| دکتر امیر مدیر* |
وقتی یک زوج برای درمان مشکل ناباروری یا هرگونه مشاوره در ارتباط با فرزند آینده خود مراجعه می‌کنند، بعد از معاینه و پرسش‌های اولیه، اولین آزمایشی که برای مرد درخواست می‌شود آزمایش بررسی و آنالیز مایع منی است.
این آزمایش بعد از گذشت چندین دهه از ابداع همچنان سنگ بنای تمام درمان‌ها و اقدامات بعدی است. نکات ارزشمندی در این آزمایش وجود دارد که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد ولی در ابتدا باید چند پرسش متداول را در این زمینه بررسی کنیم. شاید شما هم به افرادی مراجعه کرده باشید که با دیدن آزمایش‌تان در مورد فرزند شما و سلامت او و حتی جنسیت او اظهارنظر کرده باشند؛ آیا این برداشت‌ها پشتوانه علمی دارد؟
1-«فرزند شما پسر خواهد شد!»
همانطور که می‌دانید تخمک نیمی از کروموزوم‌های لازم برای تشکیل جنین را دارد (23 کروموزوم) و 23 کروموزوم دیگر پس از لقاح با اسپرم به آنها خواهد پیوست. تفاوت پسر با دختر شما در یک کروموزوم X یا Y است که اسپرم آن را خواهد آورد ولی آزمایش اسپرم شما در مورد تعداد اسپرم‌های حاوی X یا Y هیچ اطلاعاتی نمی‌دهد.
در آزمایش شما درصد اسپرم‌های با سرعت حرکت (خوب، متوسط و ضعیف) مشخص می‌شود اما آیا درصد اسپرم‌های با حرکت خوب جنسیت فرزند را مشخص می‌کند؟ پاسخ منفی است. درصد اسپرم‌های متحرک در آزمایش نمی‌تواند جنسیت فرزند حاصل از این اسپرم‌ها را مشخص کند. این برداشت پشتوانه علمی ندارد.
2- «سلامت فرزند شما؟!»
بسیاری از آزمایشات مایع منی در افراد نشان‌دهنده مشکلاتی در اسپرم‌ها است. ممکن است تعداد اسپرم‌ها، حرکت یا شکل آنها در آزمایش مشکل داشته باشد اما آیا وجود این مشکلات می‌تواند مشکلات فرزند شما را نشان دهد؟ باز هم جواب منفی است. هیچ ارتباط علمی بین مشکلات یافت شده در آزمایش اسپرم شما با سلامت جنین وجود ندارد. این آزمایش حتی در پیش‌بینی سقط یا سلامت دوران بارداری نیز ناتوان است. بنابراین در صورتی که آزمایش اسپرم شما مشکلات کوچکی دارد در مورد سلامت جنین حاصله نگران نباشید.
3- «با این آزمایش شما قطعا دارای فرزند خواهید شد!»
مسلما این آزمایش اطلاعات ارزشمندی در مورد احتمال باروری شما خواهد داد اما حتی در بهترین شرایط و آزمایش کاملا طبیعی نیز نمی‌تواند باروری شما را تضمین کند.
باروری روندی است وابسته به عوامل مختلف از زوجین که با دیدن یک آزمایش نمی‌توان نتیجه روند را پیش‌بینی کرد. علاوه‌بر این‌که حدود 20 در صد زوج‌های مراجعه‌کننده مراکز ناباروری دارای آزمایشات و بررسی‌های کاملا طبیعی هستند.
پس یک آزمایش سالم ضمانت باروری نخواهد بود. در نوشته‌های بعدی به برخی از نکات ارزشمند این آزمایش خواهیم پرداخت.
* جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و ناباروری مردان، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری رویش هلال احمر