مذاکرات سهجانبه ظریف، اشتون و کری با حضور یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان آغاز شد. هیأت مذاکرهکننده هستهای کشورمان به سرپرستی محمدجواد ظریف شنبهشب وارد مسقط پایتخت عمان شد. نهمین دور مذاکرات هستهای هفته جاری و پس از مذاکرات سهجانبه وزیران خارجه ایران و آمریکا و کاترین اشتون نماینده 1+5 برگزار میشود. این برای اولینبار در یکسال گذشته است که مذاکرات هستهای خارج از مقرهای سازمان ملل و در پایتخت یک کشور عضو شورای همکاری خلیجفارس برگزار میشود.
بنا بر اعلام مسئولان ایرانی و آمریکایی عمان همواره در موضوع و مذاکرات هستهای نقش سازنده و مثبتی داشته است. یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان در ابتدای ملاقات سهجانبه ظریف، اشتون و کری حضور دارد و پس از دیدار و گفتوگوی چهارجانبه، نشست سهجانبه ادامه مییابد.
آخرین دور مذاکرات هستهای ایران و 1+5، 24 مهرماه و بعد از دیدار سهجانبه جان کری، کاترین اشتون و محمدجواد ظریف در وین برگزار شد. این مذاکرات درحالی برگزار شد که برخی کشورهای گروه 1+5 نسبت به محدود شدن مذاکرات هستهای میان وزیران خارجه ایران و آمریکا انتقاد کردند. اما از آنجایی که عمده مسائل و اختلافنظرها میان ایران و آمریکاست طبیعی است که مذاکرات دوجانبه که اغلب با حضور کاترین اشتون نماینده 1+5 همراه بوده است برگزار شود. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به عمان در فرودگاه مسقط در گفتوگویی با خبرنگاران با تأکید بر اینکه سلاح هستهای در دکترین دفاعی ایران هیچ جایگاهی ندارد، گفت: «چنانچه طرفهای غربی بتوانند اطمینان حاصل کنند که هدف ما صلحآمیز است و اغراض سیاسی نداشته باشند اکنون زمان خوبی است تا چارچوب توافق مشخص شود.»
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه تأکید کرد: تحریمها قسمتی از راهحل نیست، بلکه قسمتی از مشکلی است که هیچ وقت کمکی به حل موضوع نکرده است. وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درخصوص چگونگی ادامه فعالیت تأسیسات نطنز، فردو و اراک از نظر فنی گفت: تمامی این مسائل به لحاظ فنی راهحلهای خوبی دارد و آنچه که باعث شده تاکنون مورد توافق طرف مقابل قرار نگیرد بیشتر ملاحظات سیاسی بوده و امیدواریم با توجه به وجود همه روشهای فنی به راهحل مناسبی دست یابیم.
وزیر امور خارجه همچنین گفت: موضوعات اساسی مورد اختلاف بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+۵ حجم برنامه غنیسازی و نحوه برداشتن تحریمهاست. محمدجواد ظریف همچنین در مصاحبه با خبرنگاران همراه خود در هواپیما گفت: برخی پیشنهادات برای رسیدن به راه حل مطرح شده است اما الزاما راهحل مشخصی وجود ندارد. ظریف با اشاره به اینکه برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران کاملا صلحآمیز است، گفت: امیدوارم برای حلوفصل این موضوع کشورهای 1+5 بهترین انتخابشان رسیدن به راهحلی برمبنای مذاکره باشد. ظریف افزود: هنوز فاصله بین دیدگاههای طرفین در مورد موضوعات اساسی قابل توجه است و از مذاکرات نیویورک به بعد نگاه کردن به راهحلها را بهجای تمرکز بر اختلافات انتخاب کردیم. وی درخصوص انتخاب عمان بهعنوان میزبان مذاکرات گفت: با توجه به اینکه عمان نقش قابل توجهی در شروع روند مذاکرات داشته است امیدواریم با حضور در مسقط بتوانیم از تلاشهایی که دولت عمان در این زمینه کرده قدردانی کنیم.
دیپلماتهای غربی میگویند که تمرکز اصلی گفتوگوهای مسقط بر مسائل حلنشده در مذاکرات، شامل ظرفیت کلی غنیسازی اورانیوم در ایران، مدتزمان توافقنامه جامع و همچنین سرعت و روند برداشته شدن تحریمهای ایران خواهد بود. یک مقام ارشد آمریکایی نیز گفتوگوهای مسقط را «ملاقاتی مهم» خوانده که بر حصول پیشرفت به منظور دستیابی به توافق در ضربالاجل تعیینشده متمرکز است.
مقامات آمریکایی میگویند هنوز شکافهای مهمی میان مواضع دو طرف در مذاکرات وجود دارد. جان کری هفته گذشته اظهار داشت: ایالات متحده و دیگر کشورهای عضو 1+5 در پی تمدید بازه زمانی مذاکرات نیستند. با این وجود، این احتمال وجود دارد که اگر درباره موضوعات اصلی میان طرفین توافق حاصل شود و تنها بحث درباره جزییات فنی باقی بماند، گفتوگوها پس از تاریخ 24 نوامبر نیز ادامه پیدا کند.
عباس عراقچی در گفتوگو با پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری:
به نتیجه مذاکرات امیدوارم
عباس عراقچی، عضو تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان در گفتوگویی با پایگاه اطلاعرسانی مقام معظم رهبری، در پاسخ به سوالی درخصوص نتیجه مذاکرات هستهای گفت: «به نتیجه مذاکرات امیدوار هستم. یک دیپلمات باید امیدوار باشد.»
عراقچی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص نمونههایی از حمایتهای مقام معظم رهبری در تیم مذاکرهکننده هستهای گفت: «رهبر انقلاب همیشه از عاملان و مسئولان اجرایی کشور حمایت و پشتیبانی کردهاند. در بحث مذاکرات هم به همین ترتیب بوده است؛ البته با حمایت و ملاطفت بیشتری که واقعا برای اعضای تیم مذاکرهکننده بسیار تاثیرگذار و دلگرمکننده بوده است. ایشان هرجا تشخیص دادهاند که برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات لازم است وارد عرصه شوند، وارد شدهاند و اتفاقا در نتایج مذاکرات تاثیرگذار هم بوده است. مثلا موضوع نیاز کشور به ۱۹۰هزار سو، کاملا معادلات را به نفع ما تغییر داد. عبارتهای فنی که ایشان به کار بردند نشان داد که چقدر به جزییات موضوع هستهای و حتی مسائل فنی آن اشراف دارند. موضوع میزان سوی مورد نیاز ایران، نمونه ورود دقیق و اثربخش ایشان در موضوع است؛ در شرایطی که بعضی طرفها در مذاکره نسبت به اینکه آیا غنیسازی ایران میتواند ابعاد صنعتی داشته باشد یا نه ابراز تردید میکردند یا میخواستند غنیسازی را در ابعاد کوچکی محدود کنند، ورود ایشان بسیار تعیینکننده بود. از آن زمان به بعد در مذاکرات، غنیسازی صنعتی ایران به یک بحث جاافتاده تبدیل شد.» عراقچی همچنین درخصوص نحوه نظارت مقام معظم رهبری بر روند مذاکرات گفت: «از نظر من هر کاری منش خودش را دارد. مقام معظم رهبری در سِمت عالی نظام هستند و آن مواردی که باید اشراف داشته باشند را دارند و در بعضی جاها که تشخیص بدهند وارد جزییات هم میشوند؛ در عین حال برای سربازان و فرماندهان خودشان در خطمقدم یک محدوده اختیاراتی برای حرکت کردن و مانور دادن قائل میشوند. اینکه کسانی با اغراض خاص مطرح میکنند که فیالمثل واو به واو مذاکرات با ایشان چک میشود یا از طرف دیگر برخی ادعا میکنند که ایشان در جریان مذاکرات قرار ندارند، هر دو اشتباه است. در حقیقت یک روال معقول و منطقی در این خصوص وجود دارد. بیتردید عقل و منطق حکم میکند که در مهمترین موضوع کشور حتما عالیترین مقام مدیریتی کشور اشراف کامل داشته باشد که دارند و در جای خود راهنمایی، ارشاد و تبیین میکنند و این بسیار مشخص و روشن است.»