هنگامی که در کوران مذاکرات حساس میان ایران و 1+5 یکی از دو کشور روسیه و چین به سود طرف ایرانی موضعگیری میکنند تا اندازهای فضای بازمانده از دوران جنگ سرد تداعی میشود، اما مدتی است که طرف چینی سکوت پیشه کرده، نه در عمان حضور داشت و نه در وین له یا علیه توافق آتی سخن گفته است. حشمتالله فلاحتپیشه نماینده سابق مجلس و تحلیلگر مسائل بینالملل به چرایی این مسأله پرداخته است:
چینیها اینک در طرف خنثی تحولات نشستهاند به این علت که آنها تاسال 2005 میلادی هرگونه حضور و دخالت در مسائل سیاسی و بینالمللی را تنها به حوزههای استراتژیک خود منوط کردهاند. تا آن زمان و در سایر حوزهها چینیها تنها بازیهای اقتصادی خود را پیش میبرند و درحال حاضر نیز بازیگری هستند که بیش از سایر کشورها رفتارهای سیاسی منبعث از منویات اقتصادی را مدنظر قرار میدهند. پس از آنکه تحریمهای گسترده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشورهای غربی علیه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت، دیدیم که چینیها بیشترین استفاده را بردند و صادرات کالاهای خود به ایران را تا اندازه زیادی افزایش دادند. در حوزههای نفتی و انرژی نیز با آمریکاییها به توافق رسیدهاند تا جایگزین و بدیل آمریکا برای کشورهای عربی باشند. پس از انقلاب شِل که در اثر آن آمریکا توانست نفت را از صخرهها و ریگزارها استخراج کند و نیاز آمریکا به نفت خاورمیانه کاهش یافت، میبینیم همه قراردادهایی که آمریکاییها با کشورهای نفتی عربی بسته بودند به چینیها رسید. بنابراین باید بپذیریم که نگاه چینیها به مذاکرات نه یک نگاه سیاسی که نگاهی کاملاً اقتصادی است و آنها فقط امتیاز حضور در مذاکرات بهعنوان یکی از 6 کشور قدرتمند دنیا را برای خود منظور میکنند و وارد مباحث سیاسی نمیشوند زیرا هرجایی که مجبور به اعلام موضع بشوند برخلاف استراتژی کلان این کشور برای سال 2025 است. چینیها طبق استراتژی امنیت ملی خود تاسال 2025 میلادی در حوزه اقتصادی، اقتصاد برتر و از نگاه کلان نیز قدرت نخست جهان خواهند بود و طبق همین استراتژی هرگونه موضعگیری را که به این روند ضربه بزند منع میکنند. آنها ازسال 2000 میلادی به این سو میانگین رشد 6 تا 7درصد را تجربه کرده و نمیخواهند از این میانگین عدول کنند و البته موضعگیریهای سیاسی در این مقطع را آفتی برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود میدانند.