید، به آرامی از ترمزها استفاده کنید تا چراغ‌های ترمز روشن و رانندگان پشت سر، از کم‌شدن سرعت شما آگاه شوند.
در صورت مه‌آلود‌بودن جاده، چراغ‌های مه‌شکن خودرو را روشن و سرعت خود را کم کنید.
اگر خودروی شما در برف گیر کرد، اصلا گاز ندهید زیرا باعث عمیق‌تر شدن محل فرورفتگی چرخها میشود.
در هوای برفی و بارانی از ترمزکردن‌‌های بی‌موقع و انحراف ناگهانی خودرو، خودداری کنید.
هنگام رانندگی در شب برای حفظ ایمنی خود و خودروهایی که از روبه‌رو می‌آیند، از نور پایین استفاده کنید.
در صورتی که به خودروها یا عابران اخطاری می‌دهید، علایم باید واضح و به‌موقع باشد تا وقت کافی برای عکس‌العمل مناسب داشته باشند.
مراقب باشید که افتادن وسایلی مانند بطری‌آب، آچار، قفل فرمان و… زیر پای راننده یا زیر پدال، باعث از کار افتادن ترمز خودرو نشود.
ورود به شانه خاکی جاده با سرعت بالا مساوی با انحراف و چپ‌شدن خودرو است.
اگر بوی داغ‌شدن لنت ترمزها به مشام رسید، در جای امنی توقف کنید تا به آرامی خنک شود.
برای این‌که در سطوح لغزنده زیاد از ترمز استفاده نکنید، با سرعت مطمئنه حرکت کنید.
در هوای مه‌آلود به چراغ‌های عقب خودروی جلویی اعتماد کامل نداشته باشید.
فاصله مجاز و ایمن خودرو از دیگر وسایل نقلیه هنگام بارندگی، دو برابر فاصله آن در روزهای صاف و آفتابی است.
در مسیر حرکت به تابلوهای هشداردهنده و خطوط وسط و کنار جاده توجه کنید.
قبل از هر گونه تغییر مسیر یا سرعت حتما از چراغ راهنما استفاده کنید.
هنگام رسیدن به ورودی‌های شهر و روستا همیشه سرعت خودرو را کاهش دهید.
به‌‌جز در مواقع ضروری، هنگام رانندگی از نور بالا استفاده نکنید، نور بالای خودروی شما بشدت قدرت دید راننده مقابل را کاهش می‌دهد و سبب تغییر مسیر، انحراف خودرو و برخورد ناگهانی میشود.
در شرایط خاص (تغییرات جوی نامناسب و تاریکی جاده‌ها) که شما دید و احاطه کامل به اطراف ندارید، با رعایت ایمنی دیگر خودروها از نور بالا استفاده کنید.
اقدامات ایمنی پس از وقوع حوادث جاده‌ای
در صورت وقوع حادثه رانندگی، خونسردی خود را حفظ کنید و با اطلاع‌رسانی دقیق از ۱۱۰، ۱۱۲،۱۱۵و ۱۲۵ درخواست کمک کنید.
برای آگاهی از وضع هوشیاری مصدوم او را صدا بزنید یا به آرامی تکان دهید.
اقدامات اولیه برای کمک به یک مصدوم ارزیابی و بررسی برقراری تنفس و ضربان قلب وی و دیگر آسیب‌دیدگی‌های احتمالی (خونریزی، شکستگی و…) است.
مصدوم دچار شکستگی عضو را ابتدا با احتیاط تثبیت موقعیت و با کمک آتل اندام آسیب‌دیده را بی‌حرکت کنید.
جابه‌جایی غیر اصولی مصدوم سبب ایجاد ضایعات جبران‌ناپذیری (قطع نخاع) برای وی میشود.
بستن کولار گردنی (آتل‌‌گردنی) در رانندگان و به مصدومانی که دچار درد در ستون فقرات و گردن هستند، توصیه میشود (در صورت نداشتن کولار گردنی یک پتوی مسافرتی را محکم لوله کنید و در دو طرف گردن وی قرار دهید و از یک نفر بخواهید دوطرف آن را نگه دارد).
هنگام کنترل‌‌خونریزی مصدومان حوادث برای ایمنی و حفظ سلامت خود از انتقال بیماری‌های مسری، حتما از دستکش استفاده کنید.
اگر مصدوم دچار خونریزی است، دستکش بپوشید، یک پانسمان روی زخم بگذارید و اگر شیء خارجی در زخم وجود ندارد (خرده شیشه و...) فشار دهید، عضو را بالاتر از سطح قلب نگه دارید، مصدوم را روی زمین بخوابانید و پاهای او را کمی بالاتر از سطح بدن قرار داده و زخم را با باند پانسمان کنید.
سر مصدوم داخل خودرو را با دو دست در امتداد گردن و ستون فقرات نگه دارید، از دیگری بخواهید دو عدد پارچه یا پتوی لوله‌شده را در دو طرف گردن و شانه مصدوم بگذارد.
اقدامات ایمنی در حین وقوع حوادث جاده‌ای
نخستین اقدام در برخورد با خودروی تصادفی خاموش‌‌کردن موتور خودرو، سنگ‌چین‌کردن اطراف چرخها، گذاردن دنده در مخالف جهت شیب، کشیدن ترمز دستی و برداشتن سرباتری خودرو است.
بلافاصله علایم هشداردهنده را برای رانندگان عبوری برقرار کنید و ۱۰۰ متر قبل از محل تصادف، جاده را سنگ‌‌چین کرده و دیگر رانندگان را از وضع موجود مطلع کنید.
اگر خودروی شما لیز‌خورد، بدون ترمز‌گرفتن پدال گاز را رها کنید و با خونسردی فرمان را در جهت حرکت خودرو بچرخانید تا خودرو به طور مستقیم در مسیر صحیح قرار‌گیرد؛ تا زمانی که خودرو به حالت مستقیم در‌نیامده، از دنده‌سنگین‌تر استفاده نکنید.
چنانچه در سطح جاده بنزین، روغن، گازوییل و مواد لغزنده ریخته شده، با ریختن مقداری خاک یا شن روی جاده موقعیت تصادف را ایمن کنید.
به هیچ‌وجه مصدوم مشکوک به آسیب ستون مهره‌ها را جابه‌جا نکنید.
چنانچه موتور خودرو دچار‌حریق شد، هیچگاه درِ کاپوت جلو را کاملا باز نکنید؛ کاپوت را به اندازه ورود شیلنگ کپسول اطفا باز کرده و مواد کپسول را با فشار زیاد به طرف موتور بپاشید.
هیچگاه مصدوم را قبل از تثبیت وضعیت، بی‌حرکت‌کردن گردن و اندام‌های آسیب‌دیده، کنترل خونریزی و… از خودرو خارج نکنید؛ مگر به ضرورتی مانند احتمال انفجار یا خطرات محیطی و پیرامونی.
به هیچ‌عنوان فرد دچار مشکل و حمله قلبی را وادار به راه‌رفتن نکنید (حتی چند قدم)؛ هر حرکتی سبب بالا رفتن فعالیت و فشار به قلب میشود، پشت صندلی را بکشید و او را پشت فرمان در حالت استراحت قرار دهید.
در صورت فرو‌رفتگی‌فرمان به قفسه سینه راننده، با آزادسازی ضامن و عقب‌کشیدن صندلی نسبت به آزادسازی مصدوم اقدام لازم را انجام دهید.