شهروند| امروز دور پایانی مذاکرات هستهای میان ایران و گروه 5+1 آغاز می‌شود. این دور از مذاکرات در وین، پایتخت اتریش برگزار می‌شود و چنانچه نتایج مثبتی در پی داشته باشد، می‌توان گفت توافق جامعی تاریخی میان ایران غرب صورت می‌پذیرد که پایان‌بخش 12سال بن‌بست و بحران بر سر پرونده هستهای ایران است. تنها یک هفته به پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای دور دوم مذاکرات هستهای باقی مانده است و به همین جهت مذاکرات این روزها در وین، مذاکراتی سخت، صریح و جدی خواهد بود.
آنگونه که از شواهد امر بر می‌آید در دور قبلی مذاکرات هستهای که در عمان برگزار شده است، توافقاتی کلی بر سر موضوعات مورد بحث صورت گرفته و حتی متونی به همراه جزییات درخصوص توافقنامه نهایی پیش‌نویس شده است. البته این مسأله نکته‌ای تازه و نو نیست. محمدجواد ظریف، در دور آخر مذاکرات که در فرصت شش‌ماهه صورت گرفته بود، اعلام کرد که متن توافق تقریبا آماده است و تنها به یک تصمیم سیاسی نیاز دارد. به‌هرحال اما نمی‌توان منکر این واقعیت بود که مذاکرات از آن‌زمان تاکنون پیشرفت‌هایی اساسی داشته است. تا آن‌جا که روزنامه گاردین به نقل برخی دیپلمات‌ها خبر داده که 95درصد کار به انجام رسیده و تنها دو مسأله ظرفیت غنی‌سازی ایران و نحوه برداشته‌شدن تحریم‌های ضد ایرانی باقی مانده است که این دو نیز نیاز به تصمیم‌سازی در پایتخت‌های طرف‌های مذاکره دارد. بسیاری از تحلیلگران سیاسی نیز بر این عقیده‌اند که موانع باقی‌مانده بر سر راه توافق جامع بیشتر سیاسی هستند. آنها همچنین تأکید کرده‌اند این طرف‌های ایران و آمریکا هستند که باید تصمیم نهایی را بگیرند و زمینه‌های سیاسی را برای توافق جامع آماده کنند.
البته نباید منکر برخی اختلاف‌نظر‌ها میان گروه 5+1 نیز بود. آنطور که از شواهد امر برمی‌آید، فرانسه، بیش از کشورهای روسیه، چین، انگلیس، آلمان و حتی آمریکا با اعطای امتیاز به ایران مخالف است. تا جایی که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، در حدود 10 روز پیش به فرانسه سفر کرد و با وزیر امورخارجه فرانسه دیدار کرد. گفته می‌شود جان کری در این سفر از فابیوس خواسته است که که طی روزهای آینده درخصوص مذاکرات هستهای مخالفت‌هایش را علنی نکند. سال گذشته بود که لوران فابیوس، وزیر امورخارجه فرانسه در اظهاراتی غیرمنتظره درخصوص توافق موقت میان ایران و گروه 5+1، درخصوص اعطای امتیاز به ایران هشدار داده بود و گفته بود که فرانسه در هیچ بازی احمقانه‌ای شرکت نخواهد کرد. البته هنوز مشخص نیست که آیا جان کری توانسته است فابیوس را به سکوت راضی کند یا خیر؟ چه این‌که تحلیلگران معتقدند که فرانسه طی سال‌های آینده استراتژی خود در خاورمیانه را بر مبنای اولویت دادن به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس عربستان‌سعودی و قطر طراحی کرده است. به‌هرحال تبعات شکست مذاکرات هستهای می‌تواند سریع و جدی باشد. در صورت شکست مذاکرات، از سوی طرف آمریکایی امکان وضع تحریم‌های جدید وجود دارد و در مقابل ایران نیز ممکن است تمامی اقدامات محدودیت‌هایی را با هدف اعتماد‌سازی بر برنامه هستهای خود اعمال کرده بود، بردارد.
در چنین شرایطی کاملا بدیهی است که طرفین مذاکرات، این هفته در وین، تمام تلاش خود را به کار بگیرند تا مذاکرات را به سرانجامی برسانند و تا این لحظه هیچ‌کدام از طرفین مذاکرات رسما سخنی از تمدید مذاکرات به میان نیاورده‌اند. البته یکی از گزینه‌ها در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، رسیدن به چارچوب توافقی موقت خواهد بود تا مدت زمان مذاکرات تمدید شده و طرفین برای کاستن شکاف‌ها بار دیگر تلاش خود را به کار گیرند.
نکته دیگری که درخصوص مذاکرات هستهای باید به آن اشاره کرد روند مذاکراتی است که ایران و آمریکا آغاز کرده‌اند. ایران و آمریکا از‌سال 1979 تاکنون و تسخیر سفارت آمریکا در تهران هیچ‌گونه روابط دیپلماتیک مستقیمی نداشته‌اند. دو کشور هم‌اکنون پس از یک دهه مذاکرات که گاهی متوقف و گاهی از سر گرفته شده است، به همراه دیگر قدرت‌های جهانی تلاش می‌کنند تا به یک توافق جامع هستهای و پیچیده دست پیدا کنند. اما ایران و آمریکا هر دو با برنامه کاری مختص خود پای میز مذاکره آمده‌اند. اما در این میان هر دو کشور از حاصل شدن توافق نهایی سود می‌برند. باراک اوباما با توجه به این‌که تنها دو‌سال از دوران ریاست‌جمهوری‌اش باقی مانده است، در خانه و در سطح بین‌الملل به دلیل سیاست خارجی محتاطانه و بی‌نظمش به‌ویژه در مواجهه با ناآرامی‌ها در خاورمیانه تحت فشار قرار دارد. از طرف دیگر دستیابی به توافق هستهای برای ایران برای رهایی از رژیم تحریم‌های سخت بین‌المللی بسیار اهمیت دارد.
از این جهت می‌توان گفت یکی از مسائلی که تاکنون موجب شده طرفین از تلاش برای توافق دست نکشند همین نیاز دوطرفه‌ای است که به توافق وجود دارند. با چنین چشم‌اندازی، اگرچه نباید مشکلاتی را که بر سر راه دستیابی به توافق وجود دارد از نظر دور داشت، اما همچنان می‌توان به زنده ماندن نبض مذاکرات و حتی حاصل شدن توافق نهایی امیدوار بود.