آرمین منتظری
روزنامه نگار
یکشنبه شب ایران سرانجام انتقام حمله تروریستی داعش به مجلس شورای اسلامی و حرم امامخمینی(ره) را ستاند و با شلیک سه موشک بالستیک، یکی از پایگاههای نظامی داعش در شهر دیرالزور سوریه را در هم کوبید. شلیک این موشکها در ساعات پایانی یکشنبه انجام شد. گفته میشود که ایران این موشکها را از منطقهاي در استان کرمانشاه و در نزدیکی مرزهای ایران با عراق شلیک کرده و طبق هماهنگی قبلی با دولت عراق موشکها از آسمان عراق گذشته و به هدف اصابت کردهاند.
در خصوص این عملیات موشکی که ماهیتی دفاعی داشته، نکاتی چند قابل توجه است؛ نخست زمان این عملیات موشکی، دوم مکانی که ایران برای هدف قراردادن تروریستهای داعش انتخاب کرده، سوم مکانی که ایران برای شلیک موشکها انتخاب کرده و درنهایت چهارم استفاده ایران از قابلیتهای دفاعی موشکیاش در بحبوحه تصویب تحریمهای آمریکا علیه فعالیتهای موشکی ایران.
1- زمان انجام این عملیات از بسیاری جهات قابل توجه است. ایران چندین ماه است که از سوی برخی از کشورهای منطقه به صورت مستقیم و غیرمستقیم تهدید میشود. عربستان سعودی با کمک برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس و همچنین کشورهای عرب خاورمیانه بشدت در تلاش است تا ائتلافی را علیه ایران شکل دهد. ریاض طی ماههای اخیر تلاش کرده است تا به هر نحو ممکن فضای سیاسی منطقه و حتی جهان را علیه ایران مسموم کند. در خصوص موارد اختلافی میان عربستان و ایران نیز ریاض کمترین همکاری را با ایران داشته است. اقدام این کشور در کارشکنی در خصوص بازگرداندن ابدان مطهر زائران کشتهشده در موسم حج، اعدام شیخ نمر روحانی شیعه، قطع ارتباط با ایران و تشویق و تهدید برخی دیگر از کشورها به قطع ارتباط با ایران، کمک به گروههای تروریستی در سوریه، حمایت از گروههای تروریستی مسلح برای ورود به خاک ایران و انجام عملیاتهای تروریستی کور تنها بخشی از اقدامات عربستان سعودی علیه ایران است. اخیرا نیز عربستان سعودی با دعوت دونالد ترامپ و امضاي قرارداد تسلیحاتی 110میلیارد دلاری با آمریکا خواست در منطقه خودی نشان دهد. ترامپ نیز در مدت زمان حضورش در عربستان در سخنانی بشدت به ایران تاخت و ایران را عامل ناامنی در منطقه دانست. در چنین شرایطی اقدام ایران در حمله موشکی به مواضع داعش در سوریه پیامی محکم به برخی از کشورهای منطقه ارسال میکند که ایران در دفاع از امنیت خود کاملا جدی است. علاوه بر این به نظر میرسد که افکار عمومی ایران نیز انتظار این را داشت که بعد از ماهها تحمل فشار دیپلماتیک و شنیدن تهدیدهای گوناگون، ایران واکنش قاطعانهای از خود نشان دهد که حمله تروریستی داعش در تهران، این فرصت را در اختیار ایران قرار داد که با تصمیمی قاطعانه و عاقلانه پیامی جدی به منطقه و جهان مخابره کند.
2- نکته بسیار مهم دیگر، موقعیتی است که ایران برای هدف قراردادن انتخاب کرده است. ایران یکی از پایگاههای مهم داعش در شهر دیرالزور را بهعنوان هدف انتخاب کرده است. شاید این سوال عنوان شود که چرا ایران شهر رقه که مرکز داعش در سوریه است را انتخاب نکرده است. دلیل انتخاب دیرالزور این بوده که ایران برای شلیک موشک به دیرالزور مجبور نباشد با آمریکاییها هماهنگی و یا تماسی حاصل کند. هدف قراردادن داعش در دیرالزور کمهزینهتر بوده و نخواهد توانست صدای اعتراض آمریکاییها را بلند کند. ایران نیز به راحتی با عراق هماهنگ کرده و عراق اجازه داد موشکها از آسمانش عبور کنند؛ اما در رقه، هم اکنون درگیری میان نیروهای کرد مورد حمایت آمریکا با پشتیبانی نظامی آمریکا علیه داعش در جریان است. بنابراین ایران ترجیح داده که ضمن حمله قاطعانه با مواضع داعش بهانه به دست آمریکاییها ندهد و رقه را هدف نخست خود انتخاب نکند. علاوه بر این به دلیل نزدیکی دیرالزور به مرزهای عراق، بسیاری از نیروهای داعش بعد از شکست در موصل به این استان گریخته بودند.
3- انتخاب استان کرمانشاه نیز برای انجام این حمله موشکی از جهاتی قابل توجه است. بنابر اخبار منتشرشده تروریستهای داعشي كه در تهران دست به عملیات زدند، از استان کرمانشاه به تهران آمدهاند. به نظر میرسد که به هر دلیلی داعش موفق شده بود که طی تلاشهایش عناصری را در این منطقه به خود جذب کند. شلیک موشکی درست از منطقهای كه تهدید اولیه علیه ایران شکل گرفته حامل پیامی قدرتمند به داعش و حامیانش خواهد بود. علاوه بر این با توجه به موقعیت جغرافیایی دیرالزور بهعنوان هدف، استان کرمانشاه در نزدیکی مرزهای ایران و عراق بهترین مکان برای شلیک بوده است.
4- حمله موشکی ایران به داعش در سوریه، درست زمانی صورت گرفت که مجلس سناي آمریکا طرح تحریمی را علیه برنامه موشکی ایران تصویب کرد. آمریکا ایران را متهم میکند که فعالیتهای موشکی خلاف قطعنامههای سازمان ملل متحد صورت میدهد. این در حالی است که ایران همواره اعلام کرده است که براساس قطعنامه سازمان ملل متحد ایران از فعالیت موشکی منع نشده است و تنها ساخت موشک با قابلیت حمل کلاهک هستهای ممنوع بوده که ایران اساسا به دنبال ساخت چنین موشکهایی نیز نيست اما در عین حال از توسعه فعالیتهای موشکی بهعنوان یک ابزار دفاعی باز نمیایستد. حال این نظام سیاسی آمریکا و سازمان ملل متحد است كه باید اعلام کند که آیا حمله موشکی روز گذشته ایران تخطی از قطعنامههای سازمان ملل بوده است یا اینکه در دفاع مشروع از خود در برابر حملات تروریستی انجام شده است. درواقع ایران با این اقدامش آمریکا را بر سر یک دو راهی قرار داد. آمریکا نه میتواند حمله به مواضع داعش را كه از سوی ایران با هماهنگی دولت عراق و سوریه صورتگرفته محکوم کند و نه میتواند به استفاده از موشک در این حمله بهعنوان استفاده از سلاحی غیرمتعارف استناد کند.
در پایان نکته دیگری که بسیار جالب توجه است حمایت همه گروهها و جریانات سیاسی ایران از حمله موشکی یکشنبه شب ایران است. حتی برخی از ایرانیان خارج از کشور نیز كه در صف نیروهای اپوزيسیون نظام قرار دارند، در سخنانی از این حمله دفاع کردهاند. به نظر میرسد که اجماعی عمومی و اتحادی غیرقابل خدشه درخصوص ضرورت حفظ امنیت کشور در میان جریانات سیاسی کشور وجود دارد و زمانی که موضوع امنیت کشور باشد، از ایران تنها صدایی واحد شنیده میشود.