افت شدید قیمت پسته در بازار کرمان طی روزهای اخیر و همزمان با برداشت محصول موجب نگرانی بسیاری از کشاورزان شده است این در حالیست که پسته با ارز آوری سالانه 1.7 میلیارد دلار مهمترین محصول صادراتی کشاورزی کشور است.
به گزارش مهر، این روزها با نوسانات نرخ نفت در بازار جهانی و تحریم‌های غرب اقتصاددانان بیش از هر روز بر توجه به صادرات محصولات غیر نفتی در کشور تاکید می‌کنند محصولاتی از جمله فرش، پسته، خرما، خاویار و ده‌ها مزیت انحصاری اقتصادی در بازار ایران که همگی در کمال تعجب طی سال‌های گذشته با افت شدید بازار مواجه شده اند و هیچ گونه حمایت مشخصی از تولید کنندگان در زمینه صادرات محصولات غیر نفتی نشده است.
سیاسی نگری، برخوردهای غیر کارشناسانه و گاه تنگ نظرانه موجب شده است این مزیت‌های ناب اقتصادی از دست تولید کنندگان داخلی خارج شود و نصیب رقیبان بین المللی شود همان طور که هم اکنون بنگلادش و چین طرح‌های فرش ایرانی را در بازار جهانی از آن خود کرده اند و ترکیه و آمریکا در آستانه صادرات پسته به ایران قرار گرفته اند!
بازار پسته نیز این روزها از وضعیت قابل قبولی برخوردار نیست پس از اینکه در دولت گذشته به دلیل احتکار پسته توسط دلالان برای گران شدن این محصول در برخی از بازارهای بزرگ کشور در آستانه نوروز نرخ این محصول تا مرز 90 هزار تومان هم بالا رفت و البته سودش عاید دلالان شد تولید کنندگان پسته با مشکلات عدیده ای در زمینه قیمت گذاری و تولید این محصول مواجه شده اند و حتی صادرات محصول در مقطعی متوقف شد.
در حالی در هفته گذشته کار برداشت محصول در باغ‌های استان کرمان- که حدود 80 درصد محصول ایران را تولید می کنند- به اتمام رسیده است که اگر این روزها سری به بازار پسته کرمان و رفسنجان بزنیم نرخ پسته در اوج برداشت محصول به زیر 30 هزار تومان و گاهی تا 26 هزار تومان نیز نزول کرده است و در چنین شرایطی بازار کار دلالان داغ شده است.
کشاورزان به خصوص خرده مالکانی که هزینه تولید محصول سال قبل را باید با فروش محصول سال جاری تامین کنند و با کمبود نقدینگی مواجه هستند چاره ای جز فروش محصول سال جدید با نرخ های بسیار اندک ندارند و دلالان نیز به خریدارانی ناب برای محصول پسته سال جاری تبدیل شده اند.
این درحالی است که برخی از فعالان و شرکت‌های پسته با ارسال پیامک از باغداران می خواهند که از فروش این محصول خودداری کنند زیرا در آینده نزدیک قیمت محصول افزایش خواهد یافت.
علیرضا نظری از فعالان صادرات پسته در استان کرمان در این باره اظهارداشت: هر سال همزمان با برداشت محصول پسته و افزایش عرضه محصول به بازار شاهد این آشفتگی در بازار هستیم که بیشترین سود نیز از این شرایط نصیب دلالان می شود.
وی تصریح کرد: پسته محصولی لوکس و صادراتی است و این تصور که پسته داران محصول را گران می‌فروشند ناشی از تفکرات تنگ نظرانه است زیرا کسی از هزینه های تولید حرفی به میان نمی آورد و البته راه ورود به این صنعت نیز بر کسی بسته نیست در سال‌های گذشته نیز برخی افراد در آستانه نوروز پسته را از بازار تولید که اکثرا کرمان است با قیمت‌های ارزان خرید و در سیلوهای اطراف شهرهای بزرگ مثل تهران احتکار کردند که قیمت را بالا ببرند اما در نهایت با اتخاذ برخی سیاست ها بیشترین ضربه به تولید کنندگان و صادر کنندگان وارد شد و حتی جور دلال بازی در بازار را نیز تولید کنندگان کشیدند.
وی ادامه داد: هم اکنون نیز کشاورزی که در این شرایط تورمی محصول سال گذشته را تولید کرده است برای تامین نقدینگی و دادن قسط وام‌ها و هزینه های سنگین کود، سم و کارگر و آب ناچار است محصول را وارد بازار کند و افزایش عرضه باعث افت ناگهانی قیمت می شود.
نظری به تولید کنندگان توصیه کرد محصول سال‌جاری را به تدریج وارد بازار کنند زیرا در شرایط کنونی سود بازار پسته بار دیگر به جیب دلالانی می رود که در طول سال در انتظار برداشت محصول نشسته بودند و در نهایت پسته ای که با نرخ کیلویی 26 هزار تومان از کشاورز خریده می شود در زمان افزایش تقاضای مصرف کننده توسط دلال با قیمت بیش از 50 هزار تومان وارد بازار می شود و چوبش بار دیگر به کشاورزان خواهد خورد.
وی از سیستم دلالی در بازار به شدت انتقاد کرد و گفت: اینکه چرا هیچ دولتی برای برچیدن دلالی در بازار کاری نمی کند سوال بزرگی است که باید جواب داده شود.
وی گفت: بحث نرخ گذاری پسته هر سال در مهر ماه مطرح می شود و پس از سر و صداهای بسیار در نهایت بدون دستیابی به نتیجه مطلوب به سال‌های بعد منتقل می شود چندین شرکت قدیمی در این خصوص فعال هستند و هر سال نام چند شرکت تازه تاسیس دیگر هم مطرح می شود اما در نهایت صنعت تولید پسته در کشور دچار نابسامانی است و دولت نیز از ارز آورترین صنعت غیر نفتی حمایت نمی کند.
وی پسته را کالایی صادراتی و لوکس دانست که باید صادر شود نه اینکه به فکر مصرف در بازار داخلی و گرانی آن در این بازار باشیم.
وی افزود: در حالی که ما در داخلی کشور به دنبال نرخ گذاری و حل مشکل بی آبی و کود و سم هستیم تولید پسته در آمریکا و ترکیه هر سال بیشتر می شود و کشورهای عراق و حوزه خلیج فارس به تصرف بازار این کشورها در آماده است و بهترین بازار ما چین شده و آنها هم پس از واردات، محصول را فرآوری و با قیمت بسیار بالاتری و به نام چین به سایر کشورها عرضه می‌کنند.
وی هشدار داد: در صورت ادامه سیاست‌های فعلی و عدم حمایت از کشاورزان بازار پسته نیز به بازار فرش تبدیل خواهد شد.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان پسته استان کرمان نیز اظهارداشت: در سال جاری 170 هزار تن پسته در استان کرمان برداشت شده و کار برداشت محصول به اتمام رسیده است.
محمدرضا میرحسینی ادامه داد: تا کنون قیمت پسته در سال جاری مشخص نشده و آشفتگی در این خصوص در بازار وجود دارد و بهترین کار این است که شرکت‌های تعاونی هر چه سریعتر قیمت خود را در خصوص محصول سال جاری اعلام کنند.
وی تصریح کرد: در استان کرمان 270 هزار هکتار باغ مثمر وجود دارد و سرمایه ای بسیار غنی در زمینه صادرات غیرنفتی در کشور محسوب می شود که هر سال میلیون‌ها دلار ارز را وارد کشور می کند و با وجود تحریم‌ها بازار پسته تحت تاثیر قرار نگرفته زیرا طعم و کیفیت پسته ایرانی بسیار مطلوب تر از پسته سایر کشورها است.
وی گفت: تغییرات آب و هوایی موجب کاهش تولید محصول شده اما به طور متوسط از هر هکتار 630 کیلو محصول برداشت شده است.