حمید بعیدینژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن روز جمعه در یادداشتی با اشاره به تصویب تحریمهای جدید از سوی سنای آمریکا علیه ایران نوشت: این تحریمها نشاندهنده استیصال و بغض و کینه آمریکا از شکست سیاست خود و متحدینش در منطقه است.در یادداشت بعیدینژاد عنوان شده است: مجلس سنای آمریکا روز گذشته بعد از چند هفته مذاکرات فشرده با اکثریت نزدیک به اتفاق آرا لایحه تشدید تحریمهای ایران را به تصویب رسانید. مهمترین محورهای این لایحه علیه ایران عبارتند از:
١- متعهدکردن دولت آمریکا به مسدودکردن حسابهای بانکی و ممنوعیت سفر شخصیتهای حقیقی و حقوقی که در توسعه برنامه موشکی ایران برای حمل سلاحهای هستهای و دیگر سلاحهای کشتارجمعی طراحی میشوند، مشارکت دارند، ٢- متعهدکردن دولت آمریکا به تحریم اشخاص حقیقی و حقوقی که مرتکب نقض فاحش حقوق بشر در ایران میشوند، ٣- تحریم سپاه پاسداران و سپاه قدس که به اقدامات برهمزننده ثبات در منطقه دست میزنند و ٤- متعهدکردن دولت آمریکا به اعمال تحریمهای موجود در قطعنامههای شورای امنیت پیرامون فروش و انتقال سلاحهای متعارف پیشرفته به ایران و تحریم کسانی که این تحریمها را نقض کنند. جدیدترین این موارد، تحریم سپاه و نیروی قدس است که نشاندهنده استیصال و بغض و کینه آمریکا از شکست سیاست خود و متحدینش در منطقه میباشد.
سناتور کورکر به همراه برخی دیگر از سناتورهای تنظیمکننده این لایحه ادعا کردند که این لایحه به نحوی نوشته شده است که با متن برجام انطباق داشته باشد و با تعهدات آمریکا در برجام تعارضی نداشته باشد.
اما تحولاتی در آخرین روزهای منتج به تصویب این لایحه به وقوع پیوست که ابعاد جدیدی به این لایحه اضافه کرد و حتی نقطه تمرکز این لایحه را از بحث تحریم ایران به بحث تحریم روسیه تغییر داد، بهطوری که موضوع تحریم ایران در این لایحه کاملا تحتالشعاع تحریمهای گسترده روسیه قرار گرفت. مهمترین امری که در این میان به وقوع پیوست، به تفاهمرسیدن دو حزب دموکرات و جمهوریخواه به واردکردن موضوع تحریم روسیه به علت اتهام دخالتهای اخیر این کشور در کارزار انتخاباتی آمریکا در این لایحه بود. درحالی که سنا میتوانست تحریمهای روسیه را در قالب یک لایحه مستقل جدید وضع کند، فرآیند مذاکرات دو حزب بدینجا رسید که تحریمهای روسیه نیز در همین لایحه درج شوند. مهمترین دلیل این کار فشار حزب دموکرات بود که وضع تحریمهای ایران را که مورد اشتیاق حزب جمهوریخواه بود، به وضع تحریمهای روسیه گره زد و اعلام کرد که اگر به حمایت دموکراتها برای تحریم ایران علاقهمندند، باید به موازات آن تحریمهای روسیه نیز همزمان در همین لایحه مورد تصویب قرار بگیرند. این درحالی بود که وزیرخارجه آمریکا با حضور در سنا نگرانی جدی دولت از ورود سنا به بحث تحریمهای روسیه را اعلام کرده بود.
دولت آمریکا صراحتا اعلام کرده بود که اقدامات سنا نباید فرآیند گفتوگو میان آمریکا و روسیه برای رفع اختلافات را تضعیف کند. اما این دقیقا کاری است که این لایحه انجام میدهد. این لایحه با شدیدترین عبارتبندیها اقدامات روسیه در انتخابات آمریکا، در اوکراین و منطقه خاورمیانه را محکوم کرده و تحریمهای بسیار سنگینی را بهویژه علیه بخش انرژی روسیه تحمیل میکند که به گفته کارشناسان، پروژههای بسیار مهم مدنظر روسیه در کشف ذخایر جدید انرژی در مناطق ویژه یخبندان و همچنین تولید نفت شیل در این کشور را که قرار بود با سرمایهگذاری هنگفت و فناوریهای مدرن کمپانیهای بزرگ نفتی غربی انجام شوند را تا سالهای سال به عقب میاندازد. ضمن آنکه وضع تحریمهای سنگین علیه روسیه در بخش سرمایهگذاری، در بخش انرژی دارای تأثیرات فراملی نیز هست و مشخصا این تحریمها شرکتهای اروپایی را هم در برمیگیرد.
براین اساس، لایحه سنا با واردشدن بحث تحریم روسیه عملا به لایحهای ضدترامپ تبدیل شد. در اقدامی مقابلهجویانه با ترامپ، سنا حتی تصمیم به لغو تحریمهای علیه روسیه در این لایحه در آینده را نیز از اختیار رئیسجمهوری خارج کرده و این تصمیم را به سنای آمریکا محول کرده است. با این بند و با توجه به روند تحولات سیاسی آمریکا امکان لغو تحریمها علیه روسیه عملا بسیار ضعیف خواهد شد.
اقدام دیگری که باز جهتگیری مقابلهجویانه این مصوبه سنا با دولت ترامپ را نشان میدهد، حمایت قاطع سنا با یکصد رأی تمامی سناتورها از اضافهکردن اصلاحیه پیشنهادی دیگری در این لایحه درخصوص اعلام حمایت آمریکا از اصل بنیادین ناتو در حمایتهای متقابل نظامی در میان اعضای ناتو است که ناظر بر این است که حمله به یک کشور عضو ناتو، حمله به دیگر اعضای ناتو تلقی شود. این اصلاحیه در پاسخ به سیاست مبهم ترامپ اتخاذ شد که در اقدامی نادر در اجلاس اخیر سران ناتو از بیان تعهد دوباره آمریکا به دفاع دستهجمعی اعضای ناتو از یکدیگر در برابر حمله خارجی طفره رفته بود.
حال ترامپ با شرایط بسیار دشواری مواجه شده است. شکی نیست که اجرای این لایحه به همین شکل که تصویب شده، روابط ناپایدار فعلی آمریکا و روسیه را وارد یک دوره تنش میسازد. روسیه پس از تصویب این لایحه اعلام کرد که در صورت تبدیلشدن این لایحه به قانون، قطعا اقدامات متقابلی را علیه آمریکا وضع خواهد نمود. براین اساس، اگر ترامپ موفق به مدیریت این شرایط نشود، روابط آمریکا با روسیه به سطح تنشآمیزی خواهد رسید و دولت او را با بحرانی جدی مواجه خواهد کرد.