محمد تقیزاده|
تنگه ابوقریب بیش از هر چیز تصویری جدید، واقعی و قابل باور از جنگ و مناسبات آن دوران ارایه میدهد؛ و این تصویر آنچنان قدرتمند و واقعی نشان داده میشود که تماشاگر عام و خاص تحت تأثیر قرار میگیرند و تجربهای تازه و نگاهی نزدیک به مهمترین اتفاق ۴۰ساله اخیر تاریخ ایران بعد از انقلاب از آن را به دست میآورد.
سبک بصری و اجرای فیلم شباهت زیادی به آثار مستقل سینمای آمریکا و تحت تأثیر فیلمهایی چون قفسه رنج از کاترین بیگلو قرار دارد و توکلی خواسته با این فیلم تصویری نو و تجربه نشده از رشادتها و شهامتهای رزمندگان جنگ ارایه دهد. تصویری بدون شعارزدگی و سطحینگری با آدمها و قهرمانهای زمینی و سمپاتیک.
فیلمساز با وجود خلق لحظات و فضاهای تأثیرگذار و واقعی خیلی نتوانسته به آدمها و درونشان نزدیک شود و کاراکترهای فیلم را به تماشاگر معرفی و نزدیک کند. حجم زیادی از صحنههای بمباران و جنگی که انصافا هم خوب از آب درآمده، باعث شده فیلمساز مقهور این فضاسازی شود و درام شخصیتها کمتر و ضعیفتر پرداخت شود.
تأثیر سعید ملکان تهیهکننده مولف سالهای اخیر سینمای ایران بر این فیلم قابل چشمپوشی نیست. تهیهکننده آرتیست و آشنا به سینمایی که بهترین آثار این سالهای سینمای ایران از برادرم خسرو تا ابد و یک روز و ویلاییها تا همین تنگه ابوقریب حاصل تلاش و ممارست این چهرهپرداز و سرمایهگذار مجرب سینمای ایران بوده است. در این سینمای بدون برنامه و استراتژی ایران که کمدی ساختن فقط ارزشمند و سودآور نشان میدهد، امثال سعید ملکان نماد اصالت هنر و تأثیر اصالت بر تماشاگران و مخاطبان جدی سینماست.
با وجود پیشرفت زیادی که از نظر تکنیکی در فیلمهای امسال جشنواره روبهرو بودیم، از استفاده از هلیشات به وفور در فیلمبرداریها تا جلوههای ویژه پرهزینه و عمدتا ضعیف، تنگه ابوقریب فیلمی است که تجربه جدید بصری برای تماشاگر ایرانی به ارمغان آورده و اجرای بهرام توکلی بهعنوان کارگردان لحظات نفسگیر و پرالتهاب جنگ هشتساله را بهخصوص برای نسلهای جدیدتر قابل لمس کرده است.
تنگه ابوقریب در کنار به وقت شام و سوءتفاهم سه فیلمی هستند که سازمان هنری اوج سرمایهگذاریاش را برعهده داشته است و به نظر میرسد که ظهور سازمان صاحب درآمد و نفوذی همچون اوج نوید ایجاد کمپانی قدرتمند و تازه ظهوری را در سینمای ایران میدهد که نفس حضورش هرچند به سبب تولید فیلمهای ارزشی و خاص باشد، مفید فایده است، ضمن اینکه مدیران اوج با انتخاب فیلمسازهای متنوع از طیفهای فکری مختلف نشان دادهاند که قصد نگاه یکسویه و تکراری به همان پدیدههای ارزشی را نیز ندارند.