شهروند| کسی نگذاشت آجری از کافه تاریخی تهران کم شود. «خبر فوری»، عصر چهارشنبه به گوش فعالان میراث فرهنگی و خبرنگاران این حوزه رسید: «دیوار کافه نادری فردا تخریب خواهد شد.» صحبت از یکی از مهمترین پاتوق‌های روشنفکری در تهران بود که حذفش یعنی پاک‌کردن یکی از نمادهای روشن تاریخ معاصر این شهر. همین بود که خبر مثل بمب ترکید و بلایی که بر سر خانه حاجباشی اراک و خانه سیدجوادنائل در اصفهان تکرار نشد. داغ این دو اثر هنوز فراموش نشده که هر دو را شبانه تخریب کردند و کسی به دادشان نرسید؛ بخشی از خانه حاجباشی را وارثانش یک هفته پس از ثبت‌ملی ویران کردند و کل خانه نائل را شهرداری با درخواست مردم تخریب کرد. ساعتی از انتشار خبری که تخریب و تفکیک کافه نادری را هشدار می‌داد، معلوم شد آن‌سوی ماجرا ستاد اجرایی فرمان امام قرار دارد اما ماجرا طوری مدیریت شد که تخریب دیوار شرقی حیاط کافه نادری از بیخ گوش این اثر ملی گذشت. نامه ابلاغیه ستاد اجرایی فرمان به تاریخ 11 آذر 96 به دست مالک هتل و کافه نادری رسید. نامه‌ای که تأییدی بر تصمیم به حراج حیاط کافه نادری است. در این نامه به ملکی در خیابان جمهوری، بعد از خیابان سی‌تیر، کوچه جمالی، ضلع جنوب‌غربی، حیاط هتل نادری اشاره شده و آگهی مزایده منتشرشده در روزنامه‌های کثیرالانتشار چنین قیمتی پیشنهاد داده است: دو‌میلیارد و ۱۶۰میلیون تومان. نامه اگرچه فراخوان داده بود تا متقاضیان از تاریخ 11 آذر 96 تا 21 آذر به دفتر فروش سازمان بروند برای خرید زمینی به متراژ عرصه 475/5 مترمربع و پهنه S123 (عملکرد درمقیاس منطقه) با حداکثر 6 طبقه و 340درصد تراکم ساختمانی مجاز، اما حراج پاتوق تاریخی تهران، پس از ساعاتی پرهراس منتفی شد.
کافه نادری، پاتوق معماران ادبیات معاصر ایران است که به همراه هتل در سال ۱۳۸۲ به شماره ثبت ۱۰۴۴۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است. اینطور که مستأجر هتل، قنادی و کافه نادری گفته؛ این بنا، در ابتدای انقلاب مصادره شده و تحت مالکیت بنیاد شهید (سازمان اقتصادی کوثر) قرار گرفته و سپس شخصی به نام «محمد خانی»، کافه و هتل نادری را خریداری کرده است. با این حال، اخیرا ستاد براساس دعوای حقوقی ادعا مالکیت بر بخش حیاط را کرده و اذعان کرده که یکی از مالکان هتل یهودی بوده و روی همین موضوع ادعای مالکیت و مصادره‌بودن کرده است.
این حاشیه‌ها درحالی مطرح شد که صبح پنجشنبه رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرد: «بحث‌هایی که در مورد کافه نادری مطرح شده است، احتمال بوده و درحال حاضر جای هیچ‌گونه نگرانی برای این بنای تاریخی وجود ندارد.» او که پس از انتشار گسترده این اخبار، از کافه بازدید کرده بود، خبر داد که «نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان که در این محل استقرار داشتند، همچنان در پست خود خواهند ماند و از هرگونه عملیات عمرانی که منجر به آسیب یا تخریب این بنای تاریخی شود، جلوگیری خواهند کرد.» او همین‌طور گفت که «هیچ نهاد دولتی و خصوصی مجاز به تفکیک ملک کافه نادری نیست.» وی ادامه داد: «ما قصاص قبل از جنایت نمی‌کنیم اما هشدار می‌دهیم اجازه تغییر یک آجر در اثر ثبت‌ملی کافه نادری توسط هیچ نهاد حاکمیتی و خصوصی را نخواهیم داد.»
این یکی از معدود مواردی بود که شهرداری تهران هم به آن وارد شد و وقتی خبر احتمال تخریب آمد، شهرداری منطقه ۱۲ تهران خبر داد که دستور نظارت دقیق و برخورد قاطع و احتمالی با متخلفان صادر شده و اعلام کرد که هرگونه تغییر در این ساختمان تاریخی به مجوز میراث فرهنگی و شهرداری تهران نیاز دارد. علاوه بر این، براساس اعلام شهرداری، ماموران نظارت بر امور ساختمانی (شهربان‌ها) را در کافه نادری مستقر شدند.
الهام فخاری، عضو شورا هم توییت کرد: «با شهردار منطقه صحبت شده، نیروهای شهرداری و یگان میراث در منطقه حضور دارند. شهرداری منطقه و نیروهای شهربان هم شب کشیک هستند. با تلاش و همکاری همه دست‌اندرکاران، متخلفان و سودجویان نیم می‌توانند به بنای کافه نادری آسیب برسانند.»
در اظهارات خلیل‌آبادی، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر که ظهر پنجشنبه از کافه نادری بازدید کرده، جزییاتی درباره حیاط این بنا گفته شده است: «حیاطی که بیش از هزار مترمربع و تقریبا متروکه هست و در ضلع جنوب‌شرقی آن یک سِن برای اجرای برنامه ساخته شده و البته حوض مستطیل‌شکلی که مجسمه‌ای نیز در جنوب آن هست، در وسط حیاط دیده می‌شود، ولی اکنون داخل حیاط غیر از سرویس بهداشتی در زیرزمین حیاط، بقیه‌اش حالت متروکه دارد و محل مناقشه و نگرانی، قسمت جنوبی همین حیاط هست که به مساحت ٤٠٠مترمربع در آگهی مناقصه آمده است.»
دست آخر عصر پنجشنبه خبر آمد که ستاد فرمان امام از مزایده‌اش کوتاه آمده است: «ملک مجاور کافه نادری تا زمان تعیین تکلیف موضوعات اختلافی درباره این ملک و کافه، از فهرست مزایده ستاد فرمان امام(ره) خارج شد.»
با این‌همه حجت نیکی‌ملکی، مدیر مرکز اطلاع‌رسانی و ارتباطات ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در گفت‌وگو با ایسنا، موضوع را از اساس تکذیب کرد: «موضوع تفکیک زمین، دیوارکشی و حتی جابه‌جایی یک آجر در محوطه مجاور کافه نادری با پلاک ثبتی ۲۰۳/۲۴ از اساس خبرسازی و کذب است و به هیچ‌وجه چنین تصمیمی اتخاذ نشده است. تأسف‌برانگیز است با وجود این‌که تاکنون هیچ منبع رسمی این خبر را اعلام نکرده و مسئولیت این خبر را به عهده نگرفته، اما برخی به نقل از شنیده‌ها این خبر را اعلام کرده‌اند.»
او با اشاره به این‌که ستاد فرمان امام(ره) مالکِ ملک مجاور کافه نادری است، نه ملکِ کافه نادری افزود: با توجه به مذاکره حضوری وکیل بهره‌بردارانِ کافه نادری با نمایندگی مربوطه و اعلام شفاهی مبنی بر آمادگی خرید این ملک، به منظور حلِ مشکلِ کافه نادری، این ملک در لیست مزایده قرار داده شده بود.
دیروز خبر آمد که هوشنگ عشايری، سرپرست شركت عمران و بهسازی شهری، با این پیام آمادگی شركت عمران و بهسازی شهری را برای خريد هتل و كافه نادری اعلام كرده است: «هر ازگاهی خبری از طريق دلسوزان حفظ بناهای ارزشمند به گوش مي‌رسد و دوستداران هويت و نشانه‌هاي كالبدي- تاريخی را نگران مي‌كند. از طريق همين دوستان متوجه شدم كه كافه نادری تهران هم مورد مداخله قرار گرفته و به بهانه مزايده فروش حياطش، بوي تخريبش به مشام مي‌رسد. با دوستان ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تماس گرفتم، مقرر است به مزايده نرود و حتي اگر قيمتي هم داده شود، بازگشايی نشود و بنده اعلام كردم بهتر است متوليان حفظ آثار ارزشمند بخرند، اگر اعتبار ندارند، بگويند ما بخريم و از تخريب احتمالي آن جلوگيری كنيم.»