فاطمه صفری- شهروند| راسته مولوی و میدان اعدام که قطب خواروبارفروشی‌های تهران است، امسال محرم خلوت تر از همیشه است. خواروبارفروشان می‌گویند نه فقط افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید مردم که کمبود کالا باعث شده امسال محرم این راسته شور و هیجان سال‌های گذشته را نداشته باشد. فروشندگان می‌گویند مشتری‌هایشان نسبت به پارسال نصف شده است و بسیاری از مشتریان نذر خود را تغییر داده‌اند و به جای خرید اقلام بسیار گرانقیمت ترجیح می‌دهند همان پولی را که پارسال صرف تهیه غذای نذری می‌کردند به صورت نقدی به هیأت‌های عزاداری و تکایا بدهند.
نذر اسنک و مینی‌پیتزا
به جای قیمه و شله‌زرد
بازار خواروبارفروشان هم مانند تمام قسمت‌های شهر سیاه‌پوش است و بازاریان هیأت و تکایای ویژه خود را دارند. آنها به «شهروند» توضیح می‌دهند که به دلیل کمبود و گرانی کالا مردم نذر خود را تغییر داده‌اند و مرد میانسالی که در مغازه بی‌مشتری نشسته است، می‌گوید: «بگذارید بهتر بگویم، مردم چون توانایی خرید ندارند، نذر خود را تغییر داده‌اند. یکی به حسینیه‌ها پول می‌دهد و دیگری مبلغی را که قبلا صرف پختن نذری می‌کرد، حساب می‌کند و به شکل دیگری با همان هزینه ارایه می‌دهد.»
البته او چندان هم بیراه نمی‌گوید. کافی است در ساعات پایانی روز به بازار سر بزنید تا انواع مدل‌های جدید نذری را ببینید، از سیب‌زمینی سرخ‌شده گرفته تا مینی‌پیتزا در هیأت‌های بازار تهران توزیع می‌شود. بازاری‌ها می‌گویند قیمت نذری قیمه و شله‌زرد سر به فلک گذاشته است، زیرا امسال خلال پسته کیلویی280هزار تومان، خلال بادام 130هزار تومان، هل 340هزار تومان و درنهایت دارچین که ارزان‌ترین رقم برای تهیه شله‌زرد بود، در هفته‌های اخیر از 12هزار تومان به 40هزار تومان رسیده است. برنج ایرانی هم در بازار بین 9 تا 15هزار تومان قیمت دارد و قیمت هر کیلوگرم برنج هندی به 7 تا 8هزار تومان رسیده است و چیزی حدود 2 برابر سال گذشته افزایش قیمت داشته‌اند. با یک حساب سرانگشتی بدون در نظر گرفتن خرده برنج و زعفران قیمت تمام‌شده برای شله‌زرد است که به مراتب بیشتر از اسنک و سیب‌زمینی سرخ‌شده است.
مشتریان نصف شده‌اند
«مردم برای تامین و خرید خورد و خوراک روزانه مشکل دارند، چه برسد به نذری» این جمله را مجید 32 ساله یکی از فروشندگان راسته مولوی می‌گوید. راسته‌ای که هر ساله بیش از دیگر جاهای تهران ازدحام جمعیت را در روز‌های ابتدایی محرم تجربه کرده است، اما این روزها خبری از آن ازدحام همیشگی نیست.
فروشندگان مولوی می‌گویند امسال محرم مشتریانشان نسبت به پارسال نصف شده و این مسأله به خاطر کاهش قدرت خرید مردم است.
یکی دیگر از خواروبارفروشان که حاضر به درج نامش نیست، به «شهروند» می‌گوید: در گذشته مردم در حجم بالا خرید می‌کردند. به‌عنوان مثال حبوب را گونی‌گونی تهیه می‌کردند، اما درحال‌حاضر مردم به بسته‌های کوچک یک کیلوگرمی در سوپرمارکت‌ها بسنده می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: امسال محرم که بازار دچار نوسان قیمت بالا شده، وضع بازار اقلام نذری هم متفاوت است و مردم خریدهایشان را کم و کوچکتر کرده‌اند.
از قبل سفارش دهید
امسال مثل سال‌های گذشته نیست و هرچه بخواهید در بازار وجود ندارد. مثلا روغن به فراوانی قبل نیست و بسیاری از مشتریان مغازه به مغازه درباره موجودی روغن سوال می‌پرسند. فروشندگان می‌گویند تولیدکنندگان روغن برای تامین بطری دچار مشکل شده‌اند و همین مسأله موجب شده تولید روغن کاهش و قیمت‌ها بین 20 تا 30درصد افزایش داشته باشد.
آنها می‌گویند مشتری‌ها برای خرید اقلام نذری بهتر است از قبل سفارش دهند تا ناچار نشوند مغازه به مغازه دنبال اقلام مورد نیازشان بگردند. آنها تاکید می‌کنند این مسأله درباره هیأت‌های عزاداری که به حجم بالاتری از اقلام نذری نیاز دارند، اهمیت ویژه دارد و آنها باید از قبل سفارش دهند تا کالا از انبار خواروبارفروشان تامین شود.
حبوب در انتهای فهرست گرانی
«مشتری‌های محرم نسبت به سال گذشته 50درصد کاهش پیدا کردند، چراکه نه اقلام مورد نیازشان در بازار است و نه وضع اقتصادی به شکلی است که توانایی خرید داشته باشند.» اینها را حاج‌حسین می‌گوید، مغازه‌داری که حوالی میدان اعدام خواروبارفروشی دارد.
او به وارداتی بودن بسیاری از اقلام نذری ازجمله حبوب اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از حبوب از کشورهای دیگر وارد می‌شود. مثلا عدس از کانادا یا نخود از
اتیوپی می‌آید.
او قزاقستان و چین را از دیگر کشورهایی می‌داند که از آنها حبوب وارد می‌شود و می‌گوید تولید حبوب به‌ویژه لوبیاچیتی و عدس در ایران کافی نیست و چون این اقلام وارداتی است، به علت جهش قیمت دلار، نرخ حبوب هم تا حدی بالا رفته است.
به گفته خواروبارفروشان قیمت حبوب کمتر از سایر اقلام نذری و حدود 10 تا 15درصد نسبت به پارسال افزایش داشته و بیشترین افزایش قیمت مربوط به لوبیا قرمز و لوبیاچیتی است.
در شهرستان‌ها چه می‌گذرد؟
اوضاع بازار تهران که چنگی به دل نمی‌زند و بنا به گفته بازاریان وضع بازار خواروبارفروشی در شهرستان‌ها به مراتب بدتر است، زیرا بسیاری از اقلام خواروبار از تهران در بقیه شهرها توزیع می‌شود.
نیما که فروشگاه برنج دارد و با شهرستان‌های دیگر در ارتباط است، این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید: «ما که در مرکزیت هستیم، 50درصد کاهش فروش داشته‌ایم، چه برسد به شهرستان‌ها، برای همین است که امسال به ما سفارش نداده‌اند. برخی هم که نذری خاصی دارند آن را از خرده‌فروشی‌ها و انبار‌ها تهیه می‌کنند.»
قیمت 3برابری ظروف یکبار مصرف
با نزدیک شدن به ماه محرم یکباره قیمت‌ها چند برابر شد، به طوری که برخی از فروشندگان این رشد قیمت 2.5 تا 3برابری را در بازار جست‌وجو می‌کنند و بر این باورند که بازار تعیین‌کننده قیمت ظروف یکبار مصرف است، نه کارخانه‌دار و مغازه‌دار، چراکه این افزایش موجب می‌شود مردم به روش قدیمی نذر‌های خود را پخش کنند و دیگر نیازی به ظروف یکبار مصرف نداشته باشند. به‌عنوان مثال تا چند ماه پیش قیمت یک بسته لیوان کاغذی 2500 تومان بود، درحالی‌که امروز قیمت خرید آن 8هزار تومان شده، چراکه کاغذ این نوع لیوان وارداتی است، لیوان گیاهی هم 20درصد افزایش قیمت و ظروف در دار ویژه نذری حدود 25درصد افزایش قیمت داشته، و نایلکس و پلاستیک رشد بالایی داشته است.
سهمیه گوشت ارزان برای هیأت‌ها
حمید ورناصری، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعلام کرده است که در آستانه فرارسیدن ماه محرم مرغ و گوشت قرمز مورد نیاز هیأت‌های مذهبی با نرخی کمتر از عرضه مستقیم تأمین شده است.
او توضیح داده است: براساس مصوبه دولت، قیمت تحویل هر کیلوگرم گوشت گوساله یخ‌زده به هیأت‌های مذهبی 27هزار تومان و برای مصرف‌کننده مستقیم 29هزار تومان است.
ورناصری ادامه داد: نرخ هر کیلوگرم گوشت مرغ منجمد برای هیأت‌های مذهبی 6هزار و 320 تومان و برای مصرف‌کنندگان مستقیم 6هزار و 750 تومان تعیین شده است.
و گفت: هیأت‌های مذهبی برای دریافت گوشت مرغ و گوشت قرمز مورد نیاز خود باید پس از دریافت معرفی‌نامه و تاییدیه ستاد تنظیم بازار استان خود به اداره‌های کل شرکت پشتیبانی امور دام کشور مراجعه کنند.
این مسئول تأکید کرد که برای ایام محرم هیچ کمبود و محدودیتی وجود ندارد و مردم در این زمینه نگرانی
نداشته باشند.
حمید ورناصری، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور، گفته است که هیأت‌ها با معرفی‌نامه از سازمان تبلیغات اسلامی می‌توانند به شرکت پشتیبانی امور دام هر استان مراجعه کنند و سهمیه گوشت منجمد وارداتی از نوع گوساله و گوشت مرغ منجمد دریافت کنند. البته این سهمیه تنها برای هیأت‌هاست.