فرشید غضنفرپور| خبرگان برای انتخاب چهارمین رئیسش آماده می‌شود، چنان‌که از مصاحبه اعضای هیأت‌رئیسه خبرگان برمی‌آید زمینه‌سازی‌ها نیز از هم‌اکنون آغاز شده؛ تنها چند روز پس از خاکسپاری آیت‌الله مهدوی‌کنی. سیدرضا تقوی پیش از این به نام آیت‌الله ‌هاشمی‌شاهرودی اشاره کرده بود و حالا هرچه به اسفندماه نزدیک‌تر می‌شویم اشارات هم صریح‌تر می‌شود. اسفندماهی که بنا به گفته سیداحمد خاتمی عضو هیأت‌رئیسه مجلس خبرگان موعد انتخاب رئیس جدید مجلس خبرگان رهبری خواهد بود. خاتمی البته در گفت‌وگو با شبکه العالم، ‌هاشمی‌شاهرودی را گزینه‌ای مناسب‌تر برای ریاست می‌داند؛ گزینه‌ای که از دید او هم «فضل فقاهتی»‌اش مورد قبول همگان است و هم در اجلاس اخیر «سخنرانی خوبی» درباره ولایت فقیه داشته که مورد توجه واقع شده است. سیداحمد خاتمی البته در این مجال نام‌ هاشمی را هم بر زبان آورده اما تنها هنگامی که به‌طور غیرمستقیم او را از گردونه رقابت‌ها حذف کرد و گفت: «آن‌طور که شنیده‌ام تمایلی به کاندیدا شدن ندارد الان نیز در فضای عمومی خبرگان اسم ایشان مطرح نیست». انتخابات پیش‌رو برای اصولگرایان حساس است. آیت‌الله جنتی در دی‌ماه گذشته در گیلان گفته بود: «بعضی‌ها برای مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی دارند طراحی می‌کنند و نقشه می‌کشند، باید مراقب بود که به اهداف شوم خود نرسند.» حساسیت خبرگان البته در این دوره حساس‌تر هم هست هرچند سیداحمد خاتمی به نقل از دیگران به آن اشاره می‌کند و در گفت‌وگو با «العالم» می‌گوید: «بعضی‌ها در این دوره یک حساسیت بیشتری دارند و با این انگیزه می‌آیند که این دوره شانس انتخاب رهبر بیشتر است. چون می‌گویند آقا (مقام معظم رهبری) الان 74ساله است و تا 8‌سال دیگر 82ساله می‌شود و خیلی‌ها یک خیالاتی به سرشان آمده که چه بسا خبرگان پنجم مسئولیت انتخاب رهبر را داشته باشند. بنده اولاً می‌گویم که عمر به دست خداست و بحمدلله رهبر ما در بهترین حالت سلامتی است؛ ثانیا دو چیز در این کشور بدون عنایت خدا شکل نمی‌گیرد که یکی رهبر است. هیچ‌کس در زمان امام(س) پیش‌بینی جانشین شدن رهبر را نمی‌کرد، اما دیدیم که خدا چگونه وسایل را ساخت و یکی رهبر شد که بحمدلله راه امام را با شفافیت دنبال کرد. یکی هم مرجعیت است. مرجعیت عامه در این کشور بی‌عنایت خدا و اهل بیت محقق نخواهد شد.» از دست دادن ریاست‌جمهوری تا حداقل سه‌سال آینده و وضع مبهم کرسی‌های بهارستان اصولگرایان را واداشته تا درباره خبرگان با قاطعیت بیشتری وارد میدان شوند تا جایی که ترکیب آینده هیأت‌رئیسه مجلس خبرگان را نیز از هم‌اکنون پیش‌بینی می‌کنند. سیداحمد خاتمی دراین‌باره گفته است: «آرایش سیاسی آینده خبرگان به نظر من روشن است. اکثریت از همین جنسی خواهند بود که هستند. نمی‌گویم اکثریت اینها رأی می‌آورند، بلکه می‌گویم خط کلی این است. البته تلاش گسترده‌ای می‌شود که این ترکیب به‌هم بخورد و بیشترش هم از ناحیه اصلاح‌طلبان است. آنها می‌توانند تلاش کنند اما این‌که جایگاه رفیع خبرگان را جای تاخت و تاز سیاسی قرار دهند این ضربه به جناح مقابل نیست بلکه ضربه به نهاد خبرگان است. البته خودشان هم این تحلیل را دارند که نخواهند توانست اکثریت خبرگان را قبضه کنند، اما تلاش دارند که اقلیت قدرتمندی داشته باشند.» رقابت‌ها در زمان ریاست آیت‌الله‌ هاشمی‌رفسنجانی بر مجلس خبرگان تا جایی پیش رفت که وی عرصه را برای مرحوم مهدوی‌کنی خالی گذاشت. ‌هاشمی در اجلاس اسفندماه ‌سال 89 درباره اختلافات پیش‌آمده بر سر ریاست خبرگان خطاب به مجتهدین خبره گفت: «می‌بینید که در این چند ماه اخیر، چه غوغایی به سر این مسأله (انتخابات هیأت‌رئیسه خبرگان) به وجود آمده. تقریباً القای این اختلافات همه چیز را تحت‌تأثیر قرار داده است. اگر این اختلاف از خانه ما باشد تأثیر آن به جاهای دیگر خیلی سریع‌تر است. باید این مسأله را خیلی جدی گرفت، من از دو، سه ماه پیش، احساس کردم که نوعی سازماندهی برای مسأله ریاست خبرگان شده است؛ البته از راه‌های ناصواب.» سیداحمد خاتمی اما می‌گوید در خبرگان کسی برای ریاست کاندیدا نمی‌شود. او در برنامه «من طهران» شبکه العالم که یکشنبه‌شب پخش شد، گفته است: «من در این 16 سالی که عضو مجلس خبرگان هستم، ندیدم که کسی خود را به‌عنوان کاندیدا معرفی کند. به‌عنوان مثال آیت‌الله مشکینی چند دوره رئیس مجلس خبرگان بود و هر دوره می‌فرمودند که مرا انتخاب نکنید، اما اعضای مجلس نه‌تنها ایشان را انتخاب می‌کردند بلکه هیچ رقیبی هم برای ایشان نبود و آیت‌الله مهدوی‌کنی هم همین‌طور بودند و ایشان با تحمیل و اصرار دوستان ریاست مجلس را پذیرفتند.»
هاشمی‌رفسنجانی در اجلاس اسفندماه ‌سال 89 در جمع خبرگان می‌گوید: موقع انتخابات دوره قبل خبرگان که شد اولین کاری که کردند، آقایان در جامعه روحانیت مبارز آمدند دفتر ما، آیت‌الله مهدوی‌کنی، آیت‌الله یزدی، نوار مذاکرات را دیشب گوش دادم، آقایان چقدر اصرار کردند اصلاً نیامدن من را مساوی با خیلی خطرها می‌دیدند می‌گفتند: باید بیایید. من گفتم نظر شما را رد نمی‌کنم ولی می‌روم با آقا (مقام معظم رهبری) صحبت می‌کنم رفتم با رهبری صحبت کردم و رهبری گفتند متعّین و واجب است.
حالا پس از سه‌سال رقابت‌ها میان اعضای جامعه روحانیت مبارز و اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم کار را به جایی رسانده که سیداحمد خاتمی ریاست خبرگان را برای نخستین‌بار برای مجتهدین خارج از چارچوب جامعتین مطرح می‌کند. او حتی هنگامی که از گزینه‌های مطرح برای ریاست جدید خبرگان نام می‌برد هم نامی از ریاست اسبق این مجلس نمی‌آورد و می‌گوید: «الان چند تا اسم سر زبان‌ها هست، یکی آیت‌الله ‌هاشمی‌شاهرودی که الان نایب‌رئیس اول مجلس خبرگان است، یکی آیت‌الله یزدی که الان نایب‌رئیس دوم است و دیگری آیت‌الله جنتی که الان دبیر فقهای شورای نگهبان است. یکی هم آیت‌الله موحدی‌کرمانی که الان امام جمعه موقت تهران است.» خاتمی البته اشاره‌ای هم به تلاش دیگر گروه‌ها برای انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس خبرگان کرده است. او می‌گوید: «کسانی که فکر می‌کنند با زدوبندهای سیاسی می‌توانند جایگاه رهبری را به ناحق اشغال کنند، بسیار خام هستند. آنها تجربه گذشته را فراموش کرده‌اند و با خود می‌گویند صندلی خبرگان را برای روز مبادا بگیریم.» هرچند خاتمی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرده که علاقه‌ای به ریاست خبرگان ندارد و بیشتر متوجه درس و بحث است اما این نکته نیز قابل توجه است که او هم در زمان انتقال ریاست از‌ هاشمی به آیت‌الله مهدوی‌کنی نقش پررنگی ایفا کرد و هم‌اینک برای انتقال ریاست به آیت‌الله ‌هاشمی‌شاهرودی تلاش می‌کند تا چنان‌که گفته است این صندلی «اخلاص» به دست اغیار نیفتد.