مجتبی پارسا| با ادامه حملات هوایی دولت سوریه به شورشیان مسلح در غوطه شرقی، تعداد کشته‌ها افزایش یافته است. سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه اعلام کرده است که شمار افرادی که در غوطه شرقی در حومه دمشق کشته شده‌اند، در دو هفته اخیر به‌واسطه بمباران‌های مکرر، به 179نفر رسیده است. نیروهای دولتی با پشتیبانی جنگنده‌های روسی، حملاتی را از 29 دسامبر آغاز کرده‌اند تا این منطقه را از دست معارضان سوری دربیاورند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه که جزییات تلفات را از منابعی در داخل کشور به‌دست آورده، می‌گوید که در میان آخرین افراد کشته‌شده، 51 کودک و 38زن حضور دارند. تصاویری هم در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده که در آنها، کودکان زخمی در میان آوارهای ریخته‌شده دیده می‌شوند، گرچه صحت این تصاویر هنوز تأیید نشده است.
حدود 400هزار غير نظامي از سال 2013، بدون دسترسي به كمك‌هاي ضروري در غوطه شرقی محاصره شده‌اند. محاصره 4ساله توسط نیروهای دولتی، منجر به بحران کمبود مواد غذایی و دارو در این منطقه شده است.
«جان اگلند»، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در سوریه، ماه نوامبر گذشته وضع این منطقه را «فاجعه بشری» توصیف کرد و هشدار داد که بسیاری از ساکنان آن به دلیل سوءتغذیه شدید، نزدیک به مرگ هستند.
«یوسف ابراهیم»، معلم ساکن شهر «هارستا» در نزدیکی غوطه شرقی است. او شرایط زندگی در این شهر را این‌گونه توصیف می‌کند: «شرایط از گذشته کمی بهتر شده؛ در این‌جا دیگر خبری از حملات هوایی نیست، صرفا حملات شدید توپخانه‌ای و موشکی است که ساختمان‌ها و مردم را هدف قرار می‌دهد.»
ابراهیم می‌گوید: «بسیاری از ساکنان این شهر، در زیرزمین‌ها زندگی می‌کنند تا از موشک‌ها در امان بمانند.»
خروج از ادلب
همزمان با افزایش حملات به غوطه شرقی، حملاتی نیز به استان ادلب در شمال سوریه صورت گرفته و تخمین زده می‌شود که حدود 280هزار نفر از این منطقه فرار کرده‌اند.
زماني كه ارتش سوريه در زمستان 2016 در نبرد حلب پيروز شد، عمليات‌هاي خود به سمت شمال غرب سوريه را متوقف كرد و شورشیان سوري در ادلب گرد هم آمدند. پس از عمليات حلب، ارتش سوريه به سمت شرق رفت و تمركز خود را بر شكست داعش قرار داد. اما با از بين رفتن داعش در شرق سوريه، حالا دوباره تمركز به سمت مناطقي رفته است كه ارتش بر آن كنترل ندارد و اصلي‌ترين منطقه نيز ادلب در شمال غرب سوريه است كه در آن گروه‌هاي مختلفي از معارضان و تروريست‌ها حضور دارند. از حدود يك‌ماه گذشته جنگنده‌هاي روسي حملات هوايي خود در منطقه ادلب را آغاز كردند و ارتش سوريه نيز پيشروي‌هاي خود را از سمت جنوب استان ادلب آغاز كرده و روستاهايي در اين منطقه را به كنترل خود درآورده است. اما ادلب برای مخالفان اهمیت زیادی دارد، چراکه آخرین پایگاه مستحکم آنان به شمار می‌رود. روسيه در ماه‌هاي اخير بارها اعلام كرده است كه فعاليت‌هاي نظامي در جنگ هفت‌ساله را متوقف مي‌كند. اما حملات هوايي روسيه به ادلب كماكان ادامه دارد. به‌خصوص از زماني كه يك حمله محدود به پايگاه هوايي حميمم انجام شد، روسيه موج حملات خود را نيز به مناطق تحت اختيار شورشيان مسلح افزايش داده است. چندروز پیش، به بهانه این موضوع، آنکارا سفرای ایران و روسیه را احضار کرد. ادلب، جزو مناطق کاهش خشونت به‌شمار می‌آید که توسط ایران، ترکیه و روسیه تعیین شده است. در استان ادلب، حدود 2.6میلیون نفر زندگی می‌کنند. گرچه هم دولت سوريه و هم روسيه عنوان مي‌كنند كه نيروهاي‌شان تنها به نظاميان حمله مي‌كنند. طبق گزارش‌هاي بين‌المللي دو مركز پزشكي با هزاران بيمار و خدمه پزشكي در ادلب و غوطه شرقي در طول 10روز گذشته 9بار هدف حمله قرار گرفته است. «زيد رعدالحسين» يكي از مقام‌هاي عالي حقوق بشر سازمان ملل متحد روز چهارشنبه گفت هواپيماهاي نظامي دو تاسيسات پزشكي را مورد حمله قرار دادند كه يكي از خدمه آنها كشته شده است.
با وجود این، رعدالحسين عنوان كرد كه معارضان سوري در غوطه شرقي نیز از روز اول ژانويه حملات راكتي به اطراف دمشق را آغاز كردند و غيرنظاميان را هدف قرار دادند.
همچنین شنبه‌شب، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر حمله شیمیایی در اطراف دمشق. مردم غوطه شرقی گفته‌اند که پس از برخورد یک موشک در این منطقه، بوی گاز کلر به مشامشان رسیده است. کارکنان امدادی می‌گویند که پس از آن، 6نفر به‌دلیل مشکلات تنفسی به بیمارستان فرستاده شدند.
از زمان آغاز جنگ در سوریه، گزارش‌های متعددی از حمله شیمیایی با گاز کلر منتشر شده؛ دولت سوریه اما هیچ‌گاه استفاده از این موشک‌ها را نپذیرفته است.
روزنامه گاردین از قول یکی از مقامات ترکیه گزارش داده که حملات اخیر به ادلب باعث ایجاد موج جدید مهاجرت شده است. این مقام ترکیه‌ای هشدار داده است که در حملات اخیر، بیش از 100هزار نفر آواره شده‌اند.
«منیر مصطفی»، معاون رئیس سازمان غیرانتفاعی دفاع ملی، موسوم به «کلاه‌سفید‌ها» می‌گوید: «این آوارگی شاید بزرگترین حجم آوارگی غیرنظامیان سوری از آغاز جنگ داخلی در این کشور باشد.»
بسیاری از این آوارگان به سوی مرز ترکیه فرار کرده‌اند. کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ، که به مهاجران جدید کمک می‌رساند، اعلام کرده است که دوسوم این آوارگان در چادرهای دست‌ساز و در هر چادر 3خانواده زندگی می‌کنند و بسیاری از آنها توالت ندارند.
«توماس گارافالو»، یکی از مقامات صلیب‌سرخ خاورمیانه گفته است: «ما به‌خاطر پیشروی نیروهای دولتی، بسیار نگران امنیت 2.6میلیون ساکن استان ادلب هستیم. مردم به ما می‌گویند که هیچ انتخابی جز این ندارند که به سوی شمال کشور حرکت کنند و در چادرها و کمپ‌ها ساکن شوند؛ اردوگاه‌هایی که پیش از این نیز بیش از ظرفیتشان جمعیت در خود جای داده‌اند و شرایط آنها در زمستان، با وجود رطوبت و سرما بدتر هم خواهد شد.»
جنگ داخلی در سوریه از فوریه 2011 با اعتراضات مردمی به فضای سیاسی آغاز شد و با گسترش اعتراض‌ها و درگیری‌ها، این کشور وارد جنگی داخلی شد که تاکنون بیش از نیم‌میلیون نفر را به کام مرگ کشانده و میلیون‌ها تن را نیز آواره کرده است.