سخنان علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد دولت تدبیر و امید در برنامه تلویزیونی «شناسنامه» مبنی بر تغییر نگاه این وزارتخانه نسبت به تولیدکنندگان کتاب، یکی از آن مسائلی است که میتوان آن را محافظهکارانه به فال نیک گرفت! او در مصاحبه اخیر خود بر این نکته پای فشرد که وزارتخانه متبوعش لیستی از نویسندگان غیرمجاز یا ممنوعالقلم در اختیار ندارد و کتابها نه براساس نام و نشان نویسنده که بر بنیان ملاحظات فنی یا به عبارتی بر بنیان «آفرینش فرهنگی» بررسی خواهد شد. به عبارت دیگر، معنای این سخن میتواند این باشد که از این پس، دستاندرکاران حوزه ممیزی کتاب، به جای تمرکز بر نام نویسنده و بررسی سوابق و موضعگیریهای احتمالا سیاسی او، به محتوای اثر و ویژگیهای ادبی و هنری کتاب نظر دارند. (دو رمان رضا براهنی نویسنده برجسته کشورمان که به تازگی مجوز گرفتهاند میتواند طلیعه این دگرگونی فرخنده در وزارت ارشاد باشد.)
با این وصف، اگر عمل به این منطق در وزارت فرهنگ دولت تدبیر و امید نُضج گیرد، میتوان امیدوار بود که در روزها و ماههای پیش رو، برخی کتابهایی که سالهاست پشت در اتاق مدیران در انتظار مجوز هستند، از سد ممیزی رها شده و به بازار کتاب سرازیر شوند. در سالهای گذشته، آنچه در نگاه معاونت کتاب وزارت فرهنگ نظرگیر بود، زیر و بالا کردن سوابق سیاسی نویسنده و مچگیری از گذشته و بر آفتاب انداختن نقطههای تاریک زندگی او بود و بررسی محتوای اثر و سبک سنگین کردن جنبههای فنی و هنری کتاب، اگر نگوییم به هیچ گرفته میشد، دستکم چندان حساسیت بالایی برنمیانگیخت. به سخن دیگر، تنها بردن نام نویسنده ممنوعالقلم کافی بود تا بررسان بیآنکه زحمت باز کردن لای کتاب را به خود بدهند، با برچسب همیشه آماده سیاسی، کتاب را برای خاکخوردن به انبارها بفرستند!
با این همه، با شنیدن سخنان اخیر علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد، میتوان به این امید بست که با تغییر نگاهها از اسم و رسم نویسنده به محتوای اثر و جاگذاشتن پیشفرضها و پیشداوریها در مواجهه با کتابها، دگرگونی جدی در زمینه ممیزی و فرآیند صدور مجوز انتشار در وزارت فرهنگ پا بگیرد و بسیاری از کتابهایی که تا به امروز چوب نام نویسنده و احیانا گرایشهای سیاسی و جناحی مولف را میخوردهاند، بتوانند رنگ پیشخوان کتابفروشیها و قفسه کتابخانه عشاق کتاب را ببینند. که البته این همه، بسیار بسته به این است که تا چه میزان در وزارت فرهنگ و ارشاد دولت تدبیر و امید، اراده به تغییر، جدی است؛ امری که برای دانستنش چارهای نداریم جز چشمدوختن به روزها و ماههای پیش رو!