شهروند| یک‌بند صدای تلفن می‌آید. خیلی زودتر از ساعت 9 که «نسرین کردی»، درِ اتاق «هات‌لاین» را باز کند، تلفن صدایش می‌کند. آنها چند نفر هستند که دو خط 66593030 و 66581517 را پاسخ می‌دهند؛ خط‌هایی که از ساعت 9 صبح تا 7 بعدازظهر فعالند و جواب می‌دهند. سوال‌ها باید به بیماری‌های جنسی، ایدز و هپاتیت و ... ارتباط داشته باشد و مشاوران که اغلب‌شان مبتلا به اچ‌آی‌وی هستند، آنها را راهنمایی می‌کنند: «اگر فرد رابطه پرخطری داشته باشد، از او می‌خواهیم به یکی از مراکز ما مراجعه کند.» نسرین کردی، مدیر داخلی باشگاه یاران مثبت تهران و یکی از مشاوران «هات‌لاین» است؛ کسی که سال‌ها در حوزه ایدز کار کرده و حالا آنهایی را که نگران مبتلا شدن به بیماری جنسی هستند، راهنمایی می‌کند: «مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری از ساعت 8 صبح تا یک بعدازظهر فعالند. تمام تست‌ها و مشاوره‌ها هم رایگان است.» او می‌گوید که بهترین راه برای اطلاع‌رسانی به مردم، رادیو و تلویزیون است، مردم زیاد مطالعه نمی‌کنند، صداوسیما می‌تواند خیلی به مردم کمک کند.
روند مشاوره در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری چگونه است؟
مشاور باشگاه یاران مثبت می‌گوید هر کس که به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری مراجعه می‌کند، مشاوره می‌شود و بعد از آن از او آزمایش می‌گیرند. آزمایش همان تست سریع (RAPID TAST) است، یک ربع تا 20 دقیقه طول می‌کشد تا جواب آزمایش بیاید. بعد از آن هم، مشاوره دیگری انجام می‌شود. کسانی هم هستند که نیاز به تکرار آزمایش یا انجام آزمایش‌های تکمیلی دارند.
اگر جواب آزمایش مثبت بود چه اتفاقی می‌افتد؟
بر اساس اعلام نسرین کردی، اگر آزمایش اچ‌آی‌وی مراجعه‌کننده مثبت باشد، برایش آزمایش‌های بیشتری نوشته می‌شود، باید مشاوره‌های تکمیلی انجام دهد، با همسر او صحبت شود و درنهایت وارد پروسه درمان شود. به آنهایی که مثبت باشند، به صورت رایگان وسایل پیشگیری داده می‌شود. آنهایی هم که جزو گروه خاصی هستند، معمولا به سازمانی وصل هستند که از آنها خدمات رایگان می‌گیرند، مثل زنان خیابانی یا معتادان.
چه کسانی با هات‌لاین تماس می‌گیرند؟
مدیر داخلی باشگاه یاران مثبت که 15سال سابقه کار در حوزه ایدز دارد، توضیح می‌دهد که تا سال 83، بیشترین کسانی که تماس می‌گرفتند افرادی بودند که به دلیل اعتیاد، تزریق مشترک داشتند، الان اما خیلی‌ها به سمت روابط جنسی رفته‌اند. مردم نسبت به گذشته آگاه‌تر شده‌اند. دلیل آن هم آموزش‌هایی است که در رسانه‌ها انجام می‌شود. همین الان به‌طور متوسط 150 تا 200 تماس به‌صورت روزانه با تلفن‌های هات‌لاین برقرار می‌شود که البته بیشتر آنها مرد هستند.
آگاهی مردم در ارتباط با ایدز چقدر تغییر کرده است؟
مدیر داخلی باشگاه یاران مثبت می‌گوید که مردم حالا نسبت به گذشته آگاه‌تر شده‌اند، دسترسی‌شان به اینترنت بیشتر شده، اغلب تحصیلکرده هستند و خیلی‌وقت‌ها اطلاعات را در اینترنت جست‌وجو می‌کنند. به‌هرحال این موضوع‌ها تبدیل به دغدغه فکری شده. چیزی که برای ما نگران‌کننده است، ابتلای تعداد زیادی از جوانان و دانشجویانی است که به‌عنوان نیروی فعال جامعه شناخته می‌شوند، سال‌ها طول می‌کشد تا این افراد، پس از بیماری، خودشان را پیدا کنند و به زندگی برگردند. به هرحال، جامعه اکنون درگیر روابط است و نمی‌شود برخی مسائل و بیماری‌ها را نادیده گرفت. زمانی که سن ازدواج بالا می‌رود، قطعا مشکلاتی هم پیش می‌آید.
مردم بیشتر چه سوال‌هایی می‌پرسند؟
کردی می‌گوید بیشتر کسانی که با «هات‌لاین» تماس می‌گیرند، سوال‌هایی درباره دارو و درمان ایدز دارند یا می‌پرسند که در چه مرکزی باید آزمایش‌های تکمیلی اچ‌آی‌وی انجام دهند.
روانشناس باشگاه یاران مثبت از دغدغه بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌گوید
ایدز، فاجعه نیست
شهروند| فرشته دادپیشه، روانشناس باشگاه یاران مثبت است. او از دغدغه‌های روانی بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌گوید؛ از افرادی که در پنهان یا آشکار کردن بیماری‌شان بلاتکلیف مانده‌اند.
بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی چه نگرانی دارند؟
«مهمترین دغدغه بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی، سازگاری با بیماری است، این‌که بپذیرند مبتلا به اچ‌آی‌وی هستند، بیماری‌شان چیست و... همه اینها را مشاوران پس از انجام تست، به آنها می‌گویند. آنها نگرانی دیگری هم دارند، انگی است که جامعه به آنها می‌زند.»
مبتلایان به ایدز بیماری‌شان را به دیگران اعلام کنند یا نکنند؟
«ما نمی‌توانیم به بیماران بگوییم که بیماری‌شان را به دیگران بگویند یا نگویند. همه اینها بستگی به شرایط‌شان دارد، مثلا بعضی از افراد هستند که به خانواده‌شان چیزی از بیماری نگفته‌اند، اما نگران هستند که اگر بیماری وارد مرحله ایدز شود و ناتوان شدند، چه کسی از آنها مراقبت می‌کند. خیلی‌ها فکر می‌کنند که اگر به خانواده بگویند طرد می‌شوند و مشکلات‌شان بیشتر می‌شود. ما پیامدها را با بیماران بررسی می‌کنیم و درنهایت خودشان هستند که باید تصمیم بگیرند که بگویند یا نگویند. به هر حال، ایدز، سل نیست که از طریق هوا منتقل شود. آن فرد خودش باید بداند که در روابط جنسی باید پیشگیری داشته باشد و مسائل بهداشتی را رعایت کند. شاید تنها همسرش است که باید از ماجرا باخبر باشد.»
بیماران می‌توانند مانند یک فرد عادی و بدون دغدغه زندگی کنند؟
«اگر بیماری کنترل شود و فرد دارو مصرف کند، اتفاق فاجعه‌آمیزی نیست و فرد به راحتی می‌تواند زندگی کند. ما در مشاوره پس از تست، به افراد می‌گوییم که مبتلا به ایدز، مثل کسی است که دیابت دارد یا دیالیز می‌شود. اینها باید همیشه مراقب باشند، دارو مصرف کنند و در کلاس‌ها شرکت کنند.»
همه افرادی که مبتلا به این بیماری می‌شوند، نیاز به مشاوره دارند؟
«بله. همه‌شان به مشاوره نیاز دارند. ببینید ما سعی نمی‌کنیم بیماری را کوچک‌سازی کنیم، اما نمی‌گوییم فاجعه است، مشاوره از این جهت مهم است که جزییات بیماری به چه صورت به فرد اطلاع داده می‌شود. خیلی‌ها می‌گویند بعد از بیماری کارم را از دست داده و ناتوان شده‌ام، خیلی‌ها دچار احساس پوچی و سرخوردگی می‌شوند و انرژی‌شان کم می‌شود، درحالی‌که همه اینها بیشتر تصورات فکری است. بیماری انگیزه افراد را کم‌می‌کند، به همین دلیل مهم است که در کلاس‌های آموزشی باشگاه یاران مثبت شرکت کنند.»
زنان مبتلا به ایدز در گفت‌وگو با «شهروند»:
بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی نیاز به حمایت دارند
شهروند| اسم واقعی‌شان را پنهان می‌کنند، می‌دانند که با یک اسم کوچک، هویت‌شان برملا نمی‌شود، اما باز هم حاضر به گفتن واقعیت نیستند. مونا و مهسا و پروین، اسم‌های مستعار زنان باشگاه یاران مثبت است که سال‌هاست درگیر اچ‌آی‌وی هستند. یکی را خون‌های آلوده بیمار کرده، دیگری را همسر معتاد. مونا بعد از 16سال متوجه بیماری‌اش شد. به او سال 76 خون آلوده تزریق کردند و او سال 92 متوجه بیماری‌اش شد. وقتی تعداد ویروس‌هایش به 144 رسید. همسرش هم در این سال‌ها مبتلا شده بود: «نمی‌دانم از من گرفته یا از جای دیگر.» وقتی از زبان دکتر محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز درباره بیمای‌اش شنید، شوکه شد. او حالا پنج سالی می‌شود که درمان را شروع کرده و عضو باشگاه یاران مثبت است: «پزشکان و مشاوران، خیلی خوب بیماران را راهنمایی می‌کنند، رفتارشان خوب است و بیماران را آرام می‌کنند.» او همه کلاس‌های آموزشی باشگاه را شرکت می‌کند. مهسا هم وقتی از زبان مشاور مرکز بیماری‌های رفتاری شنید که مبتلا به چه بیماری است، دنیا روی سرش خراب شد، حالا شرایط بهتری دارد: «رفتار مشاور خیلی خوب بود، واقعا اطلاعات خوبی به من داد.» او حالا شرایط بهتری دارد و از مشکلات مالی و خانوادگی بیماران می‌گوید: «خیلی از بیماران قبلا اعتیاد داشتند، خیلی‌ها بیکار هستند و کسی از آنها حمایت نمی‌کند، بیشتر آنهایی که در باشگاه هستند یا خودشان اعتیاد داشته‌اند یا همسر مردان معتاد هستند.» همسر مهسا هم اعتیاد دارد، اما از این‌که می‌گویند بیماران مبتلا به ایدز تنها نیاز به دارو دارند، گلایه می‌کند: «مشکل ما فقط دارو نیست، کسی که مبتلا به ایدز است، واقعا نیاز به حمایت دارد.» پروین هم مبتلا به ایدز است، می‌گوید 20سال با همسر معتادش زندگی کرده و مبتلا به ایدز نشده، به اصرار پزشکان باردار شده و پس از آن متوجه بیماری‌اش شده: « واقعا این بیماری برای ما دردسر شده، هر چند در باشگاه یاران مثبت خیلی خوب با ما برخورد می‌شود، حمایت می‌کنند و دارو می‌دهند، اما درنهایت سختی بیماری، سر جای خودش است.»
لیست مراکز آزمایش HIV در استان‌های تهران و البرز
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری بیمارستان امام خمینی(ره)، انتهای بلوار کشاورز، مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره)، بخش عفونی. تلفن: 66911296
کلینیک مشاوره دربند: میدان قدس، بالاتر از میدان دربند، ساختمان شورای حل اختلاف. تلفن: 22738263
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری والفجر: خیابان آزادی، استادمعین، دستغیب غربی. تلفن: 66038921
مرکز مشاوره دگمه‌چی: خیابان رسالت، خیابان کرمان‌جنوبی، خیابان زرین‌قبایی. تلفن: 22303792
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری بوعلی: میدان امام حسین، خیابان دماوند، بلوار اسدی. تلفن: 33337000
کلینیک مشاوره لقمان: میدان حر، خیابان کمالی، بیمارستان لقمان حکیم. تلفن: 51025588
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری زمزم: خیابان قلعه‌مرغی، خیابان زمزم، کوچه باغ، مرکز بهداشتی درمانی شهید احمدی. تلفن: 55841222
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری اسلامشهر: خیابان امام باقر، میلان 4، روبه‌روی ورزشگاه 22 بهمن، کنار مرکز بهداشتی- درمانی موسی‌آباد. تلفن: 56368855
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهرری: خیابان شهیدرجایی، اول کوی سیزده‌آبان. تلفن: 55008222
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهیدصبوری: بهارستان (سلطان‌آباد). تلفن: 56334646
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهیدشاطریان: رباط کریم، انتهای خیابان مصلی، بلوار کمالی. تلفن: 564322821
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری ورامین: روبه‌روی شبکه بهداشت و درمان ورامین. تلفن: 36280039
مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهریار: خیابان دکتر شریعتی، مرکز بهداشت شهریار. تلفن: 65263800
مرکز مشاوره بیماری‌های شهید سبزه‌پرور: کرج، میدان آزادگان، ابتدای خیابان تختی. تلفن: 32522415-026
مرکز بهداشتی- درمانی شهید کلم‌اله معدندار: استان البرز، ساوجبلاغ، هشتگرد، خیابان امام خمینی، روبه‌روی بانک تجارت.
تلفن: 44237808-026